Μετά από έρευνα που έγινε στο 1ο Γενικό Λύκειο Κερατσινίου με τη συμμετοχή 230 μαθητών, προέκυψαν σημαντικά αποτελέσματα για τον τρόπο που διεξάγονται τα μαθήματα και για τα προβλήματα που εντοπίζονται.
Συγκεκριμένα το 55% των μαθητών συμμετέχει στα μαθήματα με κινητό τηλέφωνο, αφού δεν υπάρχει διαθέσιμο στο σπίτι άλλο μέσο όπως σταθερός (desktop) ή φορητός υπολογιστής (laptop) ή ταμπλέτα (tablet) για να το χρησιμοποιήσουν.
Πιο αναλυτικά και σε σχέση με την κατοχή του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού στο σπίτι, ένα 30% των μαθητών δήλωσε ότι το μοναδικό μέσο που διαθέτουν είναι το κινητό τους τηλέφωνο, ενώ μόνο το 3,5% των νοικοκυριών μπορεί να θεωρηθεί προνομιούχο αφού διαθέτει και τα υπόλοιπα μέσα.
Εντυπωσιακά χαμηλά είναι και τα ποσοστά των νοικοκυριών που διαθέτουν σταθερό ηλεκτρονικό υπολογιστή (γύρω στο 25%) αλλά και tablet (14%), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό κατοχής laptop προσεγγίζει το 48%.
Εάν πρόκειται για τη συμμετοχή τους στην Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση τα ποσοστά μειώνονται σημαντικά, αφού ο ένας στους δύο μαθητές αδυνατεί να λάβει μέρος στις τηλεδιασκέψεις λόγω του ότι τα παραπάνω μέσα (όπου υπάρχουν) χρησιμοποιούνται από άλλα άτομα στο σπίτι (είτε από γονείς λόγω τηλεργασίας είτε από αδέλφια μαθητές ή φοιτητές λόγω παράλληλων μαθημάτων).
Ως προς τη δυνατότητα χρήσης αλλά και αξιοποίησης και δεύτερου μέσου στις τηλεδιασκέψεις o φορητός υπολογιστής (laptop) συγκεντρώνει το 42,9%, ο σταθερός υπολογιστής (desktop) 20,5% και η ταμπλέτα (tablet) 10%.
Εννοείται ότι το κινητό τηλέφωνο παραμένει η πιο δημοφιλής απάντηση, αφού προσεγγίζει το 60%.
Όμως κατά πόσο σημειώνονται στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις κατά φύλο ή κατά σχολική τάξη;
Έτσι ως προς τη συμμετοχή τους στην Εξ ΑΕ με κινητό τηλέφωνο τα ποσοστά των κοριτσιών (57,1%) είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα των αγοριών (51,1%) και τα ποσοστά των μαθητών στην Γ΄ Λυκείου (56,7%) είναι συγκριτικά μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα της Β΄ Λυκείου (54,7%), αλλά και της Α΄ Λυκείου (51,2%).
Στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις εντοπίζονται κατά φύλο, ως προς τη συμμετοχή τους στην Εξ ΑΕ με φορητό υπολογιστή (laptop), όπου τα κορίτσια συγκεντρώνουν υψηλότερα αναλογικά ποσοστά (69,1%) έναντι των αγοριών (30,9%), αλλά και με σταθερό υπολογιστή (PC), όπου τα αγόρια συγκεντρώνουν υπερδιπλάσιο ποσοστό (69%) από το αντίστοιχο των κοριτσιών (31,1%).
Ως προς τη σχολική τάξη διαπιστώνεται μία φθίνουσα γραμμική σχέση, αφού οι μαθητές της Α΄ τάξης συγκεντρώνουν τα μεγαλύτερα συγκριτικά ποσοστά συμμετοχής είτε με φορητό υπολογιστή (laptop 38,3%) είτε με σταθερό υπολογιστή (PC 42,2%) έναντι των μαθητών της Β΄ τάξης (laptop 33% & PC 33,3% αντίστοιχα) και της Γ΄ τάξης όπου συγκεντρώνει τα χαμηλότερα συγκριτικά ποσοστά (laptop 28,7% & PC 24,4%).
