Alfavita Newsroom Α1.
Είναι το πρώτο ερώτημα που αντιμετωπίζει και πραγματεύεται ο εξεταζόμενος/η υποψήφιος/α. Προσδοκά να είναι το πιο εύκολο. Αποδείχθηκε το πιο δύσκολο. Πολλοί/ές άριστοι μαθητές/τριες έκαναν λάθος μόνο σε αυτό ερώτημα. Μάλιστα είχαν ασκηθεί και σε υπολογιστικές ασκήσεις με το μεθοξυνάτριο. Η πρωτόγνωρη αυτή διάρθρωση των θεμάτων έφερε τα δυσάρεστα αποτελέσματα για την πλειονότητά τους.
Βέβαια στη σελίδα 148 του β΄ τεύχους του σχολικού βιβλίου της Γ΄ Λυκείου αναφέρεται ότι το ανιόν: CH3O- είναι ισχυρή βάση. Άρα δεν είναι εκτός ύλης θέμα. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι πρέπει να τίθεται τέτοια εξεζητημένη ερώτηση στο Α1.
Αν βέβαια δινόταν η σειρά αύξησης του +Ι επαγωγικού φαινομένου θα μπορούσε να απαντηθεί σωστά το ερώτημα αυτό: το μεθύλιο εντείνει το +Ι επαγωγικό φαινόμενο περισσότερο από το υδρογόνο. Έτσι η μεθανόλη είναι ισχυρότερη βάση από το νερό, άρα ασθενέστερο οξύ σε σχέση με το νερό, οπότε το ανιόν μεθοξυδείου ισχυρότερη βάση από το υδροξείδιο (άρα και το μεθοξείδιο του Νατρίου από το υδροξείδιο του Νατρίου).
Στις δέσμες δινόταν η σειρά αναγωγικής ικανότητας των μετάλλων (σε λίγα βέβαια άτομα). Το ίδιο και στην τράπεζα θεμάτων στην Α Λυκείου. Πάντα δινόταν η σειρά αναγωγικής ικανότητας (ηλεκτροθετικότητας για την Α Λυκείου) αλλά και τα δυσδιάλυτα και τα αέρια κλπ.
Βέβαια η πλειονότητα των μαθητών έχει διδαχθεί Οργανική και γνωρίζουν αυτοί οι υποψήφιοι ότι η αλκοόλη είναι ασθενέστερο οξύ από το νερό, άρα το ανιόν μεθοξυλίου ισχυρότερη βάση από το υδροξείδιο.
Όμως η Οργανική είναι εκτός εξεταστέας ύλης φέτος.
Τελικά: Δεν μπορούμε να ζητήσουμε την απόρριψή του (του Α1), όμως μπορούμε να τονίσουμε ότι είναι εξεζητημένη περίπτωση και δεν έπρεπε να μοριοδοτηθεί με πέντε (5) μόρια και να μην δοθεί στο Α1.
Α2.
Δεν πρέπει να γενικεύουμε τα όσα αναφέρονται στο σχολικό βιβλίο. Εδώ βέβαια ισχύει η γενίκευση, αλλά δε συμβαίνει πάντοτε. Ερώτημα στο Α θέμα είναι. Μπορούσε να τεθεί παράδειγμα από τη θεωρία (πρώτη φορά διδάχθηκαν οι ενδομοριακές δυνάμεις στη Γ΄ Λυκείου).
Α3.
Έχουμε συνηθίσει να αναφέρεται ότι οι υπόλοιποι παράγοντες (εδώ η θερμοκρασία) ότι είναι σταθεροί. Πρέπει όμως να διευκρινίσουμε ότι (ως θετικοί επιστήμονες) όταν συγκρίνουμε τη σχέση της μεταβολής ενός μεγέθους: Α σε σχέση με τη μεταβολή ενός άλλου: Β, τότε τα υπόλοιπα μεγέθη που επηρεάζουν το μέγεθος Α παραμένουν σταθερά. Άρα και οι ερωτήσεις πρέπει να τίθενται με αυτήν την προϋπόθεση.
