Γράφει ο Νίκος Ηλιάδης
Η επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να ενταχθεί στα χαρακτηριστικά της σύγχρονης μεταβιομηχανικής εποχής . Χωρίς την ένταξη αυτή , απαραίτητη για την ανάπτυξη και την επιβίωση , δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε η χώρα.
Η παλιά αντίληψη του «τεχνίτη μουντζούρη» με χαμηλού επιπέδου γνώσεις και δεξιότητες που είχε σαν αποτέλεσμα την κοινωνική απαξίωση της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης , δεν υφίσταται στη σημερινή ψηφιακή εποχή . Η αντίληψη αυτή οδηγούσε σε απόψεις όπως το ότι όσο περισσότερο εκπαίδευε η επαγγελματική εκπαίδευση σε κοπιαστική πρακτική δουλειά , τόσο καλύτερη και αποτελεσματικότερη ήταν ( manual training).
Σήμερα δεν υπάρχει ο τεχνίτης που κάνει μια τυποποιημένη χαμηλού επιπέδου επαναλαμβανόμενη δουλειά ρουτίνας , που εύκολα μπορούσε να αντικατασταθεί΄.
Ο σύγχρονος τεχνίτης είναι ο υψηλού επιπέδου εκπαιδευμένος τεχνίτης που χρησιμοποιεί σύγχρονες τεχνολογίες σε όλα τα επαγγέλματα. Και γενικά ο σύγχρονος αναλφάβητος θα είναι ο τεχνολογικά αναλφάβητος.
Γι’ αυτό απαιτείται η ύπαρξη ενός επιστημονικού φορέα που θα παρακολουθεί την επαγγελματική εκπαίδευση όπως για παράδειγμα το ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την Επαγγελματική εκπαίδευση της Γερμανίας .
Οι σχετικές ανάγκες δεν καλύπτονται με παραδοσιακές δημόσιες υπηρεσίες.
Κάποιος φορέας πρέπει να διαμορφώνει και να συντονίζει το γενικότερο πλαίσιο , να σχεδιάζει κατά επιστημονικό τρόπο τα προγράμματα , να επιβλέπει τα βιβλία, και την ανάπτυξη επαγγελματικών οδηγών, να οριοθετεί τον εργαστηριακό εξοπλισμό, να συντονίζει την εκπαίδευση και δια-βίου εκπαίδευση κλπ.. Τα Ευρωπαϊκά προγράμματα θα πρέπει να αξιοποιούνται ουσιαστικά για μια πραγματική δια -βίου εκπαίδευση που θα δημιουργεί προστιθέμενη αξία σύμφωνα με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και θα καλύπτει πραγματικές ανάγκες και δεν θα αποτελούν απλά κάποιες τυπικές διαδικασίες για την απορρόφηση Ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Παρά τις εξελίξεις της τεχνολογίας με τρομακτικούς ρυθμούς που επηρεάζουν τα πάντα και την καθημερινή ζωή όλων, στη χώρα μας η έμφαση εξακολουθεί υποτίθεται να κυριαρχείται από τον προσανατολισμό στο ένδοξο πριν από πολλούς αιώνες παρελθόν , από το οποίο οι σύγχρονοι δυστυχώς απομακρυνόμαστε ως μη ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις των καιρών .
Σύμφωνα με από αρκετά χρόνια πριν έρευνα του πανεπιστημίου του Γέηλ , προσδιορίσθηκαν μεγάλος αριθμός πολιτιστικών στοιχείων που μπορούν να βρεθούν σε κάθε κοινωνία αλλά με διαφορετική μορφή ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης , όπως : Επικοινωνία, εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πόρων, εργαλεία και σκεύη , κατοικία, τροφή , μεταφορές, συστήματα μετρήσεων, επιστήμη, μάθηση , ρουχισμός, τρόπος συναλλαγών, οικονομική διάρθρωση , ανταγωνισμός, και ακόμη και οι καλές τέχνες , η ζωγραφική , η γλυπτική , ο κινηματογράφος ,η μουσική κ.ά. Όλα επηρεάζονται καθοριστικά από την τεχνολογία. Πολιτισμός ( culture) είναι ο τρόπος ζωής της οποίας κυρίαρχο στοιχείο είναι η τεχνολογία. Παρ’ όλ’ αυτά ελάχιστοι ακόμη και ιδιωτικοί φορείς ασχολούνται με σχετικές εκδόσεις τεχνικών βιβλίων. Το άνοιγμα παραρτήματος της Amazon στην Αθήνα που ανακοινώθηκε , ίσως αλλάξει αυτή την πραγματικότητα.
