patata
Η ιστορία μιας λέξης που δεν είναι τόσο "ελληνική" όσο νομίζουμε

Αν σας ρωτούσε κανείς «πώς λέγεται η πατάτα στα ελληνικά;», η αυθόρμητη απάντηση θα ήταν… «πατάτα». Κι όμως, η λέξη αυτή δεν είναι γέννημα της αρχαίας ή της λόγιας ελληνικής, αλλά δάνειο, όπως και το ίδιο το τρόφιμο που ονομάζει.

Η «πατάτα» προέρχεται από την ισπανική λέξη patata, η οποία είναι συνδυασμός του batata (γλυκοπατάτα) από την Καραϊβική και της papa (πατάτα) από τη γλώσσα των Ίνκας, τη κέτσουα. Η είσοδός της στην Ευρώπη έγινε μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, ενώ στην Ελλάδα η καλλιέργεια της πατάτας ξεκίνησε στα χρόνια του Ιωάννη Καποδίστρια.

Η απόδοση της λέξης στα ελληνικά δεν επιχειρήθηκε ποτέ με νεολογισμό. Σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις όπου δημιουργήθηκαν ελληνικές λέξεις για ξένες έννοιες (π.χ. "τηλέφωνο" για το telephone), η «πατάτα» διατήρησε το όνομά της ως δάνειο. Έτσι, δεν έχουμε έναν καθαρά ελληνικό όρο που να την αντικαθιστά.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι, σε επίσημα κείμενα ή σε πιο λόγιες αναφορές, μπορεί να τη συναντήσει κανείς ως «γεώμηλο», δηλαδή «μήλο της γης» – λέξη που αποτελεί πιο περιγραφική απόδοση και συναντάται σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, όπως το γαλλικό pomme de terre ή το γερμανικό Kartoffel (παραφθορά του ιταλικού tartufolo, που σχετιζόταν με τη λέξη για τη «μαύρη τρούφα»).

Αν λοιπόν αναρωτιέστε ποια είναι η ελληνική λέξη για την πατάτα, η απάντηση είναι: δεν υπάρχει μία λέξη αυθεντικά ελληνική – μόνο δάνεια και μεταφορικές αποδόσεις. Η πατάτα είναι, τελικά, ένα προϊόν διεθνές… και γλωσσικά.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς

Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ 

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

μολύβια
Εκπαιδευτικοί ως «τεχνικοί» μιας μηχανής: Όταν το σχολείο μετρά ώρες και χάνει ανθρώπους
Το σχολείο μοιάζει με εταιρεία σιδηροδρόμων: το κρίσιμο είναι να τηρούνται τα δρομολόγια. Η ύλη πρέπει να «βγει», τα προγράμματα να μην καθυστερούν,...
Εκπαιδευτικοί ως «τεχνικοί» μιας μηχανής: Όταν το σχολείο μετρά ώρες και χάνει ανθρώπους
Περίπτερο
Από την αρχαιότητα στη γειτονιά μας: Ποια η ξεχασμένη ρίζα της λέξης «περίπτερο»
Η καθημερινή λέξη που χρησιμοποιούμε όλοι κρύβει πίσω της μια καθαρά αρχαιοελληνική έννοια, πολύ διαφορετική από τη σημερινή της σημασία
Από την αρχαιότητα στη γειτονιά μας: Ποια η ξεχασμένη ρίζα της λέξης «περίπτερο»