Alfavita Newsroom Από τις αρχές του 2000 θεσμοθετήθηκαν στις ευρωπαϊκές χώρες εσωτερικά συστήματα διασφάλισης ποιότητας. Σήμερα, 45 από τις 48 χώρες του ΕΧΑΕ (Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης) διαθέτουν τουλάχιστον μία Ανεξάρτητη Αρχή αντίστοιχη με την ΑΔΙΠ (Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση), η οποία θεσμοθετήθηκε το 2005 με τον Ν. 3374 (Γιαννάκου). Το 2000 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Αρχή, από το 2004 ENQA, η οποία στεγάζει, ύστερα από συγκεκριμένες διαδικασίες, τις Ανεξάρτητες Αρχές των χωρών του ΕΧΑΕ.
Το υφιστάμενο πλαίσιο είναι ήδη συγκεντρωτικό
Προς τι τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας; Επιγραμματικά, για να γίνουμε καλύτεροι. Πού και πώς; To 2011, στην «Ατζέντα Εκσυγχρονισμού» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημείωνε: «Δεν υπάρχει ένα μοναδικό μοντέλο αριστείας. Η Ευρώπη χρειάζεται ευρεία γκάμα ΑΕΙ. Το καθένα από αυτά οφείλει να επιδιώκει την αριστεία σύμφωνα με την αποστολή και τις στρατηγικές προτεραιότητές του. Με τις πληροφορίες για το προφίλ και τις επιδόσεις του κάθε ιδρύματος, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι σε καλύτερη θέση να σχεδιάσουν αποτελεσματικές στρατηγικές και τα ιδρύματα θα μπορέσουν ευκολότερα να οικοδομήσουν πάνω στα πλεονεκτήματά τους». Ολα αυτά, συνεχίζει, με στόχο την καλλιέργεια μιας κουλτούρας ποιότητας ώστε τα ΑΕΙ να βελτιώνονται διαρκώς.
Σήμερα όλες οι χώρες του ΕΧΑΕ έχουν εσωτερικά συστήματα ποιότητας. Οι Ανεξάρτητες Αρχές οφείλουν να ακολουθήσουν, ελαστικά, ανάλογες αρχές και διαδικασίες. Να ενσωματώσουν τα European Standards and Guidelines του 2015 και να υλοποιήσουν την ίδια κυκλική διαδικασία: εσωτερική αξιολόγηση, εξωτερική, περιοδική επανάληψή τους.
Ακόμη όμως και ως προς αυτό, υπάρχουν σημαντικές διαφορές από χώρα σε χώρα. Σε πρόσφατη μελέτη για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ελλάδα, Λιθουανία και Τσεχία θεωρούνται οι χώρες στις οποίες «το εσωτερικό σύστημα διασφάλισης ποιότητας είναι εξαιρετικά ρυθμισμένο και εστιασμένο σε αξιοσημείωτο βαθμό στον έλεγχο ποιότητας». Για να γίνει αυτό κατανοητό, να δούμε το παράδειγμα της Φινλανδίας που τοποθετείται στον αντίποδα. «Στη Φινλανδία το σύστημα διασφάλισης ποιότητας είναι αποκεντρωμένο και αφήνει σημαντική αυτονομία στα ΑΕΙ να αναπτύξουν τα δικά τους συστήματα διασφάλισης ποιότητας, τη δική τους κουλτούρα». Η εκεί Αρχή «διαδραματίζει κατά βάση έναν συμβουλευτικό ρόλο. Οι αποφάσεις της είναι συμβουλευτικές και δεν έχουν τυπικές/νομικές συνέπειες. Επιτελεί μια δουλειά εστιασμένη στη βελτίωση, η οποία βοηθά τα ΑΕΙ να αναδείξουν τις βέλτιστες πρακτικές όπως επίσης να αναδείξουν περιοχές βελτίωσης». Για λόγους οικονομίας αφήνω κατά μέρος παραδείγματα άλλων χωρών.
Ακόμη πιο συγκεντρωτικό το προτεινόμενο
Από τη σκοπιά αυτή, θεωρώ το σχετικό μέρος του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Ερευνας Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων και άλλες διατάξεις» που ήρθε στη Βουλή φλύαρο, με παραλλαγές του υφιστάμενου ελληνικού και ευρωπαϊκού πλαισίου και, κυρίως, ακόμη πιο ρυθμιστικό και συγκεντρωτικό.
