Νίκος Τσούλιας Από το φωτεινό πεδίο της σοφίας μέχρι την άβυσσο της σχιζοφρένειας – αν θεωρήσουμε ότι αυτά είναι τα δύο άκρα της πνευματικής ανθρώπινης κατάστασης – υπάρχει ένα συνεχές φάσμα με δυσδιάκριτα όρια και οι οριοθετήσεις μεταξύ των διάφορων επιμέρους πεδίων από την επιστήμη γίνονται όλο και πιο δύσκολα με την εξέλιξη της έρευνας.
Έτσι, για παράδειγμα, τα όρια της νοητικής υστέρησης δεν αρχίζουν απ’ εκεί που τελειώνει το άκρο της κανονικής νοημοσύνης, αλλά αντίθετα νοητική υστέρηση και «κανονική νοημοσύνη» τέμνονται σε ένα αρκετά ευρύ πεδίο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι παιδιά με νοητική υστέρηση εκπαιδευόμενα κατάλληλα επιτυγχάνουν πιο προωθημένους μορφωτικούς στόχους από πολλά παιδιά που δεν έχουν νοητική υστέρηση. Και είμαστε ακόμα στην αρχή της έρευνας και των δυνατοτήτων τις Ειδικής Παιδαγωγικής, η οποία επιστήμη δημιουργεί όλο και πιο νέα ανατρεπτικά και ελπιδοφόρα στοιχεία για την αγωγή του ανθρώπου.
Αλλά πέραν των ασαφών ορίων, η τρέλα μπορεί να αφορά και τους «κανονικούς» ανθρώπους σε οριακές περιπτώσεις. Έτσι, όταν ένας άνθρωπος φτάνει σε διάπραξη ενός ειδεχθούς εγκλήματος, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι έχει κυριευθεί υπό το βάρος κάποιας ακραίας συναισθηματικής έκρηξης, από την παραφροσύνη. Γιατί, πώς μπορεί να εξηγηθεί μια περίπτωση παιδοκτονίας ή δολοφονίας για κτηματικές και πολύ ασήμαντες διαφορές και πώς προσεγγίζονται τα λεγόμενα εγκλήματα πάθους;
Αλλά πέραν αυτών των ακραίων περιπτώσεων, ο άνθρωπος ακόμα και απλά στοχαζόμενος γύρω από τα μεγάλα και αναπάντητα ερωτήματα του πνεύματος – για το επέκεινα και για τη μεταφυσική, για την υπαρξιακή αγωνία και το πρόβλημα της απεραντοσύνης του χωροχρόνου – μερικές στιγμές νιώθει ένα λογικό «κενό» και πιάνει συχνά τον εαυτό του να πλέει στο απόλυτο χάος και ακόμα να αισθάνεται ότι ο ίδιος δεν υπάρχει…
Αν μάλιστα πάρουμε την περίπτωση του ανθρώπου που έχει δεχτεί σκληρό χτύπημα στη ζωή από την πρόωρη και άδικη απώλεια ενός δικού του ανθρώπου, τότε μπορεί να κατοικεί ταυτόχρονα και στους τόπους της λογικής και στους τόπους της τρέλας. Τότε η αδυναμία να δώσει λογική εξήγηση για ένα δραματικό γεγονός τον οδηγεί στα σκοτάδια της μαύρης θλίψη και της απόλυτης λύπης, που είναι και οι «οι πλησιέστεροι γείτονες της παραφροσύνης» κατά τον Αντιφάνη.
«Με κυριεύουν διάφορες παραισθήσεις, τα πράγματα παραμορφώνονται όπως μέσα σε στραβό καθρέφτη˙ περνώ διάφορα στάδια μανίας, αρχίζοντας συνήθως από τη μεγαλομανία και καταλήγοντας σε μανία διώξεως…», αναφέρει διανοούμενος γνωστός του Μαξίμ Γκόρκι στο γνωστό έργο του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου «Το ψωμί και το βιβλίο, Ο Γκόρκι». Γλώσσες πύρινες ξεπετάγονται σε άνυδρα ψυχικά και συναισθηματικά πεδία, σε τόπους λογικής απερήμωσης και καταπίνουν κάθε βλαστάρι της ελεύθερης σκέψης και της σωφροσύνης.
Η επιστήμη είναι αρκετά πίσω από την κατανόηση της ανθρώπινης φύσης. Ο ίδιος ο άνθρωπος του καπιταλιστικού τρόπου ζωής ενδιαφέρεται πιο πολύ για την υλική πρόοδο παρά για μια ουμανιστική κοινωνία μέσα και από την προαγωγή των ανθρωπιστικών επιστημών. Η Θεωρία της Ψυχανάλυσης απλώς ξεκίνησε τη συζήτηση, η οποία είναι αρκετά πίσω. Δίνει όμως ένα πλαίσιο αναφοράς.
«Η παθογόνα σύγκρουση στο νευρωτικό πεδίο είναι μια μάχη ανάμεσα σε δύο δυνάμεις, που η μία από αυτές κατόρθωσε να έρθει στο επίπεδο του προσυνειδητού και του συνειδητού μέρους του νου, ενώ η άλλη περιορίστηκε στο ασυνείδητο. Αυτός είναι ο λόγος που η σύγκρουση δεν μπορεί ποτέ να έχει τελική έκβαση προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση… Μια αποτελεσματική έκβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο όταν αντιμετωπίζονται μεταξύ τους στο αυτό έδαφος» (Σ. Φρόιντ, Εισαγωγή στην ψυχανάλυση).
Ο αγώνας της ζωής δεν είναι μόνο προσπάθεια για να εξασφαλίζουμε τα προς το ζην υλικά μέσα. Ο κόσμος των γραμμάτων, η θεσμική εκπαίδευση και η διαρκής μόρφωση αποβλέπουν στην προσπάθεια του ανθρώπου για την πλήρη ανθοφορία του ορθολογισμού. Η βασική μάχη που δίνει ο άνθρωπος στη ζωή του είναι η κατάκτηση του βασιλείου της λογικής και του εξανθρωπισμού, στοιχεία που συνάπτονται με έναν δίκαιο και όμορφο κόσμο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 22 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 22/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
