Χρήστος Κάτσικας Έντονες αντιδράσεις προκαλεί η απόφαση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) να αποσύρει από το σχολικό εγχειρίδιο Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ’ Γυμνασίου το άρθρο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Πέτρου Παπακωνσταντίνου, με τίτλο «Μια γενιά που της έκλεψαν το χαμόγελο...», το οποίο αφορούσε τις συνθήκες ζωής των παιδιών στη Γάζα κατά την Πρώτη Ιντιφάντα.
Το εν λόγω κείμενο, που συμπεριλαμβανόταν στο εκπαιδευτικό υλικό για πάνω από δύο δεκαετίες, αντικαταστάθηκε από ένα «ουδέτερο» κείμενο, το οποίο –σύμφωνα με το ΙΕΠ– έχει παραχθεί με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης.
Η είδηση που δημοσιοποιήθηκε και από το alfavita.gr στις 4 και στις 7/7 οδήγησε την βουλεύτρια της Νέας Αριστεράς, Σία Αναγνωστοπούλου, στην κατάθεση επίκαιρης ερώτησης στη Βουλή προς την Υπουργό Παιδείας.
Η Σία Αναγνωστοπούλου, στην ερώτησή της, κατηγορεί εμμέσως την κυβέρνηση ότι προχώρησε στην απόσυρση του κειμένου για να αποφύγει πιθανή ενόχληση του Ισραήλ, αφού το αρχικό άρθρο κατονομάζει ρητά το κράτος του Ισραήλ ως «δύναμη κατοχής». Η ίδια θέτει ευθέως το ερώτημα εάν υπήρξαν εξωγενείς ή διεθνείς πολιτικές πιέσεις που οδήγησαν στη συγκεκριμένη απόφαση.
Επιπλέον, τονίζει πως η αντικατάσταση ενός βιωματικού, δημοσιογραφικού κειμένου με ένα προϊόν Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελεί υποχώρηση από την αρχή της καλλιέργειας κριτικής σκέψης, ενώ χαρακτηρίζει το νέο κείμενο ως «άδειο από ιστορικό περιεχόμενο και δεοντολογία».
Η απάντηση της Γ.Γ Θρησκευμάτων του ΥΠΑΙΘΑ : Η ουδετερότητα της επιβεβλημένης, από τα πάνω, σιγής
...Η αντικατάσταση του συγκεκριμένου κειμένου από νέο εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο δημιουργήθηκε με τη συνδρομή εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης, έγινε με γνώμονα την ανάγκη για ουδέτερη και παιδαγωγικά εστιασμένη προσέγγιση σε θέματα που απαιτούν γλωσσική επεξεργασία εννοιών. Στόχος ήταν η ενίσχυση της δυνατότητας του/της εκπαιδευτικού να επικεντρωθεί σε δεξιότητες κατανόησης και έκφρασης, χωρίς να προκαλούνται ανεπιθύμητες αποσπάσεις από την κύρια μαθησιακή επιδίωξη του μαθήματος…
Η επιλογή αυτή δεν συνιστά σε καμία περίπτωση αξιολογική κρίση ή απαξίωση του αρχικού κειμένου, το οποίο έχει διαχρονικά προσφέρει ερεθίσματα για γόνιμο διάλογο. Αντιθέτως, αναδεικνύει τη δέσμευση του ΙΕΠ να θωρακίσει τον παιδαγωγικό χώρο του σχολείου, διασφαλίζοντας την ισορροπία μεταξύ της επιστημονικής εγκυρότητας, της εκπαιδευτικής ουδετερότητας και της κοινωνικής ευαισθησίας.
Σε κάθε στάδιο, το ΙΕΠ καταγράφει και αξιολογεί με διαφάνεια τις προτάσεις και παρατηρήσεις που προέρχονται από την εκπαιδευτική και επιστημονική κοινότητα, στο πλαίσιο μιας δυναμικής διαδικασίας που προάγει την ακαδημαϊκή ελευθερία και τον αναστοχασμό.
Η απόφαση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) να αφαιρέσει από το βιβλίο της Γλώσσας της Γ’ Γυμνασίου το κείμενο «Μια γενιά που της έκλεψαν το χαμόγελο» —που αναφερόταν στη 2η Ιντιφάντα και τις συνέπειες της ισραηλινής κατοχής στη ζωή των Παλαιστίνιων παιδιών— δεν είναι απλώς μια διδακτική ή τεχνική επιλογή. Είναι βαθύτατα πολιτική.
