Για πολλούς η ιστορία είναι κάτι το άχρηστο, το περιττό. Κοιτάζουν μπροστά να δουν το μέλλον. Σαν και αυτούς που έχουν αστιγματισμό. Για άλλους πάλι είναι μια αφήγηση για τα περασμένα με εστίαση στην αποκάλυψη της αλήθειας. Της αλήθειας που θεωρούν δεδομένη πριν ακόμη την ανακαλύψουν. Για κάποιους συγχέεται με τον μύθο, μια και στη γλώσσα μας δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ της επιστημονικής ιστορικής γνώσης (history) και του παραμυθιού (story). Ίσως να αναπολούν τα παραμύθια της γιαγιάς ή του παππού τους και να είναι θύματα υπεραναπλήρωσης.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, σχεδόν όλοι αγωνίζονται για την αναπαράσταση του παρελθόντος με τέτοιο τρόπο που να υπηρετεί τις σκοπιμότητες και τις ανάγκες του παρόντος. Όπως γράφει και ο J. H. Plumb, «το παρελθόν έχει τόση σημασία, ώστε γίνεται αντικείμενο διεκδίκησης και πρέπει να κατακτηθεί με αγώνα, όπως ακριβώς και το παρόν».
Ωστόσο, συχνά μας διαφεύγει ότι ζούμε σε μια καταναλωτική κοινωνία, όπου ισχύει ο νόμος της «προγραμματισμένης φθοράς», δηλαδή η βασική αρχή ότι όλα τα πράγματα κατασκευάζονται να αντέξουν για ορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε εν συνεχεία να αντικατασταθούν από άλλα. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε και την αναβίωση παλιότερων πραγμάτων, το retro. Κάτι σαν τη μόδα. Περνάει και ξανάρχεται.
Φαίνεται πως η τάση retro ισχύει κυρίως στον τομέα των ιδεών. Δεν εννοούμε εδώ την ακλόνητη πεποίθηση πολλών συμπατριωτών μας ότι οι Αρχαίοι έχουν πει τα πάντα, αλλά την παρουσίαση παλιών ιδεών (ή παλιοϊδεών) ως νέων, σύγχρονων και αποτελεσματικών.
Η παραπάνω εκτίμηση επιβεβαιώνεται κατά τρόπο πανηγυρικό στα όσα ωραία λέγονται και σχεδιάζονται για την πανεπιστημιακή αστυνομία ή, όπως προκύπτει από διαρροές, την «Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος – Ο.Π.Π.Ι.». Ίσως θα μπορούσε να ονομαστεί κάπως αλλιώς, π.χ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ. (Εθνική Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακής Υπηρεσίας), για να μας θυμίζει τον καημό μας με την παροχή υπηρεσιών υγείας, ή, γιατί όχι, Ο.Π.Π.Α. (Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακής Αγοράς). Το τελευταίο θα είχε, πέρα από την πλάκα (όπα, πλάκωσε η ΟΠΠΑ), μεγαλύτερη σχέση με την εξελισσόμενη κατάσταση και των ελληνικών πανεπιστημίων, τα οποία τείνουν να λειτουργούν ως επιχειρήσεις. Α, μια καλή ιδέα θα ήταν το υπό σύσταση σώμα να λάβει όνομα συμβολικό, όπως η ΔΡΑΣΗ, η ΔΙΑΣ, η ΔΕΛΤΑ, η ΟΔΟΣ κ.λπ. Να ονομαστεί ας πούμε ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ, από το πουλί της σοφίας, ή ΜΠΟΥΦΟΣ, για τον οποίο λένε οι ειδικοί ότι είναι τόσο έξυπνος που μένει ακίνητος για ώρες παριστάνοντας τον ανύπαρκτο.
