Ζοφερό το κλίμα στις σχολικές τάξεις: Σχολεία σε καθεστώς ανασφάλειας: Εκπαιδευτικοί υπό απειλή

Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική σχολική τάξη βιώνει μια ριζική μεταβολή στο εσωτερικό της κλίμα. Εκεί όπου ο δάσκαλος και ο καθηγητής όφειλαν να λειτουργούν ως φορείς γνώσης, παιδαγωγικής μέριμνας και δημοκρατικής αγωγής, κυριαρχεί ολοένα και περισσότερο ένα περιβάλλον φόβου, καχυποψίας και επιτήρησης.

Η θεσμική θωράκιση των διευθυντών σχολικών μονάδων, η «λειτουργία» της αξιολόγησης και οι επαναλαμβανόμενες πειθαρχικές διώξεις ακόμη και για εκφράσεις γνώμης, συνθέτουν ένα τοπίο που αλλάζει βίαια τη σχέση εκπαιδευτικού – μαθητή – σχολείου.

Οι τελευταίες νομοθετικές παρεμβάσεις του Υπουργείου Παιδείας δεν περιορίζονται σε ζητήματα διοίκησης. Στην πράξη, διαμορφώνουν ένα πειθαρχικό καθεστώς στο οποίο κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να βρεθεί υπόλογος. Από τη στιγμή που η «διατύπωση γνώμης» ή η συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις μπορεί να ερμηνευτεί ως «παράπτωμα», η παιδαγωγική ελευθερία –θεμελιώδες στοιχείο του σχολείου– ακυρώνεται.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένας σημαντικός αριθμός εκπαιδευτικών να μπαίνει στην τάξη με την αίσθηση ότι «παρακολουθείται». Η αυτολογοκρισία γίνεται καθημερινή πρακτική, και η δημιουργικότητα, που θα όφειλε να τροφοδοτεί τη μαθησιακή διαδικασία, υποχωρεί μπροστά στον φόβο της πειθαρχικής δίωξης.

Την τελευταία δεκαετία (2015‑2025), καταγράφονται συνολικά άνω από 1.100 ΕΔΕ και περισσότερες από 400 πειθαρχικές ποινές που περιλαμβάνουν παύσεις, υποβιβασμούς και απολύσεις εκπαιδευτικών. Περισσότεροι από 1.500 εκπαιδευτικοί έχουν παραπεμφθεί σε πειθαρχικά συμβούλια, κυρίως για συμμετοχή σε απεργία‑αποχή από την αξιολόγηση ή για συλλογικές δράσεις

Οι διευθυντές ως «θεσμικοί πυλώνες» εξουσίας

Η θεσμική θωράκιση των διευθυντών τους μετατρέπει σε κομβικούς ρυθμιστές της σχολικής ζωής. Η εξουσία τους επεκτείνεται πέρα από τα καθαρά διοικητικά καθήκοντα και αγγίζει ζητήματα παιδαγωγικής, αξιολόγησης, ακόμα και πειθαρχικού ελέγχου.

Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό οδηγεί σε μια ιεραρχική, αυταρχική κουλτούρα: ο διευθυντής παρουσιάζεται όχι ως συντονιστής και εμψυχωτής του συλλόγου διδασκόντων, αλλά ως επιθεωρητής ή εν δυνάμει «κατήγορος». Η εξάρτηση των εκπαιδευτικών από τις κρίσεις του –ιδίως στο πλαίσιο της ατομικής αξιολόγησης– παράγει σχέσεις φόβου και υποταγής.

Η «λειτουργία» της αξιολόγησης: εργαλείο ανάπτυξης ή μηχανισμός πειθαρχίας;

Η αξιολόγηση παρουσιάζεται ως εργαλείο ανατροφοδότησης και επαγγελματικής ανάπτυξης ωστόσο για όποιον έχει μάτια να δει και την τιμιότητα να πιστέψει στα μάτια του λειτουργεί ως μηχανισμός συμμόρφωσης. Οι δείκτες, τα φύλλα παρατήρησης και οι εκθέσεις αξιολογητών μετατρέπονται σε όργανα επιτήρησης.