Ο ρυθμός των παραγωγικών, κοινωνικών κλπ. μεταβολών εξαρτάται από το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στη στιγμή μιας ανακάλυψης στο τεχνολογικό εργαστήριο – που δεν διαθέτουμε στη χώρα μας και δεν πραγματοποιούμε τεχνολογική έρευνα - και της διάχυσης προϊόντος στην αγορά σαν αποτέλεσμα της ανακάλυψης αυτής και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας με την επένδυση στη γνώση και την έρευνα.
Παραδείγματα του χρονικού διαστήματος που μεσολάβησε μεταξύ τεχνολογικών ανακαλύψεων σε τεχνολογικό εργαστήριο μέχρι την παραγωγή προϊόντων για το ευρύ καταναλωτικό κοινό σαν αποτέλεσμα των ανακαλύψεων αυτών, ήταν :
- 112 χρόνια για την φωτογραφία ( 1727-1839)
- 56 χρόνια για το τηλέφωνο (1820 -1876)
- 35 χρόνια για το ραδιόφωνο ( 1867-1902)
- 15 χρόνια για το ραντάρ ( 1925-1940)
- 12 χρόνια για την τηλεόραση ( 1922-1934)
- 5 χρόνια για το τρανζίστορ ( 1948-1953)
- 3 χρόνια για τα ολοκληρωμένα κυκλώματα ( 1958-1961)
Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί είναι λιγότερο από ένα (1) χρόνο στην εποχή μας .
Για το λόγο αυτό οι διάφορες παραγωγικές μονάδες θα πρέπει να ανανεώνουν τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούν με ανάλογους ρυθμούς για να παραμένουν ανταγωνιστικές στο διεθνοποιημένο περιβάλλον και βιώσιμες, οι δε εργαζόμενοι να εκπαιδεύονται ανάλογα με δια-βίου προγράμματα για να μπορούν να χειρίζονται τις με εκθετικούς ρυθμούς μεταβαλλόμενες παραγωγικές διαδικασίες. Επιχειρήσεις που κλίνουν επειδή δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις δεν θα ανοίξουν ποτέ, και αν ανοίξουν δεν θα κάνουν την ίδια δουλειά, ούτε θα προσφέρουν τις ίδιες θέσεις εργασίας .
Η δια-βίου εκπαίδευση είναι ένας βασικός θεσμός στη σύγχρονη παραγωγική διαδικασία.
Σε όλα τα επαγγέλματα και τις παραγωγικές διαδικασίες στην διεθνή αγορά εργασίας πραγματοποιούνται ραγδαίες τεχνολογικές μεταβολές που συνθέτουν μια εκθετική καμπύλη των μεταβολών σαν συνάρτηση του χρόνου.
Η τεχνική εκπαίδευση, η κατάρτιση και η δια-βίου εκπαίδευση θα πρέπει να παρακολουθούν τις ραγδαίες εξελίξεις για να εκπαιδεύουν στελέχη και να χρησιμοποιούν αντίστοιχα ανανεωνόμενα εγχειρίδια και εκπαιδευτικές πρακτικές για τους εκπαιδευομένους που θα προωθηθούν στην αγορά εργασίας. Οι διαδικασίες αυτές δεν εφαρμόζονται στη χώρα μας , με προεκτάσεις στην ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα του εργασιακού περιβάλλοντος.
Τα βοηθητικά βιβλία που χρησιμοποιούνται σήμερα στην τεχνική εκπαίδευση ( που θα πρέπει να παράγονται όπως τα αντίστοιχα για την γενική εκπαίδευση ) γράφηκαν υπό την εποπτεία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου 25 χρόνια πριν , με την εμπλοκή περίπου δύο χιλιάδων συγγραφέων και εμπλεκόμενων με το χώρο. Αυτά δείχνουν το μέγεθος και τις διαστάσεις της προσπάθειας που απαιτείται.
