Χρήστος Κάτσικας Σήμερα Τρίτη 8 Ιουλίου, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, ανοίγει και επισήμως ο διάλογος για το πολυσυζητημένο «Εθνικό Απολυτήριο» – με πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ και συμμετοχή της Υπουργού Παιδείας Σοφίας Ζαχαράκη, εκπροσώπων όλων των κομμάτων και του Γιώργου Μπαμπινιώτη.
Η συζήτηση, που φέρει τον τίτλο της «ειδικής συνεδρίασης», έχει χαρακτήρα περισσότερο προπαρασκευαστικό και λιγότερο νομοθετικό. Ωστόσο, τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι κρίσιμα:
Αναδιαμορφώνεται η δευτεροβάθμια εκπαίδευση με κριτήριο τη δικαιοσύνη και την ποιότητα ή επαναλαμβάνεται το έργο ενός εκπαιδευτικού déjà vu;
Το κυβερνητικό σχέδιο: μια νέα αρχιτεκτονική για το Λύκειο ή ένας γνωστός μηχανισμός πίεσης;
Στο Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής (ΕΣΚυΠ) 2025, η θέσπιση του Εθνικού Απολυτηρίου καταγράφεται ως στρατηγική προτεραιότητα για την επόμενη διετία. Το χρονοδιάγραμμα είναι σαφές:
– Δημόσια διαβούλευση το καλοκαίρι του 2025
– Ψήφιση νομοσχεδίου έως το φθινόπωρο
– Εφαρμογή από το σχολικό έτος 2026–27, ξεκινώντας από την Α’ Λυκείου (δηλαδή τους σημερινούς μαθητές της Β’ Γυμνασίου).
Κεντρικά σημεία του νέου συστήματος είναι:
Ο συνυπολογισμός των βαθμών όλων των τάξεων του Λυκείου (με διαβαθμισμένο συντελεστή)
Η πιστοποίηση ξένης γλώσσας ως προαπαιτούμενο
Η ψηφιακή ενδοσχολική αξιολόγηση μέσω Τράπεζας Θεμάτων
Η σταδιακή κατάργηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ)
Η ευελιξία πρόσβασης στα ΑΕΙ είτε μέσω πανελλαδικών είτε μέσω απολυτηρίου
Η ρητορική είναι μετριοπαθής. Η υπουργός Παιδείας τονίζει: «Στην εκπαίδευση χρειάζεται χρόνος και τεκμηρίωση – δεν υπάρχουν μαγικά ραβδιά». Και πράγματι, το νέο σχέδιο φαίνεται να επιχειρεί να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο Λύκειο ως αυτόνομη βαθμίδα και στο Λύκειο ως προθάλαμο για τα ΑΕΙ. Το ερώτημα, όμως, είναι αν αυτή η γέφυρα είναι σταθερή ή... κρεμαστή.
Τι σημαίνει, όλος ο σχεδιασμός; Επί της ουσίας μετατρέπει τις ενδοσχολικές εξετάσεις του Λυκείου σε άτυπες «πανελλαδικές», ενισχύοντας τον ανταγωνιστικό και εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος δεν βρίσκεται ο μαθητής αλλά η ύλη.
Το εθνικό απολυτήριο αντλεί στοιχεία και φιλοσοφία από άλλες, προηγούμενες εκδοχές πανελλαδικών εξετάσεων ή εξαγγελίες που δεν πρόλαβαν να υλοποιηθούν, όπως οι εξαγγελίες του Γιώργου Παπανδρέου στα μέσα της δεκαετίας του ’90, το σύστημα Αρσένη (1998/99), οι ιδέες της Αννας Διαμαντοπούλου το 2010/11 και η προγραμματική εξαγγελία της Ν.Δ. το 2019.
Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ: πρωτοβουλία διαλόγου ή αναπαραγωγή της κυβερνητικής ατζέντας;
Με φόντο τις πρόσφατες πανελλαδικές εξετάσεις, ο τομέας Παιδείας του ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής τον Στέφανο Παραστατίδη, κατέθεσε πρόταση για έναρξη εθνικού διαλόγου για το Εθνικό Απολυτήριο. Η πρόταση, διατυπωμένη με επιμέλεια, προκρίνει:
Αυτονομία του Λυκείου, ώστε να πάψει να λειτουργεί ως «πάρεργο»
Κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων ως κεντρικού μηχανισμού εισαγωγής
Ένα «πιο ανθρώπινο, αξιοκρατικό και δίκαιο σύστημα», με ενίσχυση της κριτικής σκέψης και αποφόρτιση του άγχους
Ωστόσο, η πρόταση –αν και καλοπροαίρετη– προσκρούει στην ιστορική μνήμη: Το ΠΑΣΟΚ είναι το ίδιο κόμμα που επιχείρησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μέσω του Γ. Αρσένη, την καθιέρωση Εθνικού Απολυτηρίου με πανελλαδικού τύπου εξετάσεις σε όλα τα μαθήματα. Η απόπειρα κατέρρευσε υπό το βάρος της κοινωνικής αντίδρασης και της εφαρμοστικής αδυναμίας.
Κριτική αποτίμηση: Ένα Εθνικό Απολυτήριο με ταξικά βαρίδια;
Εκπαιδευτικοί, ενώσεις γονέων και φοιτητικοί φορείς έχουν ήδη εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις. Δεν είναι λίγοι οι εκπαιδευτικοί που βλέπουν πίσω από τις φαινομενικά διαφορετικές προσεγγίσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ μια βαθύτερη σύγκλιση:
«Το ΠΑΣΟΚ απλώς βγαίνει μπροστά για να μετρήσει αντιδράσεις και να "στρώσει το έδαφος". Ο διάλογος για το Λύκειο είναι το ζέσταμα – το γήπεδο στρώνεται για μια ακόμα πιο σκληρή εκπαιδευτική πολιτική» σημειώνει με έμφαση ο Χρήστος Σόφης πρώην μέλος του ΔΣ της ΟΛΜΕ.
Η κριτική επικεντρώνεται στα εξής:
- Ο συνυπολογισμός βαθμών από την Α’ Λυκείου θα επιτείνει το φροντιστηριακό άγχος ήδη από τα 15.
- Η γενίκευση της Τράπεζας Θεμάτων έχει ήδη δημιουργήσει σχολική πίεση χωρίς αντίκρισμα γνώσης.
- Η σύνδεση του απολυτηρίου με την ξενόγλωσση πιστοποίηση ενδέχεται να ενισχύσει τις ταξικές ανισότητες εις βάρος μαθητών από μη προνομιούχα περιβάλλοντα.
- Η διπλή πύλη εισαγωγής (μέσω απολυτηρίου ή πανελλαδικών) παραπέμπει σε ένα σύστημα δύο ταχυτήτων, που ευνοεί τους ήδη ευνοημένους.
Η ειρωνεία είναι πως, ενώ το αφήγημα υπόσχεται την «ανθρώπινη αξιολόγηση», η πραγματικότητα προδιαγράφει ένα πολλαπλασιασμό των εξεταστικών φίλτρων, από το Λύκειο μέχρι τα ΑΕΙ – με την πίεση να ξεκινά από το Δημοτικό.
Η συζήτηση για το Εθνικό Απολυτήριο θα μπορούσε να είναι ευκαιρία για αναστοχασμό:
– Τι θέλουμε από το Λύκειο;
– Ποιος ο ρόλος της σχολικής γνώσης στην πρόσβαση στα ΑΕΙ;
– Πώς οικοδομούμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να εκπαιδεύει πολίτες, όχι μόνο υποψηφίους;
Αν όμως η μεταρρύθμιση γίνει με αποκλειστικό γνώμονα την απορρόφηση κοινωνικών εντάσεων, την τεχνοκρατική ρύθμιση και τον πολιτικό έλεγχο των εκπαιδευτικών ροών, τότε κινδυνεύουμε να φτιάξουμε ένα Εθνικό Απολυτήριο... για λίγους.
Για μια φορά ας ξεκινήσει ο διάλογος όχι από τους δείκτες, αλλά από τον άνθρωπο: τον μαθητή, τον εκπαιδευτικό, τον πολίτη. Όχι για να διασφαλιστεί «η αριστεία των λίγων», αλλά η ποιότητα για τους πολλούς.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Kαμπανάκι από την EFSA για τα δύο πιο τοξικά τρόφιμα της αγοράς στην Ευρώπη
Βαθμολογίες κάτω από τη βάση... να φάνε και οι κότες! Μα τι συμβαίνει επιτέλους;
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 9/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
