Η Καινοτομία, η Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) και στην σημερινή εποχή, η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), είναι από τους πιο κρίσιμους μοχλούς ανάπτυξης στην παγκόσμια οικονομία. Ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες ενσωματώνουν ταχύτατα και δυναμικά την ΤΝ στις παραγωγικές τους δομές, η Ελλάδα εμφανίζει σημαντική καθυστέρηση. Οι Ελληνικές επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι μεγάλες, είναι τελευταίες στην Ευρώπη ως προς την υιοθέτηση της ΤΝ (Γράφημα 1)1.

Γράφημα 1. Ποσοσό των μεγάλων και όλων των επιχειρήσεων που υιοθετούν ΤΝ (Eurostat 2024)

Σημείωση: Με κίτρινο όλες οι επιχειρήσεις (με πάνω από 10 εργαζόμενους) με σκούρο ροζ οι μεγάλες επιχειρήσεις (με πάνω από 250 εργαζόμενους)  https://www.euronews.com/my-europe/2025/01/31/ai-on-the-rise-among-european-businesses-how-are-they-using-it

Η ευθύνη δεν ανήκει μόνο στις επιχειρήσεις όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο 1· η κυβέρνηση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, τόσο με τις επιλογές της όσο και με τις παραλείψεις της.

Αποσπασματική πολιτική και ανεπαρκή κίνητρα

Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι, παρά το πολιτικό μάρκετιγκ της κυβέρνησης (π.χ. «Υπουργείο Τεχνητής Νοϋμοσύνης») και τις εξαγγελίες για ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, η Ελληνική πολιτεία δεν έχει υλοποιήσει συνεκτική στρατηγική για την υιοθέτηση της ΤΝ. Αυτό είναι ακόμη πιο κρίσιμο για τις Μικρο-Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) που δεν έχουν τους πόρους των μεγάλων.

Κάποια βασικά προβλήματα περιλαμβάνουν:

• Πολύπλοκες διαδικασίες πρόσβασης σε επιδοτήσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία.
• Ασύνδετες πολιτικές μεταξύ των Υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Παιδείας και Ανάπτυξης.
• Έλλειψη υποστήριξης για την εφαρμογή ΤΝ και γενικότερα Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α) σε επιχειρησιακό επίπεδο (Γράφημα 2).

Γράφημα 2. Άμεση χρηματοδότηση της κυβέρνησης και φορολογική υποστήριξη για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) επιχειρήσεων, ως ποσοστό του ΑΕΠ, 2023

Το 2023 το 0.10% του Ελληνικού ΑΕΠ κατευθύνθηκε προς υποστήριξη ενεργειών Ε&Α Ελληνικών επιχειρήσεων σε σύγκριση με το 0.18% του Μέσου Όρου στην ΕΕ και το 0.32% στην Τουρκία.  Πηγή ΟΟΣΑ.  https://www.oecd.org/en/topics/sub-issues/rd-tax-incentives.html

Αναξιοποίητο επιστημονικό δυναμικό

Σε προηγούμενα άρθρα αναφέρθηκε ότι η Ελλάδα διαθέτει υψηλό ποσοστό εξειδικευμένων ερευνητών στην ΤΝ, συγκριτικά με τον πληθυσμό της 1,2. Ωστόσο, η παραγόμενη γνώση δεν διοχετεύεται στην οικονομία, λόγω της απουσίας ισχυρής διασύνδεσης πανεπιστημίων και επιχειρήσεων. Τα βιομηχανικά διδακτορικά που προωθεί η κυβέρνηση είναι σχετικά λίγα, χωρίς σταθερό θεσμικό πλαίσιο, με περιορισμένη απορρόφηση από τον ιδιωτικό τομέα και χωρίς επαρκή στήριξη από την πολιτεία. Η Ελλάδα σταθερά χάνει επιστήμονες ΤΝ που μεταναστεύουν στο εξωτερικό (Γράφημα 3).

