Ετοιμάζεται νέος νόμος περί Πανεπιστημίων.
Βασικές προβλέψεις θα είναι η δημιουργία Σχολών ή Πανεπιστημίων Εφαρμοσμένων Επιστημών και η θεσμοθέτηση «Συμβουλίων Διοίκησης». Εάν είναι έτσι, οι πολιτικές αρχές που ρυθμίζουν την καθ’ ημάς τριτοβάθμια εκπαίδευση, καταδεικνύουν πως εκκινούν τους συλλογισμούς τους με στόχους επικοινωνιακούς, μακράν σχεδιασμών επικεντρωμένων στις αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας. Θα δείχνει όμως πως υπάρχει και σύγχυση εννοιών.
Η κακή αρχή έγινε (και εξακολουθεί να γίνεται) με την παρωχημένη και δημαγωγική χρήση του όρου «τεχνολογική παιδεία», ως υποδεέστερης της «επιστημονικής παιδείας», θέλοντας να στηλιτεύσει, η τότε αντιπολίτευση και νυν συμπολίτευση, την «πανεπιστημιοποίηση» των ΤΕΙ, που ήταν «τεχνολογικά». Δηλαδή η Μαιευτική είναι «τεχνολογική», η Διοίκηση Επιχειρήσεων και το Μάνατζμεντ είναι «τεχνολογικά», ενώ τα Πανεπιστήμια που εκπαιδεύουν Πολιτικούς Μηχανικούς, Μηχανολόγους, Γεωπόνους και Πυρηνικούς επιστήμονες, που κατασκεύασαν τους αντιδραστήρες του Cern, δεν είναι «τεχνολογικά».
Η συνεχής αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης από τα εκπαιδευτικά κέντρα και η συνακόλουθη αναβάθμιση των κέντρων αυτών, προκύπτει από τον ίδιο λόγο που το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο εξελίχθηκε από Σχολή πετράδων μερικών εβδομάδων, σε μονοετή Σχολή, μετά σε διετή και σήμερα σε Πανεπιστήμιο Μηχανικών. Παλαιότερα τα σπίτια κατασκευάζονταν με λιθοδομές, σήμερα κτίζουμε πολυώροφα κτίσματα με οπλισμένο σκυρόδεμα ή με άλλες προηγμένες τεχνικές. Ομοίως εξελίχθηκαν οι απαιτήσεις για τις πρακτικές της ιατρικής, της μηχανολογίας, κ.λ.π. Ομοίως και όλα τα άλλα Πανεπιστήμια, διεθνώς, εξελίχθηκαν ακολουθώντας τις απαιτήσεις εκπαίδευσης που προέκυψαν από την εξέλιξη των επιστημών.
Έτσι λοιπόν, χρειάστηκε τα πρώην διετή ΚΑΤΕ να γίνουν τριετή ΚΑΤΕΕ και στη συνέχεια τριετή και γρήγορα τετραετή ΤΕΙ, δηλαδή Πανεπιστήμια, σύμφωνα με τα διεθνώς θεσμοθετημένα ως προς τα έτη σπουδών στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Άλλωστε στο εξωτερικό, τα τετραετή ΤΕΙ ως Πανεπιστήμια αναγνωρίζονταν. Τα ΤΕΙ δηλαδή δεν έγιναν (δεν επανιδρύθηκαν ως) Πανεπιστήμια, απλώς έλαβαν το όνομα που έχουν όλα τα τετραετή εκπαιδευτικά Ιδρύματα παγκοσμίως.
Ο πρώην υπουργός Κώστας Γαβρόγλου δηλαδή, έβαλε τα πράγματα στη θέση τους, ακολουθώντας τα διεθνώς τεκταινόμενα και θεσμοθετημένα, υπερβαίνοντας εγχώριες αγκυλώσεις. Ελπίζω να μην επιχειρηθούν πισωγυρίσματα που θα πάνε τη χώρα δεκαετίες πίσω.
