Νίκος Τσούλιας Ζητάμε από τη θεσμική εκπαίδευση να δώσει απαντήσεις σε μείζονα κοινωνικά ζητήματα της εποχής, πέραν της μετάδοσης της γνώσης και πολύ σωστά κάνουμε. Πρόκειται για ζητήματα καθοριστικά για την εξέλιξη της κοινωνίας: έξαρση της βίας, ψηφιακός μετασχηματισμός, ισχυροποίηση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, συνεχιζόμενη οικονομική και όχι μόνο κρίση κλπ. Όμως κινούμαστε με λάθος τρόπο. Για κάθε ζήτημα ασκούμε και μια ρυθμιστική παρέμβαση, χωρίς να επιλύουμε τα σχετικά προβλήματα.
Ο λόγος, κατά τη γνώμη μου, είναι απλός. Δεν συζητάμε για τον πυρήνα της εκπαίδευσης: την παιδεία, τη μόρφωση, τη διαπαιδαγώγηση. Εξαντλούμαστε στη μαθησιακό μέρος της εκπαίδευσης και η όλη συζήτηση και αντιπαράθεση γίνεται επί των γνωστικών αντικειμένων: για τα Λατινικά, τις Κοινωνικές και Οικονομικές επιστήμες, για τα διάφορες καινοτομίες με πνεύμα απλά συμπληρωματικό της όλης λειτουργίας του σχολείου.
Στις τελευταίες δύο δεκαετίες οι κυβερνήσεις αδυνατούν να κάνουν μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση. Ένας από τους λόγους αυτής της αδυναμίας – πέραν των πολιτικών, ιδεολογικών και οικονομικών λόγων – είναι ότι δεν είχαν μια πραγματική μορφωτική θεώρηση, μια άποψη για την παιδεία. Φυσικά, η παιδεία είναι ευρύτερη – και όχι μόνο – της εκπαίδευσης και συνάπτεται με την κουλτούρα και τον πολιτισμό. Ισχυρίζομαι, λοιπόν, ότι εκπαίδευση χωρίς τη διαμόρφωση μιας ισχυρής πρότασης για την παιδεία δεν μπορεί να υπάρξει.
Γνωρίζουμε όμως ότι η σημερινή κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν έχει καμιά αγωνία γι’ αυτό το θέμα. Βασικός της στόχος είναι η εισαγωγή του νεοφιλελευθερισμού στο εκπαιδευτικό σύστημα, η εμπορευματοποίηση όλο και πιο πολλών όψεων της εκπαίδευσης, η όξυνση των ανισοτήτων. Είναι και μια ιδεολογική συνέπειά της: η αγορά αποφασίζει, και μάλιστα όχι μόνο για τα οικονομικά θέματα αλλά και για τα κοινωνικά!
Συζητάμε καθόλου το βασικό πρόταγμα της UNESCO; «Η εκπαίδευση μεταμορφώνει τις ζωές και βρίσκεται στο επίκεντρο της αποστολής της UNESCO για την οικοδόμηση της ειρήνης, την εξάλειψη της φτώχειας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα για όλους σε όλη τη ζωή».
Όλοι γνωρίζουμε και σεβόμαστε τις σχετικές απόψεις του Κ.Ι. Δεσποτόπουλου. Ας δούμε ένα σχετικό με το θέμα μας απόσπασμα από την ομιλία του στην Ακαδημία Αθηνών στις 2 Δεκεμβρίου 2013.
«Κύριο έργο της παιδείας είναι η διάπλαση της ανθρώπινης προσωπικότητας προς ανάπτυξη αισθαντικότητας και νοημοσύνης, έλλογης θεληματικότητας και στερεής ηθικότητας, ιδιοτήτων συστατικών αληθινής ελευθερίας, του εξαίσιο αυτού ανθρώπινου χαρίσματος. Εύλογα και ονομάζεται η παιδείας στο κύριο έργο της ανθρωπιστική.
Πρώτο μέλημα της παιδείας είναι δηλαδή να διαπλάσει τον άνθρωπο καθ’ εαυτόν ως κάτι αυτάξιο και να τον καταστήσει ικανό για το «ζην» και για το «ευ ζην», να κατεργασθεί άρα τον σωματο-ψυχικό δυναμισμό του με την πλαστουργική δύναμη των αγαθών του πολιτισμού…
Συγκεφαλαιωτικά επισημαίνω τις πέντε κατευθύνσεις της αποστολής της σχολικής παιδείας: να μορφώσει τον άνθρωπο καθ’ εαυτόν και δι’ εαυτόν προς ικανότητα για ηθικά ορθό αυτοκαθορισμό της ζωής τουˑ να τον καταρτίσει ως λειτουργό της οικονομίαςˑ να τον εκπαιδεύσει ως λειτουργό δημιουργικής διακονίας του πνευματικού πολιτισμούˑ να τον καταστήσει άξιο πολίτη και πολιτικόˑ να συμβάλλει στην αξιοκρατική, συγκεκριμένη επίλυση του κοινωνικού προβλήματος.
Η επίγνωση της σύνθετης αυτής, προς πέντε αλληλένδετους σκοπούς, αποστολής της σχολικής παιδείας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη εύστοχη αντιμετώπιση των αιτημάτων και προβλημάτων παιδείας στη σύγχρονή μας πολυδύναμη και πολύπλαγκτη κοινωνία».
Αν στον εκπαιδευτικό διάλογο – που έχει πάψει όμως να έχει θεσμική έκφραση και ουσιαστικά δεν έχει ουσιαστικό περιεχόμενο – , δεν τίθεται το θέμα παιδείας, καμιά προοπτική ουσιαστικής και προοδευτικής μεταρρύθμισης στην εκπαίδευση δεν πρόκειται να γίνει… Προφανώς απαιτείται αλλαγή της εκπαιδευτικής και της πολιτικής ατζέντας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 70.000 υποψήφιους ως 19/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/05
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