Γράφημα 3. Μετεγκατάσταση ταλέντων με δεξιότητες τεχνητής νοημοσύνης από το 2019 έως το 2023 (ανά 10000 μέλη του Linkedln)

Επεξήγηση: Αυτό το διάγραμμα εμφανίζει τις καθαρές ροές μετανάστευσης των μελών του LinkedIn με δεξιότητες Τεχνητής Νοημοσύνης από το 2019 έως το 2023. Το μέγεθος των σκούρων/ανοιχτόχρωμων μπλε γραμμών υποδεικνύει το μέγεθος των κερδών/απωλειών ταλέντων ΤΝ μιας χώρας, αντίστοιχα. Σε όλη την περίοδο 2019-2023 που υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα από τον ΟΟΣΑ, η Ελλάδα είναι στις χώρες με το μεγαλύτερο ποσοστό μετανάστευσης στο εξωτερικό επιστημόνων ΤΝ  https://oecd-aiobservatory.ijs.si/visualizations/Jobs/AiJobSkillsMigration?date.slider=2022&date.resume=false&subset=OECD

Σχετίζεται η διαφθορά στη χώρα με την αργή υιοθέτηση ΤΝ των Ελληνικών επιχειρήσεων;

Τοποθετώντας το Γράφημα 1 δίπλα-δίπλα με το αντίστοιχο γράφημα του Transparency International για τον δείκτη διαφθοράς των χωρών της Ευρώπης, διαπιστώνεται ότι υπάρχει ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ καθυστερημένης υιοθέτησης ΤΝ και διαφθοράς (Γράφημα 4).

Πράγματι, εξετάζοντας τα δεδομένα βρήκαμε ότι η συσχέτιση είναι μεγάλη (r = .76) και στατιστικά σημαντική σε επίπεδο εμπιστοσύνης 99.9%. Δηλαδή μια σχέση καθόλου τυχαία!  Από μόνη της η διαφθορά ερμηνεύει το 58% της διακύμανσης της καθυστερημένης υιοθέτησης ΤΝ από τις μεγάλες επιχειρήσεις στην κάθε χώρα.  

Γράφημα 4. Συσχέτηση ποσοστού μεγάλων επιχειρήσεων που υιοθετούν ΤΝ και Έλλειψη Διαφθοράς στη χώρα

Πράγματι, διεθνείς μελέτες 3,4 δείχνουν ότι:

• Υπάρχει αρνητική συσχέτιση μεταξύ διαφθοράς, αποτελεσματικής επιχειρηματικότητας και τεχνολογικής υιοθέτησης από μέρους των επιχειρηματιών.
• Χώρες με χαμηλή διαφθορά και ισχυρό κράτος δικαίου υιοθετούν πιο γρήγορα ΤΝ και άλλες ψηφιακές τεχνολογίες.

Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό; Ένας μόνο από τους παρακάτω παράγοντες αν αληθεύει, μπορεί να εξηγήσει τα αίτια αυτής της συσχέτισης.

1. Διαφθορά = Αναποτελεσματικοί θεσμοί και πολιτικές για την καινοτομία

• Η υψηλή διαφθορά υπονομεύει την ποιότητα της διακυβέρνησης και της δημόσιας πολιτικής.
• Οι στρατηγικές για ψηφιακό μετασχηματισμό και ΤΝ υλοποιούνται συχνά αργά, πρόχειρα ή με πελατειακά κριτήρια. 
• Οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν σταθερό και αξιόπιστο περιβάλλον για μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε ΤΝ.

2. Στρέβλωση της κατανομής δημόσιων και ευρωπαϊκών πόρων

• Οι επιχορηγήσεις ή τα χρηματοδοτικά εργαλεία για ψηφιακές επενδύσεις καταλήγουν όχι με βάση αξιοκρατικά κριτήρια, αλλά μέσω γνωριμιών και εξυπηρετήσεων.
• Συγκεκριμένοι επιχειρηματίες ευνοούνται μονίμως και κάποιοι κυριαρχούν παντού.
• Αντίθετα, καινοτόμες επιχειρήσεις ή start-ups αποκλείονται, ενώ χρηματοδοτούνται «επιτήδειοι», χωρίς ουσιαστική υλοποίηση ΤΝ.
• Όσοι είναι «απέξω» παλεύουν να μείνουν στο παιχνίδι με άλλους τρόπους, πολλοί απ’ αυτούς χάνουν την εμπιστοσύνη στην αξία της καινοτομίας και της μακροχρόνιας επένδυσης.

3. Αποθάρρυνση της διαφάνειας που φέρνει η ΤΝ

• Η ΤΝ και η ψηφιοποίηση φέρνουν αυτοματισμούς, διαφάνεια και μετρησιμότητα, π.χ. στην παρακολούθηση έργων, στην παραγωγικότητα, στα δημόσια συμβόλαια.
• Όταν ένα σύστημα (πολιτικό ή επιχειρηματικό) βασίζεται στη θολούρα, στην αδιαφάνεια ή στη συγκάληψη σκανδάλων, αντιστέκεται ενεργά στην υιοθέτηση τεχνολογιών που εκθέτουν δυσλειτουργίες ή κακοδιαχείριση.

