Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι οι μαθητές διαβάζουν όλο και λιγότερο έχοντας ως αποτέλεσμα να μειώνεται συνεχώς η μαθησιακή τους επίδοση. Ειδικότερα, από την καραντίνα και μετά, πολλοί μαθητές δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις μαθητικές τους υποχρεώσεις ή είναι αρκετά χαμηλές.
Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές αφιερώνουν όλο και λιγότερο χρόνο στο να διαβάζουν είτε επειδή δεν έχουν τη διάθεση να προσπαθήσουν ή απλώς δεν ενδιαφέρονται. Ιδιαίτερα, στα θεωρητικά μαθήματα, (αρχαία ελληνικά, ιστορία, λογοτεχνία), στα οποία χρειάζεται και περισσότερος χρόνος για να μελετηθούν σωστά, η απόδοση των μαθητών και κυρίως εκείνων που δεν ενδιαφέρονται για τα συγκεκριμένα μαθήματα, έχει μειωθεί σημαντικά.
Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Ούτε εμείς αφιερώνουμε χρόνο σε πράγματα που δεν μας αρέσουν και είμαστε λιγότερο αποδοτικοί. Όμως στην εργασία, τα πράγματα είναι. Ακόμη και αν κάτι δεν μας αρέσει, προσπαθούμε να αφιερώσουμε χρόνο και να γίνουμε όσο το δυνατόν καλύτεροι. Έτσι και στο σχολείο, οι μαθητές οφείλουν να προσπαθούν έστω και λίγο για κάτι που τους δεν ενδιαφέρει. Όμως επειδή μιλάμε για παιδιά, δεν συμβαίνει το ίδιο. Σε αυτή την περίπτωση λείπει η παρότρυνση. Λείπει το κίνητρο. Τόσο από τους δασκάλους, όσο και από τους γονείς.
Σε μια εποχή όπου μπορούμε να βρούμε τα πάντα μέσα σε διάστημα 30΄΄, οδηγούμαστε συχνά στην αδράνεια. Έχουμε δηλ. όλες τις απαντήσεις λυμένες, μέσα σε λίγα μόνο λεπτά, όπου το να «ξοδέψουμε» παραπάνω χρόνο για να μάθουμε κάτι, μας φαίνεται αρκετά ανιαρό.
Όμως χρειάζεται χρόνος. Μόνο έτσι μαθαίνουμε ουσιαστικά. Για να πείσουμε λοιπόν ένα παιδί, γυμνασίου/ λυκείου, χρειάζεται άλλος τρόπος. Ο άλλος τρόπος, είναι τα κίνητρα.
Για να καταλάβουμε όμως την σημασία που έχουν τα κίνητρα στη διδασκαλία, πρέπει πρώτα να εξηγήσουμε τι είναι. Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια, κίνητρο `` είναι μια εσωτερική κατάσταση η οποία προκαλεί, κατευθύνει και διατηρεί μια συμπεριφορά΄΄. Από τα παραπάνω λοιπόν συμπεραίνουμε ότι «κίνητρο» είναι η «αιτία», ο «λόγος» για να κάνουμε κάτι.
Συνήθως, οι γονείς και δάσκαλοι παρακινούν το παιδί με μη ουσιαστικά κίνητρα, όπως με επιβράβευση ή με ποινές. Σύμφωνα με τη θεωρία, του Αμερικανού ψυχολόγου Φρέντερικ Σκίνερ, το κίνητρο σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για έναν εξωγενή παράγοντα, ότι δηλ. εξαρτάται από το εξωτερικές ανταμοιβές για να κινητοποιηθεί ο μαθητής, όπως οι ποινές ή οι επιβραβεύσεις που δέχεται όταν μαθαίνει.
Όμως τα κίνητρα οφείλουν να αλλάξουν και να γίνουν πιο ουσιαστικά. Η θεωρία του Αμερικανού ψυχολόγου Κάρλ Ρότζερς, διατυπώνει ότι κίνητρο είναι ένας ενδογενής παράγοντας που κινεί τη συμπεριφορά και εξαρτάται από το ίδιο το άτομο. Σε αυτή την
περίπτωση, το άτομο υποκινείται από εσωτερικές ανταμοιβές, όπως προσωπικοί στόχοι και βλέψεις που δεν σχετίζονται με τις ποινές και τις επιβραβεύσεις αλλά από προσωπικές επιθυμίες. Όμως, αυτοί οι ενδογενείς παράγοντες, διαφέρουν από μαθητή σε μαθητή. Αυτό είναι το κλειδί.
