Alfavita Newsroom Σύγχυση και προβληματισμό προκάλεσε το θέμα Δ5 του μαθήματος Βιολογίας Προσανατολισμού στις Πανελλήνιες Εξετάσεις της 2ας Ιουνίου 2025, καθώς η διατύπωσή του άφησε σημαντικά περιθώρια για διπλή επιστημονική ερμηνεία — γεγονός που, αν δεν αντιμετωπιστεί με προσοχή, μπορεί να οδηγήσει σε άδικη αξιολόγηση των υποψηφίων.
Το επίμαχο θέμα
Το ερώτημα Δ5 ζητούσε από τους μαθητές να προσδιορίσουν:
«Ποια περιοχή (Χ ή Υ) αντιγράφεται με συνεχή και ποια με ασυνεχή τρόπο, και να εξηγήσουν ποια από τις θέσεις (1 ή 2) μπορεί να αποτελεί θέση έναρξης αντιγραφής.»
Η σχετική Εικόνα 6 εμφάνιζε τμήματα DNA και RNA με αποσπασματική αλληλουχία και περιοχές συμβολισμένες με «……», ενδιάμεσα στην περιοχή Χ.
Πού ακριβώς δημιουργείται η σύγχυση
Η παρεμβολή τελειών ("……") εντός της περιοχής Χ δεν συνοδεύτηκε από καμία διευκρίνιση ως προς τη φύση του ενδιάμεσου τμήματος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα:
Μια ομάδα μαθητών να θεωρήσει, απολύτως λογικά, ότι η περιοχή Χ είναι συνεχής, άρα αντιγράφεται με συνεχή τρόπο.
Άλλη ομάδα μαθητών, βασισμένη επίσης σε σωστό σκεπτικό, υπέθεσε πως τα «……» δηλώνουν αλλαγή περιοχής ή μεγάλη απόσταση, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι η ασυνεχής σύνθεση γίνεται στην Χ.
Ανάλογα με τη θεώρηση, διαφοροποιείται και η απάντηση για τη θέση έναρξης της αντιγραφής: στη μία περίπτωση προκύπτει η θέση 1, στην άλλη η θέση 2 ως σωστή.
Η αντιγραφή του DNA γίνεται διπλής κατεύθυνσης από τη θέση έναρξης, με τον πρωτοταγή κλώνο να αντιγράφεται συνεχώς και τον συμπληρωματικό με ασυνεχή σύνθεση (θραύσματα Okazaki). Η κρίσιμη πληροφορία σε τέτοιου είδους ασκήσεις είναι ο προσανατολισμός των αλυσίδων και η συνέχεια της αλληλουχίας — κάτι που δεν διευκρινίστηκε επαρκώς στο φετινό θέμα Δ5.
Η Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων (ΚΕΕ), εφόσον τεθεί ζήτημα από διορθωτές ή επιστημονικές ενώσεις, οφείλει να εκδώσει διευκρινιστική οδηγία στα Βαθμολογικά Κέντρα.