4. Χαμηλή εμπιστοσύνη → Χαμηλή συνεργασία δημόσιου–ιδιωτικού τομέα

• Η διαφθορά διαβρώνει την εμπιστοσύνη μεταξύ επιχειρήσεων και κράτους.
• Όπου η εμπιστοσύνη είναι χαμηλή, υπονομεύεται η καινοτομία, διότι δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασίας για εφαρμογή λύσεων ΤΝ.

5. Δυσκολία προσέλκυσης ξένων ή τεχνολογικών επενδύσεων

• Πολυεθνικές που φέρνουν τεχνογνωσία ΤΝ δεν επενδύουν σε μεταφορά τεχνολογίας σε χώρες με υψηλή διαφθορά γιατί θεωρείται χαμένη επένδυση.
• Έτσι, μπορεί να περιορίζεται η έκθεση των ελληνικών επιχειρήσεων σε προηγμένες πρακτικές και συνεργασίες.

• Αντίθετα, σε χώρες με ιστορικό διαφθοράς, κάποιες πολυεθνικές (π.χ., σκάνδαλα Siemens, Novartis) προτιμούν να επενδύσουν σε προσβάσεις σε κανάλια διαπλοκής, συντηρώντας και ενισχύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την διαφθορά, την αδιαφάνεια και την αντίσταση στην υιοθέτηση ΤΝ και τεχνολογιών που εκθέτουν την κακοδιαχείριση.  Ο φαύλος κύκλος της διαφθοράς.

Για τους παραπάνω λόγους, που θεμελιώνονται σε πολλά επιστημονικά δεδομένα, τα διαχρονικά υψηλά επίπεδα διαφθοράς στην Ελλάδα, πολύ πιθανό ερμηνεύουν μέρος της καθυστερημένης υιοθέτησης της ΤΝ από τις μεγάλες επιχειρήσεις. 

Τα πρόσφατα φαινόμενα διαφθοράς ενισχύουν τις εντυπώσεις για την σταθερότητα αυτής της διαχρονικής παθογένειας στην διακυβέρνηση του τόπου.

Τι πρέπει να γίνει για την αντιμετώπιση της διαφθοράς;

Μια κυβέρνηση που είναι στην εξουσία για περισσότερα από έξι χρόνια έχει την κύρια ευθύνη για φαινόμενα διαφθοράς.  Ωστόσο, στις περισσότερες χώρες, όπως και στη δική μας, το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της διαφθοράς παρουσιάζουν μόνιμα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με θεσμούς. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η μόνη λύση είναι η διακομματική συνενόηση για αναγνώριση της διαφθοράς ως κυρίαρχο διαχρονικό και δομικό πρόβλημα της χώρας και για μόνιμες αλλαγές σε θεσμούς, που στοχεύουν στην πλήρη ανεξαρτησία -αλλά και ανεξάρτητη αξιολόγηση- της δικαιοσύνης και πολλών άλλων θεσμών. Αλλαγές που πολύ δύσκολα θα μπορούν ν’ ανατραπούν από μελλοντικές κυβερνήσεις, όπως αλλαγές στο σύνταγμα.

Ένα παράδειγμα διαφθοράς στην Ε&Α

Η Ελλάδα διαχρονικά δεν έχει επενδύσει σε με σοβαρή, μακροπρόθεσμη στρατηγική για την Ε&Α και την ΤΝ. Πρόσφατα, λιγότερο από 1% των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης διατέθηκε για Ε&Α. Μεγάλο  μέρος αυτών κατευθύνθηκε για συμπράξεις με ελληνικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, η διαδικασία αξιολόγησης γέννησε έντονες αντιδράσεις κορυφαίων Ελλήνων επιστημόνων και της ΠΟΣΔΕΠ, καθώς καταγγέλθηκαν σοβαρές αδιαφάνειες, προχειρότητες, σκάνδαλα.5

Ενδεικτικά, ερευνητές με παγκόσμια αναγνώριση (π.χ. με περισσότερες από 50.000 διεθνείς επιστημονικές αναφορές στο έργο τους), είδαν την πρότασή τους να αξιολογείται τελευταία μεταξύ 592 προτάσεων!  Όπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ, μόλις 12 Έλληνες αξιολογητές διορισμένοι από την κυβέρνηση, κλήθηκαν να εξετάσουν πάνω από 1000 προτάσεις σε λιγότερο από δύο μήνες με πρόχειρες και τυποποιημένες αξιολογήσεις.