Το ΙΕΠ που αντικατέστησε θεωρητικά το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν μπορεί να ανταποκριθεί σ’ αυτές τις απαιτήσεις , και δεν έχει την απαιτούμενη στελέχωση . Ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την γενική εκπαίδευση και δεν διαθέτει ούτε στοιχειώδη χαρακτηριστικά συγκριτικά με τις δυνατότητες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που αντικατέστησε, τουλάχιστον σχετικά με την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση
Επιπλέον, δεν υφίσταται ούτε ΜΙΑ Πανεπιστημιακή σχολή που να ασχολείται με την εκπαίδευση στελεχών για την επαγγελματική εκπαίδευση σε αντίθεση με το πλήθος των πανεπιστημιακών σχολών που λειτουργούν στις ανεπτυγμένες χώρες με τις οποίες επιδιώκουμε να συγκλίνουμε. Όταν και οι δάσκαλοι της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης προκύπτουν από πανεπιστημιακές σχολές και οι παλιοί των 2ετών ακαδημιών έχουν «ισοτιμηθεί» με πανεπιστημιακούς με προγράμματα «εξομοίωσης». Ορισμένοι μάλιστα με κατάλληλη πρόσθετη εκπαίδευση καταλαμβάνουν και επιτελικές θέσεις ακόμη και στην τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση.
Η κατ’ όνομα Ανώτατη / Πανεπιστημιακή Σχολή ΣΕΛΕΤΕ/ ΑΣΠΑΙΤΕ αναπτύχθηκε και λειτουργούσε με καθηγητές που είχαν μετ’ εκπαιδευθεί με κατάλληλη δια νόμου πρόβλεψη στο εξωτερικό, αφού δεν υπήρχε και ούτε υπάρχει πανεπιστημιακή σχολή για την επαγγελματική εκπαίδευση στον ελληνικό χώρο.
Οι ανάγκες σε εκπαιδευτικούς για την τεχνική εκπαίδευση καλύπτονται στη χώρα μας και με αποφοίτους διαφόρων πανεπιστημιακών σχολών και ιδιαίτερα των πολυτεχνείων , χωρίς εκπαίδευση στην επαγγελματική εκπαίδευση. Όμως η εκπαίδευση για παράδειγμα μηχανικών ( Engineering Education ) είναι ένας τελείως διαφορετικός στόχος από την εκπαίδευση στην επαγγελματική εκπαίδευση ( Vocational Education ) , που βεβαίως εμπεριέχει και τεχνολογικά στοιχεία .
Με τον πρόσφατο ( έπειτα από πολλούς ) νόμο για την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση επιδιώκεται αποκέντρωση, μια βασική απαίτηση της σύγχρονης μεταβιομηχανικής εποχής. Επιτροπές σε περιφερειακό επίπεδο θα προτείνουν την εκπαίδευση σε συγκεκριμένα επαγγέλματα. Αν υποθέσουμε ότι οι επιτροπές αυτές θα διατυπώνουν προτάσεις , κάποιοι ειδικοί θα πρέπει να τις μετατρέπουν σε ουσιαστικές διαδικασίες κατάρτισης.
Θα πρέπει να γίνεται επιστημονική σχεδίαση προγραμμάτων, και να ακολουθεί επιστημονική συγγραφή οδηγών κατάρτισης με στόχους -περιεχόμενο-μεθόδους-εργαστήρια- μέσα διδασκαλίας - τρόπους αντικειμενικής αξιολόγησης που θα εξασφαλίζουν πιστότητα και αξιοπιστία κ.ά- , εκπαίδευση εκπαιδευτών, σε συνεργασία με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό στις επιχειρήσεις για πραγματοποίηση μαθητείας, σε οδηγούς κατά περίπτωση για τη μαθητεία κ.ά .
Μια από τις βασικές σύγχρονες ικανότητες ( soft skills ) , και για τον σύγχρονο τεχνίτη, είναι η οργάνωση και αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πηγών πληροφόρησης του τεχνολογικού περιβάλλοντος . Έτσι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για πρόοδο , τεχνολογική έρευνα , παραγωγή νέων καλύτερων προϊόντων , μείωση του κόστους παραγωγής, γενικότερη οικονομική ανάπτυξη, δημιουργία καλύτερων συνθηκών ζωής για τον άνθρωπο που ξεκινώντας από τα σπήλαια έφθασε στη σημερινή εποχή του ουρανοξύστη και του διαστήματος.
Μια χρήσιμη «πηγή πληροφόρησης» για τις ασκούμενες πρακτικές στην ιδιαίτερα ανεπτυγμένη τεχνολογικά χώρας της Γερμανίας είναι το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο ειδικά για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση της Γερμανίας . Δεν μπορεί να θυμόμαστε τη Γερμανία «αλλά κάρτ».