Έτσι η διδασκαλία γίνεται μια ενεργητική διαδικασία, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες κάθε μαθητή και ανάλογα με αυτές να εφαρμόζει και τις κατάλληλες πρακτικές και δραστηριότητες. Να βοηθήσει δηλ. στο να δημιουργηθούν τα κατάλληλα κίνητρα και κατ΄
επέκταση να βελτιωθεί ουσιαστικά η προσπάθεια και η επίδοση των μαθητών. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο βαθμός κινητοποίησης διαφέρει από μαθητή σε μαθητή και από μάθημα σε μάθημα. Είναι ακόμη μια σημαντική παράμετρος, που επίσης επηρεάζει τις επιδόσεις των μαθητών.
Όμως τελικά, πως βοηθούν τα κίνητρα ουσιαστικά στην διδασκαλία; Πώς οδηγούν στην επιτυχημένη μάθηση; Η απάντηση είναι «με πολλούς τρόπους». Πρώτα απ΄ όλα, ο μαθητής έχοντας έναν ξεκάθαρο στόχο (π.χ. να αφουγκραστεί πλήρως τις γνώσεις του μαθήματος για τον ίδιο του τον εαυτό), μυείται ταυτόχρονα σε μια συμπεριφορά που θα τον οδηγήσει στην επιτυχία. Δεύτερον, αυξάνει την προσπάθεια του και τρίτον, αναλαμβάνει και ο ίδιος πρωτοβουλία για να φτάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο μάθησης, επειδή το θέλει ο ίδιος και όχι επειδή του επιβάλλεται. Έτσι, οι μαθητές οδηγούνται στην απόκτηση γνώσεων, έχοντας αναπτύξει ταυτόχρονα και σημαντικές δεξιότητες (κριτική σκέψη, δημιουργικότητα, πειθαρχία, υπομονή). Επίσης, βελτιώνει άμεσα τον εαυτό του, αποκτώντας αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία και αυτοαποτελεσματικότητα.
Επομένως, λοιπόν η κινητοποίηση, των ατόμων και ιδιαίτερα των μαθητών είναι μια αρκετά σημαντική παράμετρος στη βελτίωση των μαθητικών επιδόσεων. Εφόσον, τα κίνητρα πηγάζουν αποκλειστικά από ενδογενής και όχι από εξωγενείς παράγοντες. Γιατί όπως
προαναφέρθηκε, η κινητοποίηση που προέρχεται από εξωτερικά ερεθίσματα, είναι αρκετά επιφανειακή και σταδιακά χάνεται, ενώ τα αποτελέσματα δεν είναι ουσιώδεις, καθώς υποκινούνται από προσωρινά αισθήματα χαράς ή λύπης και δεν επικεντρώνονται στην ουσιαστική μάθηση.
ΜΑΡΙΑ-ΙΩΑΝΝΑ ΣΥΡΟΥ, Εκπαιδευτικός / Ιστορικός
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
«Σημειώσεις στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία 2017-2028, Κίνητρα και μάθηση: Εφαρμογές στην Εκπαίδευση», Ηλεκτρονικές σημειώσεις E- Class Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας eclass.uth.gr, http://archive.eclass.uth.gr/eclass/modules/document/file.php/SEAC128/7.%20EkpPsy2018.pdf
Αλεξάνδρα Ανδρούσου –Βασίλης Τσάφος, «Εισαγωγή στις επιστήμες Αγωγής: Κίνητρο στην Εκπαίδευση», Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών eclass.uoa.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Αυτά είναι τα ελληνικά επώνυμα που προέρχονται από αλβανικές λέξεις
Αλλαγές στο ωράριο εκπαιδευτικών από 1/9/2025: Ποιοι θα διδάσκουν λιγότερες ώρες
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 14/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