Το κείμενο, που είχε δημοσιευτεί το 2003 στον Τύπο, αντικαθίσταται από ένα «αποστειρωμένο» κείμενο παραχθέν από εφαρμογή Τεχνητής Νοημοσύνης, με γενικές αναφορές σε παιδιά από εμπόλεμες ζώνες, υπό τον τίτλο «Τα παιδιά μπορεί να μεγαλώνουν διαφορετικά».
Το γεγονός ότι από τις τέσσερις σελίδες του σχετικού μαθήματος, οι τρεις αφιερώνονται στο εν λόγω κείμενο και τις ασκήσεις του, φανερώνει πόσο σημαντική θεωρήθηκε η απομάκρυνσή του. Δεν πρόκειται για απλή ανανέωση διδακτικού υλικού, αλλά για αποδοχή μιας νέας "γραμμής" που επιβάλλει η στρατηγική συμμαχιών της κυβέρνησης σε διεθνές επίπεδο.
Η αφαίρεση του κειμένου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλέγμα επιλεκτικής σιωπής, όπου η οποιαδήποτε αναφορά στην παλαιστινιακή αντίσταση, στη γενοκτονία, στην κατοχή και στους εποικισμούς εκλαμβάνεται ως «ενοχλητική», «αντιφατική» ή ακόμα και «προπαγανδιστική».
Η λογοκρισία πίσω από τις λέξεις
Η αντικατάσταση ενός κειμένου που εξανθρωπίζει τα θύματα και προκαλεί ενσυναίσθηση, με ένα γενικόλογο κείμενο τεχνητής νοημοσύνης, χωρίς ιστορικό πλαίσιο ή συγκεκριμένες αναφορές, μοιάζει με μια νέα μορφή εκπαιδευτικού καθωσπρεπισμού, που υπηρετεί την απουσία θέσης.
Αυτό δεν είναι ουδετερότητα, είναι σιγή επιβεβλημένη από τα πάνω.
Δεν είναι η πρώτη φορά. Θυμίζουμε πως στην αρχή της περσινής χρονιάς, μια εκπαιδευτικός κλήθηκε σε απολογία γιατί αναρτήθηκε στο σχολείο της εικαστική δημιουργία μαθητών με το σύνθημα «Λευτεριά στην Παλαιστίνη». Η έκφραση αλληλεγγύης στους καταπιεσμένους ενοχλεί όταν δεν εξυπηρετεί τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς της «ορθής πλευράς της Ιστορίας».
Ποιος φοβάται τις ερωτήσεις των μαθητών;
Ένα κείμενο όπως αυτό του 2003 μπορεί να γεννήσει ερωτήματα στους μαθητές:
Γιατί αυτά τα παιδιά ζουν σε συνθήκες πολέμου;
Ποιος ευθύνεται για τη διαρκή κατοχή;
Γιατί η Δύση αναγνωρίζει μόνο το «δικαίωμα αυτοάμυνας» του Ισραήλ και όχι το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην ελευθερία;
Αυτές είναι επικίνδυνες ερωτήσεις για το αφήγημα της Δύσης. Και όταν η εκπαίδευση παύει να καλλιεργεί την κριτική σκέψη και αρχίζει να λειτουργεί ως εργαλείο συμμόρφωσης, τότε οι λέξεις γίνονται αποσιώπηση και τα βιβλία πεδίο μάχης συμφερόντων.
Η απόφαση του ΙΕΠ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικής επιμέλειας του εκπαιδευτικού περιεχομένου. Δεν αφορά απλώς το τι θα διαβάσουν οι μαθητές, αλλά το τι δεν πρέπει να μάθουν.
Η διαγραφή της Παλαιστίνης από τα βιβλία είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας διαγραφής της από τη δημόσια συνείδηση.
Η σιωπή, όμως, δεν είναι ουδετερότητα. Είναι θέση. Και είναι και συνέργεια.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Οι «Σεϋχέλλες» της Αττικής: Η παραλία-έκπληξη μόλις 1,5 ώρα από την Αθήνα!
Προσοχή! Ανακαλείται εμφιαλωμένο νερό λόγω πιθανής μόλυνσης
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