Δύο συγκριτικά παραδείγματα, τον ορισμό τα αρχής και τις οικονομικές αρμοδιότητες. Αρθρο 64.2 του 4009/2011: «Η Αρχή εδρεύει στην Αθήνα, έχει διοικητική αυτοτέλεια και εποπτεύεται από τον Υπουργό Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεών της». Αρθρο 1.1 του νέου νομοσχεδίου: «Η ΕΘΑΑΕ εδρεύει στην Αθήνα, έχει διοικητική αυτοτέλεια και εποπτεύεται από τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων». Δεν είμαι νομικός, αλλά η απάλειψη της τελευταίας φράσης δεν μου φαίνεται αθώα.
Σήμερα η ΑΔΙΠ έχει οικονομικές αρμοδιότητες και για τη χρηματοδότηση των ιδρυμάτων. Το άρθρο 73 του 4009/2011 τιτλοφορείται «Αρμοδιότητες για την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση και τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ». Στο 73.2.β «εισηγείται στον Υπουργό Παιδείας […] την κατανομή της δημόσιας χρηματοδότησης» στα ΑΕΙ, ενώ στο 73.1.γ «εγγυάται τη διαφάνεια των κριτηρίων χρηματοδότησης των ΑΕΙ». Στο νέο νομοσχέδιο η χρηματοδότηση των ΑΕΙ αλλάζει. Η κυβέρνηση υπαγορεύει στην Αρχή πόσα θα δώσει, με ποια κριτήρια και η Αρχή θα βρει πώς η πρόταση θα υλοποιηθεί. Γιατί να γίνει όλο αυτό όταν, όπως γίνεται αλλού, θα μπορούσε να υπογράψουν τα ΑΕΙ συμφωνία με το ΥΠΑΙΘ;
Παράγωγο συντηρητισμού
Η νέα Αρχή, η ΕΘΑΑΕ, δεν αναβαθμίζεται, όπως υποστηρίζει η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ. Αλλάζει ταυτότητα, πράγμα που αντανακλάται και στον νέο τίτλο της. Δεν θυμάμαι άλλη ευρωπαϊκή Αρχή που να μην έχει στον τίτλο της τον όρο ποιότητα. Τύποις μετατρέπεται σε επιτελικό όργανο δυνάμενο να ασκήσει και εκπαιδευτική πολιτική. Υπό προϋποθέσεις και ελλείψει ασφαλιστικών δικλίδων μπορεί να μετατραπεί σε μακρύ χέρι του υπουργείου Παιδείας.
Στο νομοσχέδιο υπάρχουν κάποια, λίγα, θετικά. Οπως η προκαταρκτική εξέταση νέων τμημάτων ή η θεματική αξιολόγηση που ακολουθείται στην Αγγλία και τη Σουηδία. Θετική θα μπορούσε να αποβεί και η χρηματοδότηση αν γινόταν δεκτή η πρόταση πολλών Συγκλήτων – ως έχει θα δημιουργήσει προβλήματα. Θα μπορούσαν να αλλάξουν και άλλα. Αλλά της νύχτας τα καμώματα έχουν το τίμημά τους.
Ακόμη λοιπόν πιο συγκεντρωτικός ο υπό ψήφιση νόμος. Εκδηλη η μέριμνα των εμπνευστών του: να «σώσουν» τα πανεπιστήμια και την εκπαίδευση. Οπως ο δάσκαλος του Κονδυλάκη να μας κάνει ανθρώπους. Και για να δέσουν όλα αυτά –και να απαλλαχθούμε από κάποιους– εισήχθη και νέος τίτλος «Εθνική Αρχή», σαν μέχρι τώρα να μην ήταν. Δύσκολα θα βρεθεί αντίστοιχος τίτλος σε άλλη χώρα – εξαιρουμένων κάποιων πρώην «σοσιαλιστικών» και, για συγκεκριμένους λόγους, της Ισπανίας. Με δύο λέξεις, η επιτομή του συντηρητισμού.
ΠΗΓΗ: efsyn.gr/
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 10/5
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 10/5
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
