Από την τρέχουσα σχολική χρονιά αντικαθίσταται το μάθημα της Κοινωνιολογίας, ως εξεταζόμενο μάθημα Πανελλαδικών Εξετάσεων, με το μάθημα των Λατινικών, τόσο για τους μαθητές των Ανθρωπιστικών Σπουδών που φοιτούν, όσο και για τους μαθητές που τελείωσαν το Λύκειο και θέλουν να ξαναδώσουν εξετάσεις, κατά το προηγούμενο έτος διδάχθηκαν το μάθημα της Κοινωνιολογίας και προετοιμάστηκαν σε αυτό. Δεν θα θίξω το θέμα της κατάργησης της Κοινωνιολογίας, που μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ανάλυσης σε άλλο άρθρο, ούτε τον παραλογισμό του Υπουργείου Παιδείας, που βάζει τους μαθητές που θέλουν να δοκιμάσουν την τύχη τους στις εξετάσεις, για δεύτερη φορά, να εξεταστούν σε μάθημα που δεν διδάχθηκαν ούτε στη Β΄ ούτε στη Γ΄ Λυκείου. Πρόκειται για μια απόφαση η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί παιδαγωγικά και λογικά.
Το άρθρο μου θα θίξει και θα αναδείξει τον υπερβολικό φόρτο διδακτικού υλικού για τους μαθητές των Ανθρωπιστικών Σπουδών, στο μάθημα των Λατινικών, που έχει τα χαρακτηριστικά μιας τιμωρητικής διάθεσης, από τη μεριά Υπουργείου Παιδείας και του ΙΕΠ, απέναντί τους, αφού θα βιώσουν, φέτος, έναν απίστευτο "γολγοθά" πίεσης και μια αντιπαιδαγωγική κατάσταση, την οποία θα προσπαθήσω να εξηγήσω παρακάτω:
1. Στα λατινικά εξετάζονταν, για πολλά χρόνια, μέχρι το 2015, οι μαθητές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης, τώρα Ανθρωπιστικών Σπουδών, πριν την αντικατάσταση των Λατινικών με την Κοινωνιολογία, ως μάθημα εξέτασης Πανελλαδικών. Η διδασκαλία γινόταν στη Β΄ Λυκείου, στην οποία διδάσκονταν τα περισσότερα γραμματικά, αλλά και πολλά συντακτικά φαινόμενα, ενώ εξοικειώνονταν με μια ξένη γλώσσα, τα λατινικά, που έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, όπως κάθε γλώσσα, είτε μιλιέται, είναι ανήκει στις αρχαίες γλώσσες που αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία νεότερων γλωσσών, όπως είναι η Ιταλική από την οποία προήλθε από τη Λατινική. Διδάσκονταν, λοιπόν, οι μαθητές τα 20 πρώτα κείμενα ενός βιβλίου με 50 κεφάλαια και συνέχιζαν στη Γ΄ Λυκείου με τα υπόλοιπα 30 κείμενα και τα αντίστοιχα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα. Μάλιστα, λόγω της δυσκολίας μερικών κειμένων, αφαιρούνταν από τα 30 κείμενα τα 6, όπως, επίσης και κάποια δύσκολα συντακτικά φαινόμενα, όπως ήταν ο Πλάγιος λόγος, η Γερουνδιακή έλξη, οι Υποθετικοί λόγοι κ. α. Και αργότερα, όταν τα λατινικά διδάσκονταν μόνο στη Γ΄, από τη χρονιά 2015-16, τα κείμενα ήταν 22 και τα δύσκολα συντακτικά φαινόμενα εκτός ύλης.