Το Ινστιτούτο αυτό -και ανάλογοι φορείς προηγμένων χωρών- έχει μεριμνήσει για την ανάπτυξη επαγγελματικών οδηγών για όλα τα ασκούμενα επαγγέλματα , και για την λειτουργία μηχανισμών / διαδικασιών ώστε να ανανεώνονται και να παρακολουθούν τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις .
Τους οδηγούς αυτούς ίσως μπορεί να αξιοποιήσει και η χώρα μας «ως πηγές πληροφόρησης», να μεταφέρουμε παράλληλα τεχνογνωσία από τις προηγμένες χώρες και να ανυψώσουμε το χαμηλό επίπεδο λειτουργίας της αγοράς εργασίας μας, που αδυνατεί να εντάξει και να αξιοποιήσει τους εκπαιδευμένους – με τα όποια προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος- οι οποίοι καταφεύγουν στο εξωτερικό και σε ανεπτυγμένες αγορές εργασίας. Άλλωστε στο διεθνοποιημένο πλέον λόγω και των επικοινωνιών και της αλληλεξάρτησης της οικονομίας περιβάλλον , δεν μπορούμε και να το θέλαμε να μείνουμε απομονωμένοι στο «μικρόκοσμό μας».
Πολλές από τις ανεπτυγμένες χώρες και ειδικά η Γερμανία έχουν «εξάγει» τις εκπαιδευτικές τους διαδικασίες και πρακτικές σε άλλες χώρες ( Βιετνάμ κλπ.) για λόγους οικονομικής συνεργασίας με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Στη χώρα μας εκπαιδευμένοι / ανεκπαίδευτοι κάνουν σχεδόν τις ίδιες ή παραπλήσιες δουλειές , οπότε η ένταξη στην αγορά εργασίας εξαρτάται από άλλα , συνήθως μη παραγωγικά κριτήρια.
Από το έτος 1992 ο διεθνής οργανισμός για την οικονομική συνεργασία ( OECD ) επεσήμανε ότι στις ανεπτυγμένες χώρες ο λόγος του ποσοστού ανεργίας των χαμηλά εκπαιδευμένων προς τους υψηλά εκπαιδευμένους ήταν για παράδειγμα 6 στις ΗΠΑ ( 4,8 , 4,6 κλπ . στις Βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες ). Οι ανεκπαίδευτοι ήταν στις χώρες αυτές που αντιμετώπιζαν προβλήματα για ένταξη στην αγορά εργασίας . Στη χώρα μας ο λόγος αυτός ήταν αντίθετος ,μικρότερος της μονάδος ( 0,8 ) , δηλαδή οι εκπαιδευμένοι είχαν μεγαλύτερο πρόβλημα ένταξης στην χαμηλού επιπέδου αγορά εργασίας στη χώρα μας, με προφανείς προεκτάσεις στην ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα και το Εθνικό εισόδημα.
Οι εκπαιδευμένοι που καταφέρνουν να εισχωρήσουν στην αγορά εργασίας , αξιοποιούν ένα ελάχιστο ποσοστό των γνώσεων και ικανοτήτων τους. Οι νέοι που έχουν καταφύγει στις ανεπτυγμένες αγορές του εξωτερικού δεν έχουν θέσεις εργασίας αυτής της μορφής στη χώρα μας. Οι διαδικασίες όμως αυτές δεν οδηγούν στην εποχή της ταχύτητας μακριά, και θα πρέπει να τις αλλάξουμε.
**Νίκος Ηλιάδης, Πολ/κός Μηχ/κός Ε.Μ.Π. , M.Sc. ( Concordia University Montreal Canada ) , Ph.D. ( University of Maryland USA, ) Technology and Vocational Education, τ.καθηγητής ΠΑΤΕΣ/ΣΕΛΕΤΕ, τ.Καθηγητής ΤΕΙ Πειραιώς, τ.Ειδ.Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ για τα ΤΕΙ ,τ. εκπρόσωπος των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες ( Μ.Ε.Α. ) τ. Διοικητής ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ , τ. μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Παιδαγωγικών Ινστιτούτων της Ευρώπης (http://www.cidree.org/), τ. εκπρόσωπος της Κυβέρνησης στο Δ.Σ. του CEDEFOP (https://www.cedefop.europa.eu/ )του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση , Επίτιμος Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Οργανόγραμμα Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Γερμανίας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