Α4
Στη σελίδα 204 του δεύτερου τεύχους του σχολικού βιβλίου της Γ΄ Λυκείου υπάρχει σε σχήμα το μηχανικό ανάλογο των αντιλήψεων του Bohr. Το «άλμα» από την πρώτη στη δεύτερη στιβάδα είναι πολύ μεγαλύτερο όλων των υπόλοιπων μεταβάσεων, ακόμη και αυτής από τη δεύτερη στο άπειρο (που υπολογίζεται εύκολα ότι είναι το ¼ της αναφερθείσας). Με την οπτικοποίηση όλοι μας αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τις καταστάσεις και τα φαινόμενα. Άρα πρέπει να διδάσκεται (όχι μόνο στείρα Μαθηματικά, τα οποία πρέπει να έρχονται ως επιβεβαίωση - επαλήθευση).
Α5 το 3ο
Θα έπρεπε να δοθούν οι ατομικοί αριθμοί, ώστε να δώσουν «σκαλοπάτι» για να απαντηθεί ταχύτερα (ένα μόριο είναι η μοριοδότησή του). Διαφορετικά πρέπει να γίνουν περισσότερα νοητικά βήματα για να απαντηθεί σωστά.
Γ2
Δεν απαιτείται η χρήση του Qc στο ii. Μπορεί να θεωρηθεί ότι η θέση της χημικής ισορροπίας μετατοπίζεται προς τα αριστερά, αλλά ο περιορισμός του αριθμού των mol που αντιδρούν από το διοξείδιο του θείου και το διοξείδιο του υδρογόνου δεν είναι θετικός αριθμός, αλλά μπορεί να είναι μεγαλύτερος από – 8 και μικρότερος από 1,5. Η αρνητική τιμή: - 0,4 είναι δεκτή που αποδεικνύει ότι η θέση της χημικής ισορροπίας μετατοπίζεται προς τα αριστερά.
Γ3 το ii
Εδώ έπρεπε να δοθεί η τιμή 3,6 g/min και όχι 4 g/min. Λύνεται η διαφορική εξίσωση και δίνει τελικά συγκέντρωση του όζοντος 1/9 mol/L και όχι 1/10 mol/L, όπως έχει βρεθεί χρησιμοποιώντας το δεδομένο: 4g/min.
Γ4.
Δεν μπορεί να απαντηθεί η ανισωτική σχέση μεταξύ των όξινων θειικών και των θειικών ιόντων χωρίς να δοθεί η σταθερά του δεύτερου σταδίου ιοντισμού του θειικού οξέος. Να μεν είναι ασθενές το θειικό οξύ στο δεύτερο στάδιο ιοντισμού του και μάλιστα γίνεται επίδραση κοινού ιόντος από το πρώτο στάδιο μέσω των οξωνίων, αλλά δεν αρκούν τα δεδομένα. Η σταθερά του δεύτερου σταδίου ιοντισμού του θειικού οξέος είναι της τάξης του 10-2 οπότε ισχύουν και οι παραδοχές, αλλά χωρίς να το γνωρίζουν οι υποψήφιοι δεν μπορούν αβρόχοις ποσί να απαντήσουν. Πρέπει να θεωρηθεί ως σωστή και η απάντηση (για τα δύο θειικά ιόντα): «δεν ξέρω».
Δ2
Έπρεπε να αναφέρεται στην εκφώνηση ότι η αντίδραση γίνεται σε ανοικτό δοχείο (γίνεται πράγματι;) για να αντιληφθούν οι υποψήφιοι ότι λαμβάνεται διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και όχι μόνο από το παραγόμενο στην εξίσωση (1). Βέβαια τη στιγμή που αναφέρεται ότι τελικά λαμβάνεται το 98% του αλουμινίου από την ποσοτική αντίδραση (1), διότι χρησιμοποιείται το 2% για την αντίδραση (6), θεωρώ ότι με (πολλή) σκέψη ο υποψήφιος δε θα ασχολείτο με την προέλευση του διοξειδίου του άνθρακα (αν βέβαια δεν είχε ήδη ταλαιπωρηθεί με τις ασάφειες των προηγούμενων ερωτημάτων, που μάλλον είναι ελάχιστα πιθανό).
Τώρα βέβαια πώς γίνεται (σύμφωνα με την εκφώνηση των θεμάτων στο ΠΑΛΑΙΟ σύστημα) το μεν αργίλιο να αντιδρά με το διοξείδιο του άνθρακα (έστω) της ατμόσφαιρας και ο άνθρακας να αντιδρά με το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται από την αντίδραση που περιγράφεται από την εξίσωση (1); Αυτό είναι στοιχείο που αποδεικνύει την «προσοχή» που δόθηκε στις εκφωνήσεις των θεμάτων..