Ο όρος «Σχολές -ή Πανεπιστήμια- Εφαρμοσμένων Επιστημών», είναι ανορθολογικά φλύαρος. Ο όρος αυτός βέβαια εμφανίστηκε σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες πριν τη Συνθήκη της Μπολόνια, διστάζοντας να ονομάσουν Πανεπιστήμια τις Σχολές που θεράπευαν δεξιότητες που απαιτούσαν εκπαίδευση τετραετούς διάρκειας. Φαίνεται πως και εκεί, εξ αιτίας δικών τους αγκυλώσεων, ήθελαν να δείξουν δεν θα είναι εφάμιλλα των παλαιότερων Πανεπιστημίων. Ανορθολογική όμως η ονομασία τους. Όλες οι επιστήμες «εφαρμόζονται», όλες είναι «εφαρμοσμένες», συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων θεωρητικών επιστημών. Η έκφραση «εφαρμοσμένη επιστήμη» είναι ανόητη, αν όχι πονηρή.
Το να δημιουργηθούν «Σχολές» Εφαρμοσμένων Επιστημών, τετραετούς διάρκειας, ακόμα και τριετούς, είναι έλλειψη γνώσης περί των διεθνών θεσμοθετήσεων.
Με τη Συνθήκη της Μπολόνια, προτάθηκε -και υιοθετήθηκε πλέον από όλο τον κόσμο- το βασικό Πανεπιστημιακό πτυχίο να λαμβάνεται μετά από 3 ή 4 έτη σπουδών. Έχει επικρατήσει το 4ετές. Άρα θα πρέπει να ονομαστούν και αυτές Πανεπιστήμια.
Εάν πάλι θέλουμε να δημιουργήσουμε εκπαιδευτικά κέντρα προς εκπαίδευση στελεχών με εξειδικευμένες τεχνικές δεξιότητες, ας μη δημιουργούμε άλλα αντί άλλων. Θέλω να πιστεύω -και έτσι φαίνεται- πως σε τέτοια εκπαιδευτικά κέντρα στοχεύει το Υπουργείο Παιδείας. Από την παραγωγή λείπουν τέτοια στελέχη και όσα υπάρχουν είναι περιζήτητα και εργάζονται με υψηλές αμοιβές, συχνά πολύ υψηλότερες από αυτές των αποφοίτων των Πανεπιστημίων.
Όμως δεν χρειάζεται να είναι τριετούς ή , ακόμα χειρότερα, τετραετούς εκπαίδευσης: έτσι θα τα αποπροσανατολίσουμε, σε βάρος της ανάπτυξης της χώρας.
Πολύ ορθώς ο προηγούμενος υπουργός προέκρινε 2ετή προγράμματα στα πλαίσια των Πανεπιστημίων, όπως γίνεται με ιδιαίτερη επιτυχία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. τα IUTστη Γαλλία, που δίνουν και τη δυνατότητα στους αποφοίτους να συνεχίσουν, αν θέλουν, στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση. Ας επισημάνουμε εδώ την ανάγκη πρόσδοσης ευελιξίας στις καθ’ ημάς εκπαιδευτικές δομές και στους φοιτητές μας).
Ακούστηκε πως αυτά τα «Πανεπιστήμια» -ή «Σχολές»- τα κάνουμε και για αποφυγή μετανάστευσης νέων επιστημόνων μας στο εξωτερικό . Οι του «brain drain»όμως, δεν είναι οι καταλληλότεροι για να διδάξουν σε Σχολές με πρώτιστη μέριμνα την ανάπτυξη τεχνικών δεξιοτήτων. Αν το σημερινό υπουργείο Παιδείας νοιάζεται πραγματικά για την αποφυγή του «brain drain»,ας φροντίσει τα υπάρχοντα Πανεπιστήμιά μας να λειτουργήσουν σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές. Στα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια αναλογεί, κατά μέσο όρο, ένας (1) διδάσκων ανά δέκα πέντε (15) φοιτητές.
Στα δικά μας Πανεπιστήμια 1 ανά 45. Δηλαδή αν θέλουμε να ακολουθήσουμε τα διεθνώς τεκταινόμενα και να αναβαθμίσουμε ουσιαστικά τα Πανεπιστήμιά μας, πρέπει να τριπλασιάσουμε τους διδάσκοντες: Ιδού πεδίον απασχόλησης των νέων διδακτόρων μας και προσέλκυσης διδασκόντων από Πανεπιστήμια του Εξωτερικού. Πόσο μάλλον που σήμερα όλα τα πανεπιστήμια της χώρας διαμαρτύρονται για περαιτέρω δραματική μείωση των διδασκόντων σε αυτά και καταφανούς δυσλειτουργίας τους εξ αιτίας αυτού. Ακατανόητη η αδιαφορία επαρκούς στελέχωσης των υφιστάμενων Πανεπιστημίων, αναμένοντας τις νέες Σχολές/Πανεπιστήμια.
Ας έλθουμε τώρα στα σχεδιαζόμενα «Συμβούλια Διοίκησης», που εισήγαγε ως σκέψη, γιατί απέτυχαν ως πράξη, ηΚα Διαμαντοπούλου. Η αιτιολογική έκθεση του νομοθετήματός της ήταν ψευδής. Διακηρυσσόταν πως έγιναν για να συνδεθούν τα Πανεπιστήμια με την κοινωνία, κάτι όμως που δεν συνέβαινε: τα Συμβούλια εκλέγονταν από τους διδάσκοντες στα Πανεπιστήμια, άρα η «ακαδημαϊκή» απομόνωση ενισχυόταν. Προφανώς όμως είναι χρήσιμο να συνδέονται ουσιαστικά τα Πανεπιστήμια με την κοινωνία και να λογοδοτούν προς αυτή (όπως και όλες οι άλλες δημόσιες υπηρεσίες). Τούτο θα γινόταν όμως μόνο αν τα Συμβούλια αυτά αποτελούνταν από νομιμοποιημένους εκπροσώπους της κοινωνίας. Να αποτελούνταν δηλαδή από εκπροσώπους Επιστημονικών Επιμελητηρίων, εκπροσώπους παραγωγικών φορέων, εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κατά περίπτωση κοινωνικούς φορείς (νομίζω είναι μια καλή ιδέα, ας συζητηθεί).
Το χειρότερο όμως, είναι πως προτάσσεται πως με τα Συμβούλια δεν θα υπάρχει διαπλοκή ανόμων συμφερόντων. Θα είναι δηλαδή κάτι σαν ΣΔΟΕ, που ευθαρσώς επιχειρηματολογούν πως αποτελούνται από «αδιάφθορους» εφοριακούς. Όχι πως δεν υπάρχουν μεμονωμένα κρούσματα διαφθοράς, αλλά είναι θλιβερό να εκκινούμε με τη βεβαιότητα, ή έστω την υποψία, πως οι εκλεγμένοι Πρυτάνεις και οι εφοριακοί είναι διαπλεκόμενοι και διεφθαρμένοι. Αν θέλουμε να διασφαλίσουμε τις λειτουργίες των Πανεπιστημίων -και γενικότερα της κοινωνίας- ας ενισχύσουμε τους υφιστάμενους θεσμούς και ας μεριμνήσουμε για την πιστή εφαρμογή τους. Δυστυχώς όμως, οι πολιτικές ηγεσίες, ένθεν κακείθεν, ρέπουν στο να διορίζουν διευθυντές και «συμβούλους» κατά το δοκούν, καταστρατηγώντας θεσμούς και έννομες διαδικασίες.
* Ομότιμος καθηγητής ΠΑΔΑ, πρώην Κοσμήτωρ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