2. Φέτος, λοιπόν, καλούνται οι μαθητές να εξεταστούν σε 35 κείμενα, σε όλη τη γραμματική και το συντακτικό, ενώ προστέθηκε εισαγωγή 15 σελίδων, πυκνογραμμένων και δυσνόητων, τις οποίες κανείς φυσιολογικός άνθρωπος δεν μπορεί να απομνημονεύσει και σε αρκετά σημεία να κατανοήσει, για να μπορέσει να απαντήσει σε ερώτηση ανοικτού η κλειστού τύπου και να πάρει τα 10 μόρια της βαθμολόγησης. Δηλαδή, δεν έφταναν τα 35 κείμενα και η επιπλέον άσκηση 10 μορίων συνδυασμού νεοελληνικών λέξεων με τη Λατινική, ώστε να αναγνωρίσουν οι μαθητές λέξεις της Λατινικής που ως γλωσσικά δάνεια έχουν ενσωματωθεί στο λεξιλόγιο της νέας ελληνικής. Μια εισαγωγή με απίστευτες λεπτομέρειες, δεκάδες χρονολογίες ( πάνω από 50), ονόματα έργων και ονόματα Λατίνων συγγραφέων και ποιητών που είναι αδύνατον να θυμηθεί ένας μαθητής, όση απομνημόνευση και να κάνει, ενώ, η φρασεολογία και το ύφος της συγγραφής του κειμένου, είναι τόσο πυκνό και δυσνόητο και κάθε σειρά προϋποθέτει καλή γνώση της Αρχαίας Ελληνικής και Λατινικής λογοτεχνικής και ποιητικής δημιουργίας. Χαρακτηριστικά αποσπάσματα από αυτή την εισαγωγή είναι τα παρακάτω:
«….η λατινική γλώσσα από το στάδιο της μαθητείας, των πειραματισμών και της πολυποίκιλης ανίχνευσης προχωρεί σταθερά στη φάση της υψηλής δημιουργίας και της καλλιτεχνικής εκλέπτυνσης…. Οι νεωτερικοί ποιητές δημιουργούν πολύ καλοδουλεμένα ποιήματα που διακρίνονται για τη συντομία τους, το σκοτεινό και υπαινικτικό ύφος, την εκλέπτυνση και τη λογιότητα…. Πρόκειται για λυρική και ελεγειακή ποίηση, επύλλια και επιγράμματα…η δικτατορία του Σύλλα και η δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα οριοθετούν ένα κλίμα που δημιουργεί κεντρομόλες και φυγόκεντρες γραμματειακές τάσεις… Για τον Βάρρωνα Ρεατίνο: πρόκειται για ένα σπάνιο και εκπληκτικό συνδυασμό εγκυκλοπαιδιστή γραμματολόγου, γραμματικού, αρχαιοδίφη-ιστορικού, νομομαθούς, τεχνοκρίτη και φιλοσόφου… που κατέθεσε μια πλούσια παρακαταθήκη στο θησαυροφυλάκιο της λατινικής γραμματείας…. Τα κικερώνεια χρόνια έχουν και ποιητική συγκομιδή, ποσοτικά λίγη, ποιοτικά όμως τεράστια. Ο Καλλιμαχικός Νεωτερισμός γονιμοποιεί ένα κύκλο αισθαντικών ποιητών….. ο Αυγούστειος ποιητής συνδέει στο έργο του την καλλιμαχικήγ αυτάρκεια με το σύγχρονο πολιτικό γίγνεσθαι…Και ένα αυτούσιο κομμάτι της εισαγωγής, το οποίο απαντά στην ερώτηση : ποιοι είναι οι κορυφαίοι της Ρωμαϊκής ερωτικής ελεγείας και ποια τα χαρακτηριστικά τους;
Απάντηση:Η τριάδα των κορυφαίων ρωμαίων ελεγειακών, του Τιβούλλου (περ. 50-19 π.Χ.), του Προπερτίου (περ. 50-γέννηση Χριστού) και του Οβιδίου (43 π.Χ. - 17 μ.Χ.), μεταμόρφωσε πλήρως την ελληνική ελεγεία. Ο πιο καθαρός και κομψός από όλους είναι ο Τίβουλλος· ο πιο πρωτότυπος, σκοτεινός και σύγχρονος ο Προπέρτιος· ο πιο πνευματώδης και ελευθερόστομος ο Οβίδιος. Και οι τρεις εμπνέονται από τη «λεπταλέη Μούσα» και από τις αγαπημένες τους που αναφέρονται με ψευδώνυμο (ο Τίβουλλος από τη Δηλία και τη Νέμεση, ο Προπέρτιος από την Κυνθία, ο Οβίδιος από την Κόριννα). Στην κεντρική θεματολογία της «ερωτικής στράτευσης» συνδυάζεται η λογοτεχνική σύμβαση και το γνήσιο βίωμα. Με τους τρεις αυτούς ποιητές η ελεγεία οδηγήθηκε σε τέτοιο ύψος, ώστε δίκαια μετά από περίπου εκατό χρόνια ο Κοϊντιλιανός να καυχιέται: «και στην ελεγεία ακόμη προκαλούμε τους Έλληνες».