Κι όλα αυτά, ενώ :

• Υπάρχει τεράστια βιβλιογραφία και πρακτική εμπειρία για προκυρήξεις και αξιολογήσεις ερευνητικών προτάσεων, με οδηγίες και εργαλεία από τα ανώτατα επιστημονικά όργανα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
• Χώρες, ακόμη και αναπτυσσόμενες όπως το Καζακστάν, επιλέγουν διεθνείς καθηγητές για αξιολόγηση ερευνητικών προτάσεων από λίστα αξιολογητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο καθένας τους δεν αξιολογεί πάνω από 3-4 ερευνητικές προτάσεις.
• Η αξιολόγηση θα μπορούσε να ανατεθεί στο Ελληνικό Ιδρυμα Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), το οποίο αποτελεί σύμπραξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του ελληνικού κράτους, έχει τεχνογνωσία και εμπειρία αξιολόγησης ερευνητικών πρότζεκτ, με συμμετοχή και επιστημόνων από το εξωτερικό.

Τι πρέπει να γίνει – Συνταγματικές προβλέψεις

1. Αναγνώριση της ενίσχυσης της καινοτομίας και της μείωσης της διαφθοράς ως εθνικής προτεραιότητας.
2. Καθορισμός του 2.3% (Μέσος Όρος ΕΕ), ή καλύτερα του 3% (στόχος ΕΕ) ως ελάχιστο ποσοστό επένδυσης του ΑΕΠ σε Ε&Α.
3. Ορισμός του ΕΛΙΔΕΚ ως μοναδικού φορέα διαχείρισης των εθνικών προγραμμάτων έρευνας.
4. Διορισμός της διοίκησης του ΕΛΙΔΕΚ με αυξημένη πλειοψηφία στην βουλή (2/3).
5. Διορισμός της διοίκησης της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) με αυξημένη πλειοψηφία στην βουλή (2/3).
6. Δέσμευση ότι μέρος της χρηματοδότησης του ΕΛΙΔΕΚ (π.χ. 5%) θα στοχεύει στην ενημέρωση και κατάρτιση κοινού και επιχειρηματιών για θέματα Ε&Α, ΤΝ και για ανάπτυξη μακρόχρονων συμπράξεων ερευνητών ΑΕΙ και επιχειρήσεων.
7. Δέσμευση ότι μέρος της χρηματοδότησης του ΕΛΙΔΕΚ θα στοχεύει στην προβολή της έρευνας, της ΤΝ και της καινοτομίας στη χώρα και στην προσέλκυση διεθνών κεφαλαίων για ενίσχυση start-ups.
8. Δέσμευση ότι μέρος της χρηματοδότησης του ΕΛΙΔΕΚ θα στοχεύει στην έρευνα για συστηματική μείωση της διαφθοράς.
9. Ορισμός ανεξάρτητου παρατηρητηρίου διαφθοράς, η διοίκηση του οποίου θα διορίζεται από αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία της βουλής, το οποίο θα χρηματοδοτείται με το 0.1% του ΑΕΠ.
10. Θεσμοθέτηση ανοικτών δεδομένων για όλες τις κρατικές επενδύσεις σε Ε&Α.
11. Καθιέρωση ετήσιας δημόσιας λογοδοσίας στη Βουλή για την πρόοδο των επενδύσεων σε Ε&Α με μετρήσιμους δείκτες.

Επιπλέον προτάσεις για ενίσχυση του συστήματος

1. 1. Υποχρεωτική συμμετοχή διεθνών αξιολογητών (τουλάχιστον 50%) στις επιτροπές αξιολόγησης προτάσεων για χρηματοδότηση έρευνας.
   2. Σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς -κι όχι μόνο από την ΕΘΑΑΕ - ανεξάρτητη αξιολόγηση των επιδόσεων του ΕΛΙΔΕΚ και των ερευνητικών επιδόσεων των Ελληνικών πανεπιστημίων κάθε επτά χρόνια.
   3. Φορολογικά κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις σε Ε&Α και ΤΝ, όταν συνοδεύονται από συνεργασίες με Ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα.
   4. Προγράμματα προσέλκυσης ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού (brain regain) με μετρήσιμους δείκτες, ανοικτά δεδομένα και ετήσια δημόσια λογοδοσία στη βουλή.
   5. Εθνική στρατηγική για την ΤΝ, την κβαντική τεχνολογία και την καινοτομία με ορίζοντα 10-15 ετών.

