Λεωνίδας Βουρλιώτης Μόνο ένας στους δύο φοιτητές των ελληνικών ΑΕΙ καταφέρνει να παρακολουθεί συστηματικά, να συμμετέχει στις εξετάσεις και τελικά να αποφοιτήσει εντός του προβλεπόμενου χρόνου σπουδών. Την ίδια στιγμή, ένας στους πέντε νέους ηλικίας 15-34 ετών βρίσκεται εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης και απασχόλησης – οι λεγόμενοι NEETs. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27, γεγονός που αποτυπώνει βαθύτερες αδυναμίες τόσο του εκπαιδευτικού συστήματος όσο και της αγοράς εργασίας.
Τα στοιχεία προέρχονται από την ετήσια έκθεση 2024 της Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία επιδόθηκε στον πρόεδρο της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης και στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Η φετινή έκθεση εστιάζει αφενός στην καθυστέρηση ολοκλήρωσης των σπουδών, αφετέρου στη χαρτογράφηση των νέων που βρίσκονται εκτός κάθε θεσμικής μέριμνας του κοινωνικού κράτους.
Μόνο οι μισοί φοιτητές είναι «ενεργοί»
Σύμφωνα με την ΕΘΑΑΕ, κατά μέσο όρο μόλις το 49,9% των εγγεγραμμένων φοιτητών θεωρούνται ενεργοί και αποφοιτούν εντός του διαστήματος ν έως ν+3 ετών (όπου ν ο ελάχιστος χρόνος σπουδών, συν την εύλογη παράταση που προβλέπει ο νόμος). Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα η διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών κυμαίνεται από 4 έως 6 έτη, ανάλογα με το επιστημονικό πεδίο.
Πού καταγράφονται οι καλύτερες επιδόσεις
Τα υψηλότερα ποσοστά ενεργών φοιτητών εντοπίζονται:
στην εκπαίδευση,
στις επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας,
στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών.
Αντίθετα, κάτω από το 50% βρίσκονται οι φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά και η στατιστική, η διοίκηση επιχειρήσεων και η νομική, οι ανθρωπιστικές επιστήμες και τέχνες, αλλά και τα πολυτεχνικά τμήματα.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι από 60,1% έως και 100% των αποφοίτων δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στον ελάχιστο προβλεπόμενο χρόνο. Ο μέσος όρος αγγίζει το 75,8%.
Τα ιδρύματα με την καλύτερη επίδοση είναι:
το Πάντειο Πανεπιστήμιο (39,9%),
το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (35%),
το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (34,8%).
Ανά επιστημονικό πεδίο, οι πιο συνεπείς απόφοιτοι προέρχονται από:
την εκπαίδευση (53,3%),
τις επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας (40,2%).
Στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται:
οι μηχανικοί (9,2%),
οι γεωπονικές και κτηνιατρικές επιστήμες (12,3%),
οι φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά (17,8%).
Αξιοσημείωτο είναι ότι το πρόβλημα επεκτείνεται και στα μεταπτυχιακά: μόνο το 39,1% των μεταπτυχιακών φοιτητών ολοκληρώνει εγκαίρως τις σπουδές του.
Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις
Η ΕΘΑΑΕ υπογραμμίζει ότι η παράταση των σπουδών οδηγεί σε:
καθυστέρηση εισόδου στην αγορά εργασίας,
απαξίωση γνώσεων και δεξιοτήτων,
απώλεια παραγωγικής αξίας για την οικονομία.
Σε ατομικό επίπεδο, η έγκαιρη αποφοίτηση συνδέεται σαφώς με καλύτερη απασχολησιμότητα και υψηλότερες αμοιβές, ενώ σε συλλογικό επίπεδο επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη, τα δημόσια έσοδα και το κοινωνικό κράτος.
Τα πέντε μέτρα που προτείνει η ΕΘΑΑΕ
Η Αρχή εισηγείται ένα πακέτο στοχευμένων παρεμβάσεων:
Ιχνηλάτηση των λόγων καθυστέρησης και πολιτικές ενθάρρυνσης της έγκαιρης αποφοίτησης.
Σαφή αποτύπωση των προγραμμάτων σπουδών, με αναλυτική ακολουθία μαθημάτων, μαθησιακά αποτελέσματα και πιστωτικές μονάδες.
Συστηματική παρακολούθηση της πορείας των φοιτητών με αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων.
Αξιοποίηση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης για τεκμηριωμένες ακαδημαϊκές και διοικητικές αποφάσεις.
Ενίσχυση του ρόλου του ακαδημαϊκού συμβούλου σε συνδυασμό με επαγγελματικό προσανατολισμό.
Οι νέοι NEETs: το δεύτερο μεγάλο μέτωπο
Μετά την αποφοίτηση, σημαντικό ποσοστό νέων συνεχίζει σε μεταπτυχιακά ή δεύτερο πτυχίο. Ωστόσο, ένα κρίσιμο τμήμα παραμένει εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης. Η Ελλάδα, την περίοδο 2021-2024, καταγράφει τη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ, αν και σημειώνεται βελτίωση κατά 5,7 ποσοστιαίες μονάδες.
Για το 2024:
Ελλάδα: 18,4%
Μέσος όρος ΕΕ-27: 10,6%
Στόχος σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η μείωση των NEETs κάτω από 9% έως το 2030.
Η εικόνα που σκιαγραφεί η έκθεση της ΕΘΑΑΕ δεν αφορά μόνο τα πανεπιστήμια, αλλά ολόκληρο το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Η καθυστέρηση στις σπουδές και το υψηλό ποσοστό νέων εκτός εκπαίδευσης και εργασίας αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Χωρίς συντονισμένες πολιτικές στην ανώτατη εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, ο κίνδυνος μιας «χαμένης γενιάς» παραμένει υπαρκτός – με συνέπειες που ξεπερνούν κατά πολύ τα αμφιθέατρα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