Άραγε, όλα τα παραπάνω είναι κατανοητά από ένα μαθητή που πνίγεται από την ύλη τεσσάρων μαθημάτων των Πανελλαδικών, τα ατελείωτα Αρχαία, τη δύσκολη Γλώσσα και Λογοτεχνία, την Ιστορία που πρέπει να απομνημονεύσει και να κατανοήσει για να σχολιάσει τις πηγές; Τι είναι αυτός ο μαθητής, κομπιούτερ, υπεράνθρωπος, ρομπότ; ΄Η μάλλον, τι θέλουμε να κάνουμε στον έφηβο των 18 ετών; Να τον τιμωρήσουμε, να τον εξοντώσουμε ή να τον κάνουμε να μισήσει τη γνώση και την ενασχόληση με πνευματικά και πολιτιστικά ζητήματα;
Δηλαδή, πόσες ώρες πρέπει να αφιερώσει ένας μαθητής για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του συγκεκριμένου μαθήματος. Σίγουρα, πάνω από 15 ώρες την εβδομάδα: 6 ώρες διδασκαλίας στο σχολείο+ 5 ώρες προετοιμασίας για τη μετάφραση, την εισαγωγή και τις ασκήσεις +2 έως 4 ώρες Φροντιστήριο την εβδομάδα. Τα υπόλοιπα μαθήματα των Πανελλαδικών και του σχολείου πότε θα τα διαβάσει; Για τον εαυτό του, πώς θα βρει λίγες ώρες ξεκούρασης και εκτόνωσης από αυτή την πιεστική κατάσταση; Παύει αυτός ο έφηβος να σκέφτεται, να γυμνάζεται, να διασκεδάζει, να ξεκουράζεται και να ζει ως φυσιολογικός άνθρωπος;
Πρόκειται για μια απαράδεκτη κατάσταση με έντονα αντιπαιδαγωγικά και τιμωρητικά χαρακτηριστικά και με προβληματίζει το γεγονός ότι δεν αντιδρούν οι εκπαιδευτικοί φορείς, όπως είναι η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων και οι κατά τόπους Σύνδεσμοι των Φιλολόγων.
Τελική πρόταση: Για να απαλυνθεί, ως ένα βαθμό, ο «πόνος» των υποψηφίων των Ανθρωπιστικών σπουδών, θα πρέπει το Ι.Ε.Π. να αφαιρέσει μεγάλο μέρος της Εισαγωγής, κρατώντας τις ενότητες εκείνες που αποδεικνύουν τις ομοιότητες λατινικής -ελληνικής γλώσσας και την επίδραση που δέχθηκε η ρωμαϊκή λογοτεχνία από την Αρχαία Ελληνική, ώστε οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν τη σχέση της λατινικής με την Αρχαία ελληνική και τις επιδράσεις της Λατινικής στις Ευρωπαϊκές γλώσσες- στόχος που τίθεται από το ΙΕΠ. Παράλληλα, να αφαιρεθούν τα δύσκολα κείμενα που αφαιρούνταν όλα τα προηγούμενα χρόνια. μαζί με τα αντίστοιχα συντακτικά φαινόμενα.
Γράφει ο Κώστας Φ. Μαραγιάννης
Φιλόλoγος M.Sc
Διευθυντής Γενικού Λυκείου Θέρμου Αιτωλοακαρνανίας
Mail: [email protected]
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
