Alfavita Newsroom Η καθιερωμένη και γλωσσικά ορθή έκφραση είναι: «καθ’ υπερβολήν». Σημαίνει «υπερβάλλοντας, με υπερβολικό τρόπο».
Παράδειγμα: «Η περιγραφή του ήταν, καθ’ υπερβολήν, τραγική.» Γιατί όχι «καθ’ υπερβολή»;
Η λέξη υπερβολή είναι μεν σωστή στη Νέα Ελληνική, αλλά η φράση έχει επιβιώσει στη λόγια μορφή της με το αρχαίο ουσιαστικό ὑπερβολήν σε αιτιατική.
Η πρόθεση «κατά» (εδώ αποκομμένη σε «καθ’») συντάσσεται συχνά με αιτιατική. Έτσι: «καθ’ υπερβολήν» → «με τρόπο υπερβολικό». Η μορφή «καθ’ υπερβολή» είναι αποτέλεσμα απλοποίησης, αλλά θεωρείται λανθασμένη.
Ετυμολογικό υπόβαθρο
Η λέξη «ὑπερβολή» προέρχεται από το «ὑπερβάλλω» (=ξεπερνώ το μέτρο). Στην αρχαία ρητορική, η «ὑπερβολή» ήταν και σχήμα λόγου, με σκοπό την εντύπωση μέσω υπερβολής. Η φράση «καθ’ υπερβολήν» επιβιώνει μέχρι σήμερα ακριβώς με αυτή τη σημασία.
Παραδείγματα σωστής χρήσης
«Ο Τύπος χαρακτήρισε το γεγονός, καθ’ υπερβολήν, «σεισμό» για την πολιτική ζωή.»
«Η περιγραφή της ταινίας ήταν, καθ’ υπερβολήν, συγκλονιστική.»
«Λέγεται, καθ’ υπερβολήν, ότι η πόλη «δεν κοιμάται ποτέ»».
Συμπέρασμα
Η φράση γράφεται σωστά μόνο ως «καθ’ υπερβολήν». Η μορφή «καθ’ υπερβολή» αποτελεί σύγχρονη παραφθορά και δεν θεωρείται γλωσσικά αποδεκτή.
Γλωσσική σημείωση: Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και άλλες εκφράσεις με κατά + αιτιατική, π.χ. «καθ’ ανάγκην», «καθ’ έξιν», «καθ’ ημέραν».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
