Πώς λέγεται στα ελληνικά η λέξη «προφίλ»;

Η λέξη profil προέρχεται από τα ιταλικά (profilo) και εκείνη με τη σειρά της από το λατινικό pro filum, δηλαδή «σύμφωνα με το νήμα» — επειδή στα σχέδια, το περίγραμμα ενός προσώπου ή αντικειμένου χαρασσόταν σαν γραμμή, σαν ίχνος πάνω στο χαρτί. Στην αρχή, λοιπόν, «προφίλ» σήμαινε απλώς το πλάγιο περίγραμμα ενός προσώπου. Με τον καιρό όμως η έννοια μεταφέρθηκε στο ψυχολογικό και κοινωνικό πορτρέτο ενός ανθρώπου.

Πιθανές ελληνικές αποδόσεις

1. Περίγραμμα

   • Η πιο κυριολεκτική μετάφραση, που παραπέμπει στην αρχική σημασία.

   • Χρησιμοποιείται στη ζωγραφική και τη γλυπτική, αλλά σπάνια στη μεταφορική της έννοια.

2. Προσωπικότητα ή χαρακτηριστικά

   • Όταν λέμε «το ψυχολογικό προφίλ ενός ανθρώπου», εννοούμε ουσιαστικά την προσωπικότητά του, τα γνωρίσματά του ή το ψυχόγραμμα του.

   • Επομένως, σε επιστημονικά συμφραζόμενα (ψυχολογία, εγκληματολογία), η σωστή απόδοση είναι ψυχολογικό προφίλ → ψυχογράφημα ή προσωπικό προφίλ → προφίλ προσωπικότητας.

3. Παρουσίαση ή βιογραφικό

   • Στα κοινωνικά δίκτυα, το «προφίλ» μας περιέχει τα βασικά στοιχεία ταυτότητας: όνομα, φωτογραφία, επάγγελμα, ενδιαφέροντα.

   • Εδώ η ελληνική λέξη παρουσίαση ή προσωπική σελίδα μπορεί να λειτουργήσει επαρκώς.

4. Εικόνα – δημόσια εικόνα

   • Στην πολιτική και στα ΜΜΕ, το «προφίλ» ενός προσώπου είναι η εικόνα που έχει διαμορφωθεί γι’ αυτό: «ο πρωθυπουργός επιδιώκει να αλλάξει το προφίλ του».

   • Επομένως, η πιο ακριβής ελληνική απόδοση είναι δημόσια εικόνα, προσωπική εικόνα ή ακόμη προσωπικό αφήγημα.

Χρήση στη σύγχρονη γλώσσα

Η καθολική επικράτηση της λέξης «προφίλ» οφείλεται στη διπλή της φύση: είναι ταυτόχρονα οπτική και ψυχολογική. Δηλώνει το πώς φαίνεται και το ποιος είναι κάποιος. Αυτό το νόημα συμπυκνώνει την ουσία της εποχής μας: τη συνύπαρξη της εικόνας και της αυτοπαρουσίασης.

Ωστόσο, η ελληνική γλώσσα θα μπορούσε —και θα έπρεπε— να προτείνει πιο αυθεντικούς όρους ανάλογα με το πλαίσιο:

• Περίγραμμα ή σκιαγράφηση (στην τέχνη)

• Ψυχογράφημα ή προσωπικότητα (στην ψυχολογία)

• Παρουσίαση ή βιογραφικό (στην επαγγελματική χρήση)

• Δημόσια εικόνα ή προσωπικό αφήγημα (στην πολιτική και τα ΜΜΕ).

Η γλώσσα δεν είναι απλώς ένα μέσο περιγραφής· είναι καθρέφτης του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας. Το «προφίλ» —μια ξενική, πρακτική, αλλά κάπως απρόσωπη λέξη— δείχνει πόσο έχουμε μεταφέρει την ταυτότητά μας από το εσωτερικό στο εξωτερικό, από το βίωμα στην εικόνα.
Ίσως, λοιπόν, το ελληνικότερο «προφίλ» να είναι εκείνο που δεν επιδεικνύεται, αλλά διαφαίνεται — μέσα από το έργο, τον λόγο και τη στάση μας.