Ανεξάρτητα, πάντως, από την ονομασία που θα επιλεγεί, τα κυβερνητικά σχέδια έχουν προκαλέσει πολλές συζητήσεις στον ακαδημαϊκό χώρο και έξω από αυτόν. Πρυτάνεις, Σύγκλητοι, Σύλλογοι και Ομοσπονδία Πανεπιστημιακών, κόμματα, φοιτητικές παρατάξεις κ.λπ. τοποθετούνται έτσι ή αλλιώς, συμφωνούν, διαφωνούν ή συμφωνοδιαφωνούν, υπερθεματίζουν ή αναθεματίζουν. Κάποιοι χρησιμοποιούν ως ακαταμάχητο επιχείρημα την ακαδημαϊκή ελευθερία, που τώρα καταπατάται και θα διασφαλιστεί από την πανεπιστημιακή αστυνομία (!), άλλοι αναφέρονται στα πιο εξελιγμένα σχετικά παραδείγματα από το εξωτερικό (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Καναδάς κ.λπ.), τα οποία θα ήθελαν να δουν να εφαρμόζονται και εδώ, άλλοι θέλουν το υπό σύσταση ειδικό σώμα να περιοριστεί σε καθήκοντα φύλαξης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού, άλλοι ζητούν να υπάγεται στην Πρυτανεία και τη Σύγκλητο και όχι στο Υπουργείο ΠΡΟ.ΠΟ. (Προστασίας του Πολίτη), άλλοι θέλουν να επιλεγούν τα στελέχη της νέας υπηρεσίας με διαδικασίες ΑΣΕΠ, άλλοι θέλουν σώμα καθαρά πανεπιστημιακό, για να μην παραβιαστεί η συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοτέλεια των ιδρυμάτων κ.λπ. κ.λπ. Υπάρχουν αρκετοί, επίσης, οι οποίοι θεωρούν ότι η απαιτούμενη δαπάνη για τη σύσταση και τη συντήρηση αυτού του ειδικού σώματος αφαιρεί πόρους από άλλους κρίσιμους τομείς: υγεία (ΕΣΥ), εκπαίδευση, κοινωνικές παροχές κ.ά.
Ωστόσο, δεν γίνεται λόγος για τις κορυφαίες αντιφάσεις της απόφασης για τη δημιουργία του σώματος.
Αντίφαση 1η: Αν δεχθούμε ως πραγματικότητα (το διαπιστώνουν από την εμπειρία τους πανεπιστημιακοί σε μεταξύ τους συζητήσεις) ότι οι «ζωηρές» φοιτητικές συσσωματώσεις τα τελευταία χρόνια φθίνουν συνεχώς, τότε ποιος ο ουσιαστικός λόγος να προσληφθούν 2.000 ειδικοί φρουροί; Τι θα τους κάνουν ύστερα από 5 – 6 χρόνια; Θα έχουν την τύχη της Αγροφυλακής, που καταργήθηκε το 2011, αφού λίγα χρόνια πριν είχαν προσληφθεί περίπου 1.200 άτομα;
Αντίφαση 2η: Εφόσον έχει καταργηθεί το πανεπιστημιακό άσυλο και η Αστυνομία έχει πλέον το δικαίωμα να εισέρχεται αυτεπάγγελτα στους πανεπιστημιακούς χώρους χωρίς άλλες διαδικασίες, γιατί δεν έχει επέμβει ως τώρα στις δεκάδες περιπτώσεις που οργανώνονται πάρτι ακόμη και –ή κυρίως– από εξωφοιτητικούς κύκλους;
Αντίφαση 3η: Στην τόσο διατυμπανισμένη ψηφιακή εποχή πόσο χρειάζονται τόσοι άνθρωποι για τη φύλαξη της πανεπιστημιακής περιουσίας; Εκτός κι αν με τον όρο «περιουσία» εννοείται κάτι άλλο που οι κοινοί θνητοί δεν αντιλαμβανόμαστε.
Αντίφαση 4η: Λέγονται πολλά για την εξωστρέφεια των πανεπιστημίων και το άνοιγμά τους στην κοινωνία. Μάλιστα, ορισμένα ιδρύματα, π.χ. αυτό στο οποίο υπηρετώ εγώ, διατυμπανίζουν εδώ και χρόνια ποικίλες δράσεις, όπως η «Φοιτητική Εβδομάδα» ή «Το Πανεπιστήμιο τις Κυριακές», με σκοπό την προσέλκυση κοινού και την ενημέρωσή του για τα τεκταινόμενα στον ακαδημαϊκό χώρο. Πώς, όμως, συμβιβάζεται το άνοιγμα με το κλείσιμο, δηλαδή τη δημιουργία ενός ακαδημαϊκού γκέτο με φράχτες, κάμερες, έλεγχο ταυτοτήτων κ.λπ.;
Αντίφαση 5η: Με τις προσλήψεις στην πανεπιστημιακή αστυνομία θα βρουν εργασία εκατοντάδες άνθρωποι, αλλά τι θα απογίνουν οι εκατοντάδες άλλοι, άντρες και γυναίκες, που ως εργολαβικοί υπάλληλοι στελεχώνουν τις υπηρεσίες φύλαξης των πανεπιστημίων εδώ και πάνω από μία εικοσαετία; Γιατί δεν επιλέγεται η λύση της αναδιοργάνωσης –και με λιγότερα χρήματα– από τα ίδια τα πανεπιστήμια των υπηρεσιών φύλαξης, όπως λ.χ. προτείνει η Σύγκλητος (και μπράβο της) του Γεωργικού Πανεπιστημίου Αθηνών;
Αρκετά ακόμη θα μπορούσα να προσθέσω, αλλά θα περιοριστώ μόνο σε λίγα παραδείγματα από το παρελθόν. Όχι, δεν θα αναφερθώ στο Σπουδαστικό της Ασφάλειας, που το έζησα κι εγώ ως φοιτητής και επί δικτατορίας και μετά από αυτήν.