Η αξιολόγηση δεν χτίζει εμπιστοσύνη ούτε στηρίζει τον εκπαιδευτικό. Αντίθετα, επιβάλλει ένα καθεστώς «καλής διαγωγής», όπου η παιδαγωγική πρωτοβουλία μπορεί να μεταφραστεί ως «παρέκκλιση».

Οι πιέσεις, οι απειλές και το μπαράζ διώξεων

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου εκπαιδευτικοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με πειθαρχικές διαδικασίες για ζητήματα που άπτονται της ελευθερίας λόγου, της συμμετοχής σε κινητοποιήσεις ή ακόμη και της στάσης τους απέναντι σε μαθητές και γονείς. Αυτό το «μπαράζ» διώξεων έχει διπλή συνέπεια:

Α. Προσωπική ψυχολογική πίεση στον διωκόμενο εκπαιδευτικό.

Β. Συλλογικό κλίμα φόβου που διαχέεται σε ολόκληρο το σχολείο.

Στην πράξη, το μήνυμα που περνά είναι ότι «κανείς δεν είναι ασφαλής».

Η αδυναμία του εκπαιδευτικού κινήματος

Το οργανωμένο εκπαιδευτικό κίνημα, ιστορικά ικανό να αντιστέκεται σε πολιτικές που έπλητταν το δημόσιο σχολείο, δείχνει σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις, σημαντική αδυναμία να προστατεύσει τους εκπαιδευτικούς από αυθαιρεσίες της σχολικής διοίκησης.

Ο συνδικαλισμός των κυρίαρχων – κυβερνητικών κομμάτων, η πολυδιάσπαση, η κόπωση και η έλλειψη ενιαίας στρατηγικής έχουν δημιουργήσει ένα κενό. Μέσα σε αυτό το κενό, η εξουσία των διευθυντών και των προϊσταμένων ασκείται συχνά ανεξέλεγκτα, χωρίς ουσιαστικό αντίβαρο.

Το κλίμα στην τάξη: ποιος χάνει τελικά;

Το ερώτημα είναι κρίσιμο: ποιος πληρώνει το τίμημα;

Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ο μαθητής.

Όταν ο δάσκαλος μπαίνει στην τάξη με ανασφάλεια, φόβο και εξάντληση, η ποιότητα της διδασκαλίας υποβαθμίζεται. Η σχολική σχέση χάνει το ανθρώπινο στοιχείο της εμπιστοσύνης και γίνεται μια μηχανική διαδικασία, προσανατολισμένη στο «να μη δημιουργήσω πρόβλημα».

Έτσι, το παιδί μεγαλώνει σε ένα σχολείο που δεν είναι πια χώρος ελευθερίας και δημιουργίας, αλλά χώρος πειθαρχίας και σιωπής.

Η συζήτηση για το σχολείο δεν μπορεί να μείνει μόνο στους αριθμούς, τους δείκτες και τα νομοθετήματα. Το κλίμα που διαμορφώνεται μέσα στις σχολικές αίθουσες είναι αυτό που καθορίζει το μέλλον της εκπαίδευσης.

Αν το σχολείο γίνει ένας χώρος φόβου, ελέγχου και πειθαρχίας, τότε χάνουμε το ουσιαστικό του νόημα: τη διαμόρφωση ελεύθερων, κριτικά σκεπτόμενων πολιτών.

Αντίθετα, αν επιμείνουμε στη δημοκρατία, την παιδαγωγική ελευθερία και τον σεβασμό, τότε υπάρχει ελπίδα το σχολείο να ξαναγίνει τόπος ζωής και όχι πειθαρχικό ίδρυμα.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΑΝΟΙΞΕ το oucher 2000 ευρώ - Επιλέξτε το EKEK ΑΤΗΕΝΑ που εγκρίθηκε για να ΞΕΚΙΝΗΣΕΤΕ ΠΡΩΤΟΙ (ΟΔΗΓΙΕΣ)

Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber