Alfavita Newsroom Πλήθος υπουργών και υφυπουργών έχουν περάσει από το υπουργείο παιδείας, με την ονομασία του να αλλάζει συχνότατα, ακόμη και με κάθε κυβερνητικό ανασχηματισμό, με όχι αμελητέο χρηματικό κόστος και χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος. Τι όμως δεν αλλάζει και επιμένει να θυμίζει εποχές του παρελθόντος στο ελληνικό σχολείο του 21ου αιώνα; Η γραφειοκρατία.
Προφανώς η γραφειοκρατία είναι μια γνωστή παθογένεια του ελληνικού δημοσίου. Δεν ακούμε λοιπόν, μπορεί να πει κάποιος, τη διαπίστωση ενός συνταρακτικού νέου προβλήματος. Τι το ιδιαίτερο όμως εμφανίζει η περίπτωση της γραφειοκρατίας στο σχολείο; Για να καταλάβουμε τη διαφορά, ας δούμε την προσπάθεια που έχει γίνει τελευταία, για να απαλλάξει τα σχολεία από τον βραχνά παρωχημένων γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Η βασική προσπάθεια αφορά στην εισαγωγή του κεντρικού πληροφοριακού συστήματος myschool. Αυτή ξεκίνησε πριν λίγα χρόνια και υποτίθεται ότι αντικαθιστά μια σειρά από παλιές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Παρόλα αυτά και πέρα από κάθε λογική, οι παλιές διαδικασίες («παλαιολιθικές» από κάθε άποψη) συνεχίζουν να παραμένουν στο σχολείο και να λειτουργούν παράλληλα μέχρι τώρα. Με αυτό τον τρόπο η διοικητική λειτουργία του σχολείου, αντί να ελαφρυνθεί δραματικά, έχει επιβαρυνθεί, καθώς όλες αυτές οι διαδικασίες γίνονται και με τον παλιό και με τον νέο τρόπο. Η όλη κατάσταση, στην ουσία υπονομεύει το αποτέλεσμα της όλης προσπάθειας, καθώς εμποδίζει να αναδειχθούν τα οφέλη του νέου τρόπου λειτουργίας, ενώ προσθέτει άσκοπα επιπλέον γραφειοκρατικό φόρτο στο σχολείο.
Και στην ερώτηση γιατί πολύ απλά δεν καταργούμε τον παλιό τρόπο, ακούμε δυστυχώς, για άλλη μια φορά, κάποιες γνωστές τεχνοφοβικές δικαιολογίες. Ή ακούμε λοιπόν, το «Scripta manent» και το «ο παλιός τρόπος είναι ο καλύτερος», ή τέλος ακούμε τη θεωρία χολιγουντιανής εμπνεύσεως για τον κίνδυνο ολικής απώλειας των δεδομένων του συστήματος. Και οι δικαιολογίες αυτές, που δεν έχουν τέλος, αποτελούν δείγμα άγνοιας του σύγχρονου τρόπου οργάνωσης και διοίκησης.
Για να καταλάβουμε τον βαθμό του παραλογισμού, τόσο της κατάστασης, όσο και των δικαιολογιών που τη συνοδεύουν, ας φανταστούμε πως θα ήταν μια στιγμή από την καθημερινότητά μας, αν φυσικά ίσχυαν στο ελάχιστο όλα τα παραπάνω. Θα ήταν λογικό, δίπλα από κάθε τραπεζικό ΑΤΜ, να υπάρχει ένας υπάλληλος της τράπεζας για να μας χρεώνει την ανάληψη ή να μας πιστώνει την κατάθεση, σε ογκώδη λογιστικά βιβλία, όπως αυτά που χρησιμοποιούσε ο Δημήτρης Χορν στη γνωστή ταινία του Τζαβέλα;
Όσο παράδοξη κι αν είναι η παραπάνω εικόνα, κάτι πανομοιότυπο διαδραματίζεται σε κάθε σχολείο. Συγκεκριμένα, οι βαθμοί καταχωρούνται στο myschool, ενώ παράλληλα καταχωρούνται και σε καρτέλες. Μάλιστα, σαν να μην είναι αυτό αρκετό, κατατίθενται και σε καταστάσεις. Οπότε στο τέλος οι βαθμοί υπάρχουν σε τρία (3!!!) σημεία: στο myschool, στις καρτέλες και στις καταστάσεις. Και φυσικά ο αγώνας για να συμπέσουν καταλήγει να είναι ένα παιχνίδι «βρες τις διαφορές».
Εύλογο είναι το ερώτημα, γιατί να συμβαίνει κάτι τέτοιο και γιατί τόση επιμονή σε έναν τόσο ευδιάκριτο παραλογισμό; Ως γνωστόν, δεν είναι λίγες οι φορές που στο παρελθόν, κάθε προσπάθεια να βελτιωθεί κάτι στην πολύπαθη ελληνική πραγματικότητα, ή έχει απορριφθεί εξαρχής, ή ακόμη χειρότερα, όπως στην περίπτωσή μας, έχει αφεθεί χωρίς την αναγκαία στήριξη. Η απουσία ουσιαστικής στήριξης, είναι συνήθως το αποτέλεσμα της έλλειψης αποφασιστικότητας, ενημέρωσης και βούλησης των κέντρων λήψης αποφάσεων στο υπουργείο.
Υπάρχουν αξιόλογες προσπάθειες που εξοικονομούν όχι μόνο χρόνο και χρήμα, αλλά θεωρούνται πρωτοπόρες παγκοσμίως. Όπως για παράδειγμα, μέχρι προσφάτως, δεν είχε βγει πότε κάποιο δελτίου τύπου, που να επαινεί μια τόσο αξιόλογη προσπάθεια όπως είναι η υιοθέτηση της τεχνολογίας LTSP στα εργαστήρια πληροφορικής των σχολείων[2]. H τεχνογνωσία που έχει αποκτηθεί, θα μπορούσε ενδεχομένως να αποφέρει έσοδα, μέσω της υποστήριξης που θα παρείχε ο αρμόδιος φορέας εδώ, όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες προσπάθειες του εξωτερικού. Όμως όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα, σε σχέση με τις φιλόδοξες και συχνότατες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.
Ως γνωστόν την εποχή αυτή υπάρχει εν εξελίξει μια προσπάθεια διαλόγου για το εκπαιδευτικό σύστημα. Η οποιαδήποτε προσπάθεια διαλόγου μόνο θετική μπορεί να χαρακτηριστεί. Ειδικά αν η προσπάθεια διαλόγου γίνει ένα μόνιμο εργαλείο ουσιαστικής βελτίωσης του εκπαιδευτικού συστήματος, τότε ίσως λυθούν πολλά από τα σοβαρά θέματα της δημόσιας παιδείας. Για να γίνει κάτι τέτοιο, ο διάλογος πρέπει να είναι διαρκής και όχι περιστασιακός. Και το όραμα του πρέπει να είναι μακροπρόθεσμο και γεμάτο ουσία και όχι βραχυπρόθεσμο και γεμάτο υπερφίαλη φιλοδοξία.
Εκτός από τα σοβαρά αυτά θέματα του εθνικού διαλόγου για την παιδεία, υπάρχουν και άλλα θέματα που λύνονται πιο απλά, ωστόσο είναι σημαντικά για τη σωστή λειτουργία των σχολείων. Το μόνο που χρειάζεται για να επιλυθούν, είναι μια απλή απόφαση. Μια τέτοια απλή απόφαση χρειάζεται για να οδηγηθούν στην ανακύκλωση οι καρτέλες, οι καταστάσεις και τα ογκώδη βιβλία που κρατούν εγκλωβισμένο το ελληνικό σχολείο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Είναι κάτι που έπρεπε να είχε γίνει χτες. Ας το κάνουμε σήμερα.
Σωτήρης Καρανίκας
Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας
[1] Το καρμπον, είδος προς εξαφάνιση στον υπόλοιπο κόσμο (το βρίσκουμε πλέον μόνο σαν όρο του ηλεκτρονικό ταχυδρομείου), στην ελληνική πραγματικότητα ωστόσο ακόμη κυριαρχεί.
[2] Από την εφαρμογή του LTSP στα σχολεία εξοικονομήθηκαν τουλάχιστον €3.000.000. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις παγκοσμίως είναι στην Ελλάδα (http://www.ltsp.org/stories/). Το κεντρικό εργαλείο διαχείρισης της τεχνολογίας σε σχολική εργαστηριακή τάξη, είναι ελληνικό και μεταφρασμένο σε πάνω από 40 γλώσσες(http://www.epoptes.org/).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