Δ3.
Σχετικά με το πρώτο υποερώτημα:
Δεν υπάρχει πρόβλημα στον υπολογισμό του ποσοστού του αιθανικού οξέος στα προϊόντα. Το πρόβλημα εντοπίζεται στην ταύτιση αυτού του ποσοστού (90%) με την απόδοση της αντίδρασης.
Το πνεύμα του θεματοδότη είναι το εξής: αντιδρούν το μονοξείδιο του άνθρακα με το υδρογόνο με αναλογία 1:1 και παράγουν αιθανικό οξύ και άλλα παραπροϊόντα. Έπρεπε στη χημική εξίσωση να αναγραφούν οι λέξεις «αιθανικό οξύ» και όχι ο χημικός τύπος του αιθανικού οξέος. Θα μπορούσε μάλιστα να μη δοθεί η εξίσωση της αντίδρασης. Βέβαια θα έπρεπε πάλι να διευκρινιστεί ότι γίνεται η αντίδραση των δύο χημικών οντοτήτων με στοιχειομετρική αναλογία 1:1. Όμοια μπορούσε, αν η χημική εξίσωση περιείχε το χημικό τύπο του αιθανικού οξέος να γραφεί μία μεταβλητή πριν από το χημικό τύπο του (π.χ.: x ή y κλπ) και όχι να εννοείται ο αριθμός ένα (1). Βέβαια είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούν οι εξεταζόμενοι ότι και για τα άλλα προϊόντα ισχύει αυτή η στοιχειομετρική αναλογία (1:1) μεταξύ μονοξειδίου του άνθρακα και του υδρογόνου (αλλά και για μας του διδάσκοντες!). Αυτό βέβαια προσπάθησε να το κάνει αντιληπτό ο θεματοδότης θέτοντας συντελεστή τον αριθμό δύο (2) για κάθε αντιδρώσα ουσία.
Σχετικά με το δεύτερο υποερώτημα:
Θεωρώ ότι πρέπει να βαθμολογηθούν ως σωστές και οι δύο απαντήσεις στο δεύτερο υποερώτημα, όταν η μία απάντηση είναι ολοκληρωμένη μέχρι και του αποτελέσματος 6.000 g (και ας μην είναι η σωστή απάντηση).
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, δεν είναι εύκολο να γίνει αυτό το ένα και μόνο νοητικό βήμα. Αυτό είναι νοητικό άλμα. Σίγουρα είναι λάθος να μη λαμβάνεται υπόψη ότι η αντίδραση δε γίνεται 100% σε αιθανικό οξύ. Βέβαια πάρα πολλοί/ες υποψήφιοι/ες έλαβαν υπόψη από το πρώτο ερώτημα ότι δεν έχουμε πλήρη μετατροπή σε αιθανικό οξύ, πράγμα που πολλοί από εμάς τους διδάσκοντες (με την πρώτη ανάγνωση) δεν το λάβαμε υπόψη. Τι σημαίνει όμως αυτό; Ότι είμαστε ανεπαρκείς; Προφανώς όχι. Έχουμε συνηθίσει να διδάσκουμε στους μαθητές μας την εξεταστέα ύλη μέσα σε καθορισμένα πλαίσια. Για το λόγο αυτόν απαιτείται και οι θεματοδότες να προσαρμόζονται ανάλογα στη θεματοδότηση.
Δεν έχουμε συνηθίσει σε τέτοιες εκφωνήσεις. Οι ασκήσεις αυτές είναι καθαρά στοιχειομετρικές. Είναι για τον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Χημείας Α΄ Λυκείου. Δεν είναι για τη Γ΄ Λυκείου, όπου μπορούν να τεθούν μυριάδες ασκήσεις και προβλήματα πάνω στην ύλη της τελευταίας τάξης.
Φυσικά δεν είναι δυνατόν να μην τεθούν θέματα στοιχειομετρίας, αλλά να συνδυάζονται με την ύλη της Γ΄ Λυκείου και να μην είναι το κύριο βάρος η στοιχειομετρία.
Εν κατακλείδι: "Να θεωρηθούν σωστές και οι δύο λύσεις".
Βαρελάς Γιώργος
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ALFAVITA.GR
Ακολουθήστε μας στο GoogleNews για να μάθετε πρώτοι μόνο τις ειδήσεις που σας ενδιαφέρουν
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 8/5
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 8/5
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
