Λεωνίδας Βουρλιώτης Οι αριθμοί φωνάζουν. Φιλολογίες με βάση κοντά στα 8.500 μόρια. Μαθηματικά τμήματα με δεκάδες κενές θέσεις. Παιδαγωγικά με πτώση των βάσεων εισαγωγής τους. Μια αλυσίδα εγκατάλειψης που ξεκινά από τους μαθητές και καταλήγει στα… πανεπιστημιακά έδρανα να ηχούν άδεια.
Αυτή δεν είναι απλώς μια κρίση επιλογών. Είναι κρίση εμπιστοσύνης στο μέλλον του δημόσιου σχολείου και στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Οι νέοι, με την απόφασή τους να «στρέψουν αλλού το βλέμμα», έστειλαν το πιο ριζοσπαστικό μήνυμα πολιτικής αποδοκιμασίας: δεν αξίζει.
Αναλυτικά
Οι βάσεις καταρρέουν, τα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα αδειάζουν και το δημόσιο σχολείο αναστενάζει. Η φετινή πτώση στις Φιλολογίες, τα Μαθηματικά και τα Παιδαγωγικά δεν είναι απλώς στατιστικό φαινόμενο — είναι κοινωνικός συναγερμός.
«Δεν μπορώ να πείσω τα παιδιά μου να σπουδάσουν φιλολογία — κι ας είμαι φιλόλογος 25 χρόνια», λέει η κ. Ελένη Μ., εκπαιδευτικός σε λύκειο της Αθήνας. «Με βλέπουν να φεύγω στις 6:30 το πρωί, να γυρίζω στις 5 το απόγευμα με ιδιαιτεράκια, για να συμπληρώσω τον μισθό των 880 ευρώ. Τι να τους πω;»
Από το λειτούργημα στην εργασιακή εξαθλίωση
Δεν πέρασαν πολλές δεκαετίες από τότε που η φιλολογία και τα παιδαγωγικά θεωρούνταν επιλογές κοινωνικής ανόδου. Ο καθηγητής ήταν μορφωτικός φάρος. Ο δάσκαλος, πρόσωπο κύρους.
Σήμερα, ο νεοδιόριστος εκπαιδευτικός ζει κάτω από το όριο αξιοπρεπούς διαβίωσης, με μισθούς κάτω των 900 ευρώ. Οι αναπληρωτές διανύουν κάθε Σεπτέμβρη ένα νέο κύκλο προσμονής, μετακόμισης και εργασιακής ανασφάλειας. Οι περισσότεροι δεν ξέρουν πού θα βρεθούν τον επόμενο μήνα. Οι πιο πολλοί δεν μπορούν να κάνουν παιδί, να νοικιάσουν σπίτι, να σχεδιάσουν τίποτα.
Από «λειτούργημα», το επάγγελμα έγινε γυμνή επιβίωση. Και από σταθερός κοινωνικός ρόλος, κατέληξε εργασιακή επισφάλεια με πτυχίο ΑΕΙ.
Η πτώση, λοιπόν, δεν είναι αδικαιολόγητη. Είναι αποτέλεσμα πολιτικών και κοινωνικών επιλογών. Ο εκπαιδευτικός σήμερα:
Πληρώνεται με 880 ευρώ καθαρά ως νεοδιόριστος.
Δεν έχει καμία στήριξη στέγασης αν υπηρετεί σε νησί ή απομακρυσμένη περιοχή.
Ζει σε καθεστώς εργασιακής επισφάλειας επί χρόνια (περίπου 40.000 αναπληρωτές το 2024).
Υφίσταται διοικητική πίεση, επιπλέον δράσεις και εργασιακή εξουθένωση.
«Φέτος, πήγα στο νησί μου 18 Σεπτεμβρίου. Πλήρωσα 520 ευρώ ενοίκιο, 300 ευρώ για ακτοπλοϊκά και άφησα πίσω ένα παιδί 2 ετών. Γιατί; Για 1.050 ευρώ μεικτά. Και του χρόνου μπορεί να μη με καλέσουν», αναφέρει ο Γιώργος Σ., αναπληρωτής φιλόλογος με 9 χρόνια προϋπηρεσία.
Από την κορυφή στην περιθωριοποίηση
Και να σκεφτεί κανείς ότι τη δεκαετία του ’90, οι καθηγητικές σχολές ήταν ανάμεσα στις πιο περιζήτητες. Οι φοιτητές της Φιλολογίας, των Μαθηματικών ή της Φυσικής ένιωθαν ότι θα στελεχώσουν τη ραχοκοκαλιά της δημόσιας παιδείας. Το Παιδαγωγικό της Αθήνας ήταν σχολή κύρους.
Οι φετινοί αριθμοί δεν λένε απλώς μια εκπαιδευτική ιστορία — λένε μια τραγωδία σε αργή κίνηση:
Παιδαγωγικά με πτώση πολλών μορίων.
Μαθηματικά με μονοψήφια ποσοστά κάλυψης θέσεων.
Χαρακτηριστικά, στη Φιλολογία Αθήνας καταγράφηκε πτώση 1.356 μορίων, ενώ σε αντίστοιχα τμήματα της περιφέρειας οι βάσεις άγγιξαν ή και υποχώρησαν κάτω από το όριο των 9.000 μορίων.
Σχολές με κενές θέσεις εν μέσω εκπαιδευτικής «έλλειψης»!
Το Υπουργείο Παιδείας αναλώνεται σε εξεταστικές ρυθμίσεις, εισαγωγικές φόρμουλες και διαφημιστικά για τα πρότυπα σχολεία. Αλλά δεν απαντά στο βασικό: ποιος θα διδάξει;
Η Πολιτεία αρνείται να δει την καρδιά του προβλήματος: οι εκπαιδευτικοί είναι οι πρώτοι που έχουν εγκαταλειφθεί. Και τώρα, οι υποψήφιοι φοιτητές δείχνουν πως ούτε εκείνοι είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν τη «σκυτάλη της εγκατάλειψης».
Η κρίση είναι πολιτική. Όσο το επάγγελμα του εκπαιδευτικού θεωρείται «δημοσιονομικό βάρος» και όχι κεντρικός πυλώνας δημοκρατίας, τα αμφιθέατρα θα αδειάζουν και τα σχολεία θα ερημώνουν.
Προτάσεις, όχι ευχολόγια
Αν θέλουμε να αναστραφεί η κατάσταση, οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι σαρωτικές και άμεσες:
Αύξηση του βασικού μισθού εκπαιδευτικού στους 1.300 ευρώ καθαρά.
Μόνιμοι διορισμοί κάθε χρόνο, με βάση πραγματικά κενά και προϋπηρεσία.
Επιδότηση στέγασης έως 400 ευρώ/μήνα για αναπληρωτές.
Να σταματήσουν οι πιέσεις, οι απειλές και οι διώξεις καθώς και το απέραντο γραφειοκρατικό φόρτωμα
Ενίσχυση της θεσμικής και κοινωνικής αναγνώρισης του ρόλου του εκπαιδευτικού.
Καμπάνια ευαισθητοποίησης της κοινωνίας για την αξία του δημόσιου σχολείου και του εκπαιδευτικού λειτουργού.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 7/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