Παράδειγμα 1ο: Το 1942, εν μέσω Κατοχής, ο στρατηγός Τσολάκογλου, ο πρώτος δωσίλογος πρωθυπουργός, προσπάθησε να επιβάλει μια μορφή οργάνωσης του φοιτητικού σώματος ανάλογη με αυτή των φασιστικών καθεστώτων και, παράλληλα, να ιδρύσει αστυνομικό τμήμα μέσα στο πανεπιστήμιο Αθηνών, με σκοπό να ελεγχθεί η αντιστασιακή δράση των φοιτητών. Στο εγχείρημα αυτό είχε βρει πρόθυμους συνεργάτες – ομοϊδεάτες πανεπιστημιακούς καθηγητές. Ευτυχώς απέτυχε και στα δύο.
Παράδειγμα 2ο: Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης την ίδια εποχή αποφάσισε ότι δεν θα δέχεται στο γραφείο του επιτροπές φοιτητών για ζητήματα που τους απασχολούσαν (μεταξύ αυτών κυρίαρχο ήταν το ζήτημα του συσσιτίου), αν δεν τον ενημέρωναν από πριν και δεν του κατέθεταν σχετικό υπόμνημα. Παράλληλα, απαγόρευσε τη διανομή προκηρύξεων και την αναγραφή συνθημάτων με ποινή αποβολής. Ο ίδιος είχε απαγορεύσει και εκδηλώσεις για την επέτειο της 25ης Μαρτίου 1943, αλλά οι αντιστασιακοί οι φοιτητές τον αγνόησαν. Μετά την απελευθέρωση οι αρχές απαγόρευσαν στον φοιτητή που είχε την τόλμη το 1943 να στεφανώσει την προτομή του ναυάρχου Βότση και να ψάλλει τον Εθνικό Ύμνο να συμμετάσχει στη παρέλαση της 25ης Μαρτίου 1945.
Παράδειγμα 3ο: Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1946 προτείνει στη Σύγκλητο «να καθιερωθή ο έλεγχος των ταυτοτήτων κατά την είσοδον εις το Πανεπιστήμιον και να εγκατασταθή η Αστυνομία εις το Πανεπιστήμιον, να εξαντληθή δε πάσα η αυστηρότης του νόμου, διότι κάθε υποχώρησις και αναβολή λήψεως των ενδεικνυομένων μέτρων θα φέρη το ξέσχισμα της εννοίας της τάξεως». Τελικά η τάξη αποκαταστάθηκε και δεν ξεσχίστηκε, αλλά ξεσχίστηκαν οι αριστεροί φοιτητές και καθηγητές.
Δεν μπορώ να ξέρω αν και ποιο από τα προηγούμενα παραδείγματα έπαιξαν κάποιο ρόλο στα εμπνευσμένα σχέδια για τη σύσταση του νέου αστυνομικού σώματος. Εκείνο που βάσιμα υποθέτω είναι πως το νέο σώμα μάλλον αποσκοπεί στο να φέρει την πολυπόθητη ησυχία, τάξη και ασφάλεια, ώστε το άλογο μερικών να χορεύει χορούς μεθυστικούς για την αγορά. Οι λόγοι, επομένως, είναι περισσότερο ιδεολογικοί παρά πρακτικοί.
Μόνο προσοχή! Επειδή το έργο έχει ξαναπαιχτεί ως τραγωδία, οι ανιστόρητοι που βιάζονται να πετάξουν πέτρες στους «ατακτούντες» πρέπει να προσέξουν να μην σπάσουν τη βιτρίνα της δημοκρατίας. Έστω και της «φιλελεύθερης».
Δημήτρης Κ. Μαυροσκούφης
Καθηγητής Α.Π.Θ.
Κοσμήτορας Φιλοσοφικής Σχολής
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
