Νίκος Τσούλιας Με αφορμή τον Εορτασμό των 50 χρόνων συστηματικής λειτουργίας και πλούσιας δράσης της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων – και έχοντας υπάρξει για ένα διάστημα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της στη δεκαετία του 1980 - σημειώνω κάποιες ιδέες και σχετικούς προβληματισμούς.
Η Βιολογία έχει προσφέρει σημαντικές γνώσεις στη ζωή μας. Έχει βοηθήσει στο μετασχηματισμό μιας πιο ορθολογικής ερμηνείας του φυσικού κόσμου. Προσφέρει σημαντικά πεδία γνώσης και σκέψης της επιστημονικές κουλτούρας γενικότερα αλλά και για το περιεχόμενο της παιδείας ειδικότερα. Άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί από κορυφαίο επιστήμονα, «τίποτε δε σημάδεψε πιο καθοριστικά τη χειραφέτηση της επιστήμης από τη θρησκεία και τη φιλοσοφία, όσο η δαρβίνεια επανάσταση». (E. Mayr, Η ανάπτυξη της βιολογικής σκέψης).
Οι σύγχρονες κοινωνίες, η προσωπική και η δημόσια ζωή μας είναι διαποτισμένες από τα μεγάλα ζητήματα της βιολογίας: από τις ιώσεις και τις πανδημίες, τη μηχανική γενετική, τη βιοτεχνολογία, τη βιοπληροφορική μέχρι και την οικολογία, το περιβάλλον και τη βιόσφαιρα. Οι βιολογικές επιστήμες είναι ένα ψηφιδωτό, όλου του πεδίου αναφοράς της Γνώσης μας τόσο στον μικρόκοσμο όσο και στον μακρόκοσμο. Δίνουν με αυτό τον τρόπο τη δυνατότητα να έχουμε ολιστική προσέγγιση της πραγματικότητας – κάτι που δίνει δυναμική ώθηση στην έρευνα.
Κύρια σημεία που θέτω είναι:
α) Η έντονη παρουσία της θεολογικής αντίληψης περί ανορθολογικής προέλευσης της ζωής και του ανθρώπου, που είναι πλήρως αντίθετη με την επιστημονική θεώρηση, αλλοιώνει τη δημοκρατική και ουμανιστική παιδεία – κάτι που είναι συνθήκη για την πνευματική ελευθερία των νέων και των πολιτών. Οφείλουμε, επιτέλους να θέσουμε τη Βιολογική Εξέλιξη στη θέση που της αρμόζει μέσα στο σχολείο. Δεν είναι θέμα μόνο ή και κυρίως βιολογικό, αλλά πρωτίστως διαπαιδαγωγικό, κοινωνικό, πολιτικό!
Δεν μπορεί η εκπαίδευσή μας ενός κοσμικού και ευρωπαϊκού κράτους να προκαλεί σύγχυση στους μαθητές και στις μαθήτριες όσον αφορά ένα μείζον κοσμοθεωρητικό διακύβευμα.
β) Η ενίσχυση της παρουσία της βιολογίας και επομένως και των βιολόγων εκπαιδευτικών στα σχολεία με μόνιμους διορισμούς. Φυσικά, έχει υπάρξει διαχρονικά βελτίωση σε αυτό τον τομέα. Αναφέρω ενδεικτικά για την περίοδο 1982 – 2016, που ήταν η αρχή και το τέλος της εκπαιδευτικής καριέρας μου σε Γενικά Λύκεια περίπου του ίδιου αριθμού μαθητών / μαθητριών, στην αρχή δίδασκα και μαθήματα δεύτερης ανάθεσης, παρά το γεγονός ότι πήγαινα ταυτόχρονα και σε άλλα λύκεια για τη διδασκαλία της βιολογίας στις «Δέσμες», ενώ στο τέλος της καριέρας μου έμεναν ώρες βιολογίας και για άλλες ειδικότητες.
Ωστόσο, με βάση τις ανάγκες και τις προκλήσεις των καιρών, οι βιολογικές επιστήμες χρειάζονται ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση. Αυτό το αντιμετωπίζουμε ως Τομέας Παιδείας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. - Κινήματος Αλλαγής μέσα σε μια ευρύτερη προοδευτική μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης, σε μια συνολική θεώρηση της θεσμικής γνώσης, και παράλληλα στην εισαγωγή Εθνικού Απολυτηρίου στα λύκεια.
γ) Η διαμόρφωση ισχυρού πεδίου αναφοράς της στο πολιτιστικό και παιδαγωγικό μέρος του σχολείου. Ενδεικτικά σημειώνω το ρόλο της σεξουαλικής αγωγής, τα θέματα υγείας, τη βιολογική αυτογνωσία κλπ
δ) Η αναμόρφωση της εργαστηριακής θεώρησης των βιολογικών μαθημάτων με πιο οργανωμένο και πιο συστηματικό τρόπο. Όλοι και όλες ξέρουμε ότι η επιστήμη της Βιολογίας έχει ισχυρή αναφορά στο εργαστήριο και στη βιωματική μάθηση, και επομένως η έννοια του πίνακα και της μετωπικής διδασκαλίας οφείλει να λάβει ισχυρά υπόψη της αυτή την πραγματικότητα.
Το μείζον πρόταγμα της Βιολογίας και κάθε επιστήμης είναι η πρόκληση που έχει θέσει ο Ζακ Μονό. «Να συζητηθεί ο νέος ανθρωπισμός, που θα μπορούσε να αναπτυχθεί με βάση τα πρότυπα αξιών της ηθικής της γνώσης. Ένα τέτοιο σύστημα θα υπηρετούσε τον άνθρωπο στη πιο μοναδική και πολύτιμη ουσία του, θέτοντας ως πρωτεύοντα στόχο την ανάπτυξη της κουλτούρας και της δημιουργικότητας, έτσι ώστε να καταπολεμηθεί κάθε μορφή αλλοτρίωσης: πνευματική, πολιτική, οικονομική».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
