Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Gutenberg ένα βιβλίο της διακεκριμένης καθηγήτριας στη συμπεριφορική νευροεπιστήμη και τη νευροεπιστήμη των συστημάτων, Τρέισι Σορς και μέλος του Center for Collaborative Neuroscience, στο πανεπιστήμιο Rutgers, με τίτλο «Το καθημερινό μας τραύμα: χαρτογραφώντας εκ νέου την απόκριση του εγκεφάλου στο στρες, στο άγχος και στις επώδυνες αναμνήσεις, με στόχο μια καλύτερη ζωή», σε μετάφραση Ανθής Βακάκη και επιστημονική επιμέλεια του Βενετσάνου Μαυρέα.
Η συγγραφέας περιγράφει πως, ενώ περπατούσε στους δρόμους της Νέας Υόρκης, είδε μια τεράστια τοιχογραφία, η οποία έλεγε: «Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΟΣ»! Τι σημαίνει αυτό; ότι ο καθένας μας έχει μια ιστορία. Και γιατί συνηθίζουμε να τις αφηγούμαστε; Προφανώς, όπως λέει η Σορς, «για να μάθουν οι άλλοι τι μας έχει συμβεί και για να βοηθήσουμε του ανθρώπους να καταλάβουν καλύτερα ποιοι είμαστε και τι σημαίνουν οι ζωές μας. Όμως, περισσότερο απ’ όλα, λέμε ιστορίες στον εαυτό μας, ιστορίες για το τι μας έχει συμβεί στο παρελθόν και για το πώς αισθανόμαστε για τον εαυτό μας, δεδομένων όλων αυτών που μάς έχουν συμβεί». Αυτό αφορά την κοινότητα της ανθρώπινης εμπειρίας, θυμίζοντας το αγαπημένο ρητό του Μαρξ, που ήταν ένα του Ρωμαίου φιλοσόφου Τερέντιου: Nihil humani a me alienum puto, δηλαδή τίποτα από τ’ ανθρώπινα δεν μου είναι ξένο!
Κατ’ αρχάς, η λέξη τραύμα, προέρχεται από την ελληνική λέξη για την πληγή. Εάν έχετε τραυματιστεί ψυχολογικά, κατ’ αυτή την έννοια, έχετε πληγωθεί. Αυτές οι πληγές μπορεί να προέρχονται από πολλές αιτίες: παιδική κακοποίηση, σεξουαλική βία, διακρίσεις βάσει φύλου και ρατσισμού, ενδοοικογενειακή βία, ατυχήματα, θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, το να είναι κανείς παρών όταν ένας αγαπημένος κινδυνεύει, συμβάντα απειλητικά για τη ζωή, ερωτικές σχέσεις και χωρισμός, μακροχρόνιες ασθένειες, φόβος θανάτου, φτώχεια και έλλειψη στέγης, περιθώριο. Συνήθως οι άντρες που πήγαν σε πολέμους παρουσίαζαν διαταραχή μετατραυματικού σοκ. Ωστόσο, οι γυναίκες είναι δύο με τρεις φορές περισσότερο πιθανό να διαγνωστούν με διαταραχή μετατραυματικού σοκ απ’ ό,τι οι άνδρες, κυρίως λόγω σεξουαλικής κακοποίησης ή βιασμού. Υπάρχει δε και μια περίπτωση που είναι η επιλόχεια κατάθλιψη στις γυναίκες, η οποία ακολουθεί τον τοκετό.
Όπως λέει η συγγραφέας «Οι αναμνήσεις ψυχικά τραυματικών γεγονότων είναι έντονες. Σχηματίζονται ταχέως και μπορούν να κυριεύσουν τις σκέψεις και τις πράξεις μας, καθώς προχωράμε στη ζωή. Και ακόμη και εάν δεν μπορούν να τις κυριεύσουν ολοκληρωτικά, είναι σίγουρο ότι θα προσπαθήσουν».
Η Σορς αναλύει διεξοδικά στο βιβλίο της την έννοια των «μηρυκασμών», δηλαδή των σκέψεων που «κολλούν» στο μυαλό μας, έρχονται και επανέρχονται, πολλές φορές χωρίς να έχουμε τον έλεγχο. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «οι μηρυκασμοί μπορεί να φαίνονται χρήσιμοι στο άτομο που καταφεύγει σε αυτούς, αλλά γενικά οι αναμασώμενες σκέψεις δεν οδηγούν στο να μας αποκαλυφθεί κάτι θετικό ή κάτι που να αλλάζει τη ζωή μας. Ο μηρυκασμός διατηρεί την προσοχή μας στον εαυτό μας και αποδυναμώνει την ικανότητά μας να δώσουμε σημασία σε αυτό που συμβαίνει στο παρόν».
Το βιβλίο, βέβαια, δεν έχει μόνο έναν αρνητικό χαρακτήρα, με τα αρνητικά του ψυχικού τραύματος και των μηρυκασμών. Μας διδάσκει την ικανότητα του εγκεφάλου να μαθαίνει στο διηνεκές και την δυνατότητα να δημιουργεί ολοένα και νέους νευρώνες, μέσα από μια διαδικασία που ονομάζεται «νευροπλαστικότητα» και «νευρογένεση».
Το βιβλίο παρέχει και διεξόδους από την κατάθλιψη, το στρες και το άγχος με ορισμένες τεχνικές που μας διδάσκει η συγγραφέας, όντας συμμετέχουσα σε έρευνες με ομάδες ανδρών και γυναικών, άλλοτε πολύμηνες και άλλοτε τριών ή τεσσάρων εβδομάδων. Όπως λέει η Σορς «η σκληρή δουλειά ανταμείβεται». Προτείνει την αεροβική άσκηση, γιατί οξυγονώνει τον εγκέφαλο και βοηθά στο να αιματώνεται καλύτερα, αλλά δεν παραβλέπει και παραδοσιακές μεθόδους, όπως ο γιόγκα. Συστήνει συνδυασμούς προγραμμάτων, με πολλαπλά οφέλη. Την νευρογένεση δεν την προάγουν όλα τα είδη σωματικής άσκησης.
Προτείνεται, λοιπόν, η αεροβική καθότι βοηθά να γεννιούνται περισσότεροι νέοι νευρώνες στον ιππόκαμπο, κρίσιμο όργανο για τη μαθησιακή λειτουργία. Το συμπέρασμα είναι «ιδρώστε, ιδρώστε, ιδρώστε!».
Η Σορς επικαλείται και έναν Ιάπωνα δάσκαλο του Ζεν, τον Σουνρίγιου Σουζούκι, ο οποίος συνήθιζε να λέει, αναφερόμενος στις καθημερινές μας καταθλιπτικές ή γεμάτες ανησυχία σκέψεις, «Αφήστε την μπροστινή και την πίσω πόρτα του μυαλού σας ανοιχτές. Αφήστε τις σκέψεις να έρχονται και να φεύγουν. Απλώς μην τις προσκαλείτε για τσάι».
Απλώς το ερώτημα είναι, όπως τονίζει η συγγραφέας «τι πραγματικά κάνουμε κάθε στιγμή; είμαστε έτοιμοι να πάρουμε μιαν απόφαση ή είμαστε χαμένοι στο παρελθόν; ή ανησυχούμε για το μέλλον;»
Πηγή: efsyn.gr (PODCAST 69)
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Η ελληνική συνταγή που ξετρέλανε το TikTok – Με μόνο 3 υλικά
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