Αν θεσμοθετηθούν τα παραπάνω στο σύνταγμα, ποιος ο ρόλος των κυβερνήσεων; Ανάλογα με τον πολιτικό τους προσανατολισμό, την ιδεολογία τους, ή την συγκυρία, κλπ., να ορίζουν εντός ενός πλαισίου τα ποσοστά ενίσχυσης Ε&Α συγκεκριμένων κατευθύνσεων χωρίς να αποκλείουν εντελώς κάποια απ’ αυτές (π.χ. Χ % για κοινωνική συνοχή, Χ % για υγεία, Χ % για παιδεία, Χ % για συμπράξεις ΑΕΙ-επιχειρήσεων, Χ % για νέες κατευθύνσεις, κλπ.). 

Τι θα έπρεπε να είχε κάνει η κυβέρνηση για προώθηση της ΤΝ στις επιχειρήσεις

Πέρα από την πάταξη της διαφθοράς - για να μετατραπεί η ΤΝ σε μοχλό ανάπτυξης, η Ελληνική κυβέρνηση όφειλε να έχει προχωρήσει στα εξής:

• Δημιουργία συνεκτικού και φιλόδοξου εθνικού πλαισίου πολιτικής για την ΤΝ.
• Ενίσχυση των βιομηχανικών διδακτορικών με χρηματοδότηση, θεσμική υποστήριξη, στόχευση ανά τομέα παραγωγής, ένταξή τους σε μακρόχρονη στρατηγική εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης επιχειρήσεων.
• Σχεδιασμό ευέλικτων χρηματοδοτικών εργαλείων για ΜμΕ, mentoring για ΜμΕ που θέλουν να εφαρμόσουν ΤΝ, συστηματική υποστήριξή τους.
• Εισαγωγή στοχευμένων φορολογικών ελαφρύνσεων για επενδύσεις σε ΤΝ και αυτοματοποίηση.
• Ενεργοποίηση όλων των ευρωπαϊκών εργαλείων (AI Factories, Digital Innovation Hubs, Horizon κ.ά.). 

Στο τελευταίο αξίζει να προστεθεί και η πλήρης αξιοποίηση του ταμείου Ανάκαμψης για ενίσχυση ΟΛΩΝ των ΜμΕ, περιλαμβανομένων και όλων των ΜμΕ πληροφορικής (ένα θέμα για το οποίο η κυβέρνηση έχει κατηγορηθεί από την αντιπολίτευση).

Από την αδράνεια στη στρατηγική επένδυση

Η αξιοποίηση της ΤΝ στην ελληνική οικονομία δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη. Η πολιτεία οφείλει να θέσει σαφείς προτεραιότητες, να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας και να λειτουργήσει ως επιταχυντής συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.  Οφείλει να αλλάξει θεσμούς για να μειώσει δραστικά την διαφθορά. Η μετάβαση στην εποχή της ΤΝ και μείωσης της διαφθοράς δεν είναι απλώς τεχνολογική πρόκληση· είναι εθνικό στοίχημα βιωσιμότητας και προόδου.

* Του Αθανάσιου Παπαϊωάννου, καθηγητή πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Αναφορές

1. Παπαϊωάννου, Α. (2025). Γιατί οι Μεγάλες Ελληνικές Επιχειρήσεις Καθυστερούν στην Υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης;  Alfavita

2.  Παπαϊωάννου, Α. (2020). Έρευνα και Ανάπτυξη: Παραλείψεις και λαθεμένα μηνύματα της έκθεσης Πισσαρίδη   https://tvxs.gr/apopseis/arthra-gnomis/ereyna-kai-anaptyksi-paralipseis-kai-lathemena-minymata-tis-ekthesis-pissaridi/

3. Avnimelech, G., Zelekha, Y., & Sharabi, E. (2014). The effect of corruption on entrepreneurship in developed vs non-developed countries. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 20(3), 237-262. https://doi.org/10.1108/IJEBR-10-2012-0121

4. Athanasouli, D., & Goujard, A. (2015). Corruption and management practices: Firm level evidence. Journal of Comparative Economics, 43(4), 1014-1034. https://doi.org/10.1016/j.jce.2015.03.002

5.  Κρουστάλη, Δ. (11.08.2025). Πώς το πελατειακό κράτος «κατάπιε» 300 εκατ. ευρώ για την έρευνα.  ΤΟ ΒΗΜΑ.  https://www.tovima.gr/print/politics/pos-to-pelateiako-kratos-katapie-300-ekat-eyro-gia-tin-ereyna/

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ για Εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ μόρια 2ης ξένης γλώσσας

Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/8

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ 

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber