Λεωνίδας Βουρλιώτης Κάνοντας μία ακόμα αλλαγή στη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών, το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε την αφαίρεση μίας διδακτικής ώρας από το πρόγραμμα της Α΄ Λυκείου, ώστε να εισαχθεί το μάθημα της Οικονομίας.
Τα Αρχαία, ωστόσο, πληρώνουν για άλλη μία φορά το τίμημα των συνεχών «μεταρρυθμίσεων»· μία ώρα λιγότερη στη διδασκαλία τους σημαίνει ουσιαστικά μία ακόμα υποχώρηση της ανθρωπιστικής παιδείας από τον κορμό της ελληνικής εκπαίδευσης.
Εκπαιδευτικό σύστημα σε μόνιμη αστάθεια
Κάθε αλλαγή υπουργού συνοδεύεται από αλλαγή προγραμμάτων σπουδών, διδακτέας ύλης και ωρολογίων προγραμμάτων. Το ελληνικό Λύκειο έχει μετατραπεί σε ένα ασταθές τοπίο, όπου οι εκπαιδευτικοί καλούνται να εφαρμόσουν αποφάσεις με πολιτικό και όχι παιδαγωγικό υπόβαθρο. Οι φιλόλογοι αντιδρούν έντονα και κάνουν λόγο για «στοχευμένη απαξίωση» της ανθρωπιστικής κατεύθυνσης, με σκοπό την εξώθηση των μαθητών σε πιο «πρακτικές» ή «χρήσιμες» επιλογές, πάντα όμως με ορίζοντα τις εξετάσεις.
Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Η ανθρωπιστική παιδεία, και ειδικά τα Αρχαία Ελληνικά, πλήρωσαν το τίμημα και στην περίοδο της οικονομικής κρίσης. Τότε, για να μειωθούν οι προσλήψεις αναπληρωτών, περικόπηκαν ώρες φιλολογικών μαθημάτων. Από τότε, η ζημιά δεν αποκαταστάθηκε ποτέ.
Αναλυτικά:
- Στο Γυμνάσιο τα Αρχαία μειώθηκαν από 3 ώρες σε 2.
- Στην Α’ Λυκείου από 6 ώρες σε 5 και πλέον σε 4.
- Στη Β’ Λυκείου (κατεύθυνση) από 5 ώρες σε 3.
- Στη Γ’ Λυκείου καταργήθηκε η μία ώρα γενικής παιδείας Αρχαίων.
- Η Ιστορία στη Γ’ Γυμνασίου μειώθηκε από 3 ώρες σε 2.
- Στα ΕΠΑΛ από 6 ώρες Ιστορίας συνολικά (ήταν 2 ώρες σε κάθε τάξη) έμεινε μόλις 1 ώρα στην Α’ τάξη.
Παράλληλα, αυτή η 1 ώρα που θα εξασφαλιστεί για τη διδασκαλία της Οικονομίας (δεν ανακοινώθηκε περικοπή από άλλο μάθημα) θα έχει μάλλον τον χαρακτήρα «μπαλώματος», καθώς χρόνια τώρα όσοι καθηγητές διδάσκουν μονόωρα μαθήματα δηλώνουν σε κάθε τόνο ότι το μάθημά τους αδικείται και δεν έχουν επαρκή χρόνο να διδάξουν έστω και τα στοιχειώδη.
Γιατί είναι σημαντική η διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων
Η υποβάθμιση της ανθρωπιστικής παιδείας έχει συνέπειες πολύ πέρα από την απώλεια ωρών. Τα κείμενα των Αρχαίων, αλλά και της Ιστορίας, της Φιλοσοφίας ή της Λογοτεχνίας, δεν προσφέρουν μόνο γνώση, αλλά διαμορφώνουν σκέψη, ερμηνευτικά εργαλεία, κοινωνική και ιστορική συνείδηση. Η ανθρωπιστική παιδεία βοηθά τους μαθητές να κατανοούν τον κόσμο, να αξιολογούν τον δημόσιο λόγο, να κρίνουν την εξουσία, να αντιλαμβάνονται τα όρια της τεχνολογίας. Σε μια εποχή με υπερπληροφόρηση και αλλοίωση αξιών, αυτή η εκπαίδευση δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη.
Η συρρίκνωση των φιλολογικών μαθημάτων στερεί από τους μαθητές και τη γλωσσική καλλιέργεια. Πηγαίνουν στη Β’ Λυκείου με ανύπαρκτες βάσεις, χωρίς σοβαρή εξοικείωση με τον αρχαίο ελληνικό λόγο. Πολιτισμικά, αποκόπτονται από τη γλωσσική και ιστορική τους ταυτότητα. Και θεσμικά, το δημόσιο σχολείο απομακρύνεται από την αποστολή του να διαμορφώνει πολίτες με κριτική σκέψη και ιστορική συνείδηση (μήπως αυτό θέλει εν τέλει η πολιτεία;).
Επιπλέον, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Οι μαθητές της θεωρητικής-ανθρωπιστικής κατεύθυνσης φθάνουν στη Β’ και Γ’ Λυκείου με σημαντικές αδυναμίες στα Αρχαία, τις οποίες δυσκολεύονται να καλύψουν μέσα σε έναν χρόνο. Αποτέλεσμα; Οι επιδόσεις τους στις πανελλήνιες εξετάσεις είναι πολύ χαμηλές, εισάγονται στα Τμήματα Φιλολογίας με 9-10-11.000 μόρια (ένα επιπλέον στοιχείο που δείχνει την απαξίωση των ανθρωπιστικών σπουδών σήμερα), φοιτούν έχοντας σημαντικά κενά, οι καθηγητές στο Πανεπιστήμιο αναγκάζονται να ρίξουν το επίπεδο και τις απαιτήσεις τους, προκειμένου οι φοιτητές να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις σπουδές, οι τελευταίοι αποφοιτούν και βγαίνουν στην αγορά εργασίας διδάσκοντας με γνωστικό έλλειμμα σε μαθητές σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.
Εκπαιδευτικοί χωρίς χρόνο και χωρίς στήριξη
Η πρόθεση για κατάργηση των Πανελλαδικών και η καθιέρωση του «Εθνικού Απολυτηρίου» είναι ένα ακόμη θέμα που προκαλεί εύλογη ανησυχία στην εκπαιδευτική κοινότητα. Παρά τα προβλήματα της στείρας απομνημόνευσης σε κάποια μαθήματα, αλλά και βεβαίως του άγχους που συνοδεύει το ισχύον σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το αδιάβλητο και την αντικειμενικότητά του. Το νέο μοντέλο, αντίθετα, ανοίγει τον δρόμο για πιέσεις προς τους εκπαιδευτικούς, που θα καλούνται να βαθμολογούν τους μαθητές τους σε ένα πλαίσιο χωρίς ουσιαστική διασφάλιση αξιοκρατίας, αφού, όπως αναμένεται, οι γονείς θα πιέζουν τους εκπαιδευτικούς για υψηλές βαθμολογίες.
Η καθημερινότητα των εκπαιδευτικών είναι ήδη ασφυκτική: αξιολογήσεις με προκαταλήψεις και μεροληψίες, σχέδια μαθημάτων που γράφονται συχνά από τεχνητή νοημοσύνη είτε λόγω αντίδρασης για τη διεκπεραιωτική και ψεύτικη διαδικασία είτε λόγω έλλειψης χρόνου, εκθέσεις για τις αξιολογήσεις σχολικής μονάδας που περιγράφουν δράσεις που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν γιατί απλούστατα δεν υπάρχει χρόνος. Η ύλη «τρέχει», η Τράπεζα Θεμάτων πιέζει, η υποστελέχωση παραμένει και η γραφειοκρατία αυξάνεται αλματωδώς, αλλά και χωρίς αποτελέσματα. Αντί για ουσιαστική βελτίωση, το νέο σύστημα μοιάζει με ακόμα μία βιτρίνα εκπαιδευτικής προόδου, πίσω από την οποία κρύβεται η εξάντληση, η ανασφάλεια και η συνεχής υποβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού. Το σχολείο δεν έχει ανάγκη από επίπλαστες καινοτομίες, αλλά από ειλικρίνεια, σταθερότητα και ουσιαστική στήριξη.
Η απαξίωση των ανθρωπιστικών σπουδών οδηγεί σε συγχωνεύσεις
Χαριστική βολή για την ανθρωπιστική παιδεία αποτελεί η κατάργηση ή συρρίκνωση των Τμημάτων Ελληνικής Φιλολογίας ανά τη χώρα, όπως συνέβη πρόσφατα με το αντίστοιχο Τμήμα στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Εκεί λοιπόν το Τμήμα Φιλολογίας συγχωνεύτηκε, χωρίς διάλογο με την ακαδημαϊκή κοινότητα, με δύο ομοειδή Τμήματα του Πανεπιστημίου (Ιστορίας-Εθνολογίας και Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών), ώστε να αποτελέσουν μία νέα μονοτμηματική Σχολή και μάλιστα εντάχθηκε σ’ αυτήν η Κατεύθυνση Διδασκαλίας Τέχνης και Πολιτισμού με Νέες Τεχνολογίες, στην οποία θα εισάγονται φοιτητές από το 4ο επιστημονικό πεδίο, δηλαδή μαθητές που δεν έχουν διδαχτεί στις δύο τελευταίες τάξεις Αρχαία και Λατινικά, αλλά Πληροφορία και Οικονομία.
Και αναρωτιέται κανείς: σε μια εποχή που πριμοδοτείται η εξειδίκευση, ποια επιστήμη θα θεραπεύει το νέο υβριδικό (για να μην το χαρακτηρίσουμε τερατόμορφο) Τμήμα και τι επιστήμονες θα παραδίδει στην κοινωνία;
Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα, η συγχώνευση αυτή αποτελεί το μοντέλο για ανάλογες συγχωνεύσεις ανά την ελληνική επικράτεια. Δηλαδή, ίσως ίδια τύχη να έχει και το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, που σημειωτέον ιδρύθηκε την ίδια περίπου χρονιά με αυτό του ΔΠΘ.
Μπορεί η δικαιολογία γι’ αυτές τις συγχωνεύσεις να είναι η χαμηλή πια ζήτηση των εν λόγω Τμημάτων, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στις βάσεις εισαγωγής, καθώς και η σύγχρονη τάση της απαξίωσης των θεωρητικών-ανθρωπιστικών σπουδών, αφού η οικονομία, η τεχνολογία/πληροφορική, η ιατρική, οι θετικοί κλάδοι εν γένει προκρίνονται ως τομείς με μεγαλύτερη βαρύτητα για την πρόοδο και ευημερία, η κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας όμως συγκεκριμένα ας έχουν υπόψη αυτό που πρεσβεύει ο Αριστοτέλης, ο πατέρας της επιστήμης: η σωστή χρήση της γλώσσας αντανακλά τη σωστή λειτουργία της σκέψης και η σωστή λειτουργία της σκέψης αποκαλύπτει στοιχεία για την αντικειμενική δομή του κόσμου, θεμελιώνοντας έτσι την επιστήμη.
Επομένως, ποια επιστήμη θα μπορεί να καλλιεργηθεί ολοκληρωμένα χωρίς τη βάση της γλώσσας;
Πηγή: gnomip.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Η διεφθαρμένη διαδικασία εισαγωγής των πλούσιων γόνων σε ελίτ Πανεπιστήμια
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