Για να προσεγγίσουμε καλύτερα το θέμα, ζητήσαμε από τους μαθητές σε ερώτηση πολλαπλών επιλογών να δηλώσουν το πώς και το γιατί χρησιμοποιούν τα παραπάνω ηλεκτρονικά μέσα. Έτσι όσον αφορά το κινητό τους τηλέφωνο (smartphone) δήλωσαν ότι το χρησιμοποιούν κυρίως για επικοινωνία & αποστολή sms (89%), για συμμετοχή στα κοινωνικά δίκτυα - facebook, twitter (75%) και για διασκέδαση, ψυχαγωγία (70%).
Αντίθετα όσον αφορά τη χρήση του φορητού (laptop) ή σταθερού (desktop) υπολογιστή το μεγαλύτερο συγκριτικά ποσοστό (62,6%) δήλωσε ότι το χρησιμοποιεί για τη δημιουργία σχολικών εργασιών και κατά δεύτερο λόγο για διασκέδαση και ψυχαγωγία (41,3%).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα αντίστοιχα ποσοστά για σχολική εργασία είτε με το κινητό (38,3%) είτε με το tablet (8,7%) είναι πολύ μικρότερα, κάτι που δείχνει την ανεπάρκεια των μέσων αυτών για τη συγκεκριμένη χρήση.
Σε ανοικτή ερώτηση που τέθηκε στους μαθητές ώστε να εκφράσουν τη γνώμη τους για την εφαρμογή της Εξ ΑΕ από το σχολείο το 31,8% εξέφρασε αρνητικά σχόλια και εκτιμήσεις, το 15,5% θετικά σχόλια, ενώ η πλειοψηφία των μαθητών δηλαδή το 52,7% χρησιμοποίησε παράλληλα θετικά αλλά και αρνητικά σχόλια για το εγχείρημα αυτό.
Οι περισσότερες αρνητικές εκτιμήσεις επικεντρώνονται στην αδυναμία αντικατάστασης της δια ζώσης εκπαίδευσης από την εξ αποστάσεως (αναποτελεσματικότητα, δυσκολίες εκμάθησης, αργή κάλυψη της απαραίτητης ύλης, έλλειψη αλληλεπίδρασης και ουσιαστικής επικοινωνίας, αδυναμία συγκέντρωσης, απουσία του κοινωνικού ρόλου του σχολείου, κτλ), στις δυσκολίες της εφαρμογής της (έλλειψη του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού από την πλευρά των μαθητών, δημιουργία ανισοτήτων, πληθώρα τεχνικών προβλημάτων, προβληματική εφαρμογή από ανέτοιμους εκπαιδευτικούς, κτλ) και στις αρνητικές συνέπειες στη σωματική αλλά και την ψυχική τους υγεία (πνευματική κόπωση, πονοκεφάλους, οφθαλμολογικά προβλήματα, καθιστικός τρόπος ζωής, άγχος και ανασφάλεια με τις επικείμενες εξετάσεις, κτλ).
Οι περισσότερες θετικές απαντήσεις επικεντρώνονται στην αναγκαιότητα και τη χρησιμότητα της Εξ ΑΕ κατά τη συγκεκριμένη συγκυρία της πανδημίας (αναγκαστική επαφή με το σχολείο και τα μαθήματα, κάλυψη ύλης, κτλ), την ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα τις νέες τεχνολογίες (πρωτόγνωρη εμπειρία, συμπληρωματικότητα της διά ζώσης, αντικατάσταση παραδοσιακού τρόπου διδασκαλίας και διατύπωσης των εργασιών – από τη φωτοτυπία στις ψηφιακές αναρτήσεις και από το τετράδιο εργασιών στις ηλεκτρονικές σελίδες), κτλ.
Η άποψη που κυριαρχεί είναι ότι το δια ζώσης μάθημα και η λειτουργία του σχολείου δεν μπορούν να αντικατασταθούν από την Εξ ΑΕ, όμως η τελευταία αποτελεί μία ασφαλής αλλά και αναγκαστική λύση, ώστε να μη χάνονται μαθήματα. Οι μαθητές και οι μαθήτριες με σύντομα και πολύ εύστοχα σχόλια προσεγγίζουν την αλήθεια μιας πρωτόγνωρης εμπειρίας για την εκπαίδευση. Μάλιστα το 62% αυτών έκρινε καλό αλλά και αναγκαίο το να εκφραστούν στην ανοικτή ερώτηση που τους τέθηκε.
Ας διαβάσουμε παρακάτω μερικά από αυτά που σημείωσαν:
“…Δεν είναι τόσο αποτελεσματική όσο η δια ζώσης, αλλά σε μια τέτοια κατάσταση όπως αυτή που επικρατεί στις μέρες μας είναι η μόνη λύση”,
“…H κυβέρνηση θα μπορούσε να προβληματιστεί και να διερευνήσει όλους τους παράγοντες που ίσως να παρεμποδίζουν την αποδοτικότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (πχ. αδυναμία παρακολούθηση μαθημάτων από μαθητές που δεν κατέχουν ούτε καν ίντερνετ, μείωση της ύλης των πανελληνίων). Ωστόσο, ας ελπίσουμε οτι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι μια λύση για την συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας στα πλαίσια της πανδημίας!”,
“…Δεν είναι καθόλου αποδοτική ειδικά για κάποια παιδιά, όπως εγώ, που δεν διαθέτουν τον απαραίτητο ηλεκτρονικό εξοπλισμό”,
“…Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση κατά τη γνώμη μου έχει και αρνητικά αλλά και θετικά. Προφανώς τα αρνητικά υπερισχύουν διότι κάνοντας μάθημα από έναν υπολογιστή προφανώς δεν έχει την ίδια επιρροή σε εμάς τους μαθητές, από το να παρακολουθούμε το μάθημα στο Σχολείο. Θα μπορούσε άνετα το κάθε παιδί να είναι στο μάθημα, αλλά συγχρόνως μέσω τις εξ αποστάσεως εκπαίδευσης να κάνει κάτι άλλο, που να μην έχει να κάνει καθόλου με το μάθημα π.χ παίζοντας παιχνίδια σε κινητό ή υπολογιστή ή συνομιλίες με φίλους και οτιδήποτε άλλο, όπου στο σχολείο τέτοιο γεγονός δε γίνεται”,
“Προτιμώ την ζωντανή επαφή στο σχολείο αλλά εφόσον δεν υπάρχει άλλη λύση…”
“H Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση δεν μπορεί να αναπληρώσει το δια ζώσης μάθημα επειδή η ύλη των μαθημάτων δεν είναι τόσο εύκολο να καλυφθεί, αλλά είναι καλύτερο από το τίποτα…”
“Το μάθημα γίνεται πιο ενδιαφέρον διότι μπορούν οι καθηγητές χωρίς κόπο να μας παρουσιάσουν ένα βίντεο ή διάφορες άλλες πληροφορίες, ακόμα οι μαθητές κάνουν εξάσκηση στο πως χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή. Τέλος πιστεύω σαν μαθήτρια και εγώ ότι μπορεί να με κουράσει όλο αυτό, διότι κάθομαι μπροστά σε μια οθόνη για αρκετές…”
“Σίγουρα δεν αντικαθιστά το σχολείο, υπάρχουν τεχνικά προβλήματα, κάποιες φορές και μερικοί καθηγητές δεν γνωρίζουν πως να την χρησιμοποιούν ώρες…”
“Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν είναι αρκετά αποτελεσματική, αφού αρκετές φορές γίνονται αδικίες και δεν υπάρχει άμεση επαφή του καθηγητή με τον μαθητή, αλλά και του μαθητή με τον συμμαθητή. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, καλό θα ήταν να είναι η τελευταία δυνατή επιλογή...”
“Είναι δύσκολη όταν πρέπει 3 παιδιά να χρησιμοποιήσουν ένα υπολογιστή…”
“Η Εξ Αποστάσεως εκπαίδευση μπορεί να είναι συμπληρωματική της εκπαίδευσης αλλά δεν μπορεί να αντικαταστήσει την εκπαίδευση στα σχολεία…” “Δεν υπάρχει πραγματική αλληλεπίδραση. Είναι διαφορετική η έρευνα και η αναζήτηση γνώσης και διαφορετική η μετάδοση της γνώσης μέσω της επαφής των δασκάλων ή των καθηγητών. Χάνεται η έμπνευση…”
“Λίγο σκατά, είναι εύκολο να αποσπάσαι, το μάθημα είναι πιο δύσκολο και κουραστικό, χάνεται το κοινωνικό κομμάτι του σχολείου…”
“Καλή η εξ αποστάσεως, αλλά κολλάει λίγο…”.
Συνοψίζοντας λοιπόν διαπιστώνουμε ότι η εφαρμογή της Εξ ΑΕ στο σχολείο παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα, τα οποία θα έπρεπε να είχαν προβλεφτεί από την πρώτη φάση διάδοσης του κορωνοϊού COVID19 και να ήμασταν τώρα όλοι καλύτερα προετοιμασμένοι.
Οι σημαντικότερες δυσκολίες αφορούν αφενός μεν το τεχνικό κομμάτι της εφαρμογής (προβλήματα σύνδεσης, εξοικείωση με την πλατφόρμα, έλλειψη απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού, διαχείριση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων της πλατφόρμας, κτλ) και αφετέρου τη διαδικασία μετάδοσης γνώσης, κατανόησης και ανατροφοδότησης των μαθητών (έλλειψη προγραμμάτων σπουδών για τη σύγχρονη Εξ ΑΕ, έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, αδυναμία στο να λειτουργήσει ολοκληρωμένα η μαθησιακή και παιδαγωγική διαδικασία ξεπερνώντας τον συμπληρωματικό της ρόλο, κτλ).
Ακόμα και στην περίπτωση που η προσπάθεια των μαθητών και των εκπαιδευτικών είναι αρκετά σοβαρή η Εξ ΑΕ δε φαίνεται σε καμία περίπτωση να υποκαθιστά τη διά ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και τον ψυχο-παιδαγωγικό και κοινωνικό ρόλο του σχολείου. Ακόμα και η ανάπτυξη των δεξιοτήτων (μαθητών αλλά και εκπαιδευτικών) στην κατεύθυνση αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών προσκρούει στον ατομικό τρόπο παρουσίασης (καθαρά εργαλειακού τύπου), που πιθανόν να δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερες αποστάσεις, που ξεπερνούν το μαθησιακό και προσεγγίζουν το κοινωνικό.
Άλλωστε απουσιάζει ευδιάκριτα η επικοινωνία, η κοινωνική αλληλεπίδραση αλλά και η δυναμική της ομάδας (κλειστές κάμερες, κλειστά μικρόφωνα, μικρή οθόνη και προβληματικός ή άνισος διαμοιρασμός). Από την έρευνα προκύπτει ότι οι περισσότεροι από τους μισούς μαθητές συμμετέχουν στις τηλεδιασκέψεις με κινητό τηλέφωνο κι αυτό γιατί δεν υπάρχει διαθέσιμο στο σπίτι άλλο μέσο, όπως σταθερός (desktop) ή φορητός υπολογιστής (laptop) ή ταμπλέτα (tablet) για να το χρησιμοποιήσουν.
Το ότι, ένα 30% των μαθητών συμμετέχει στην Εξ ΑΕ με αποκλειστικό μέσο το κινητό του τηλέφωνο, μας οδηγεί στο θλιβερό συμπέρασμα των κοινωνικών συνεπειών που έχει η απόλυτη ή η σχετική φτώχεια στις υποβαθμισμένες περιοχές. Δεν μας παραξενεύει το ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό (3,5%) των νοικοκυριών που διαθέτει και τα υπόλοιπα μέσα, ενώ εντυπωσιακά χαμηλά είναι και τα ποσοστά των νοικοκυριών που διαθέτουν desktop (γύρω στο 25%) αλλά και tablet (14%).
Το αντίστοιχο ποσοστό κατοχής laptop προσεγγίζει το 48%, όμως ο ένας στους δύο μαθητές (αν και υπάρχει στο σπίτι του ο σχετικός εξοπλισμός) αδυνατεί να λάβει μέρος στις τηλεδιασκέψεις λόγω του ότι χρησιμοποιείται από άλλα άτομα. Οι αποστάσεις μεταξύ των μαθητών μεγαλώνουν ακόμα περισσότερο, ξεπερνώντας την τυπική μαθητική παρουσία στις τηλεδιασκέψεις, αφού η πλειοψηφία των μαθητών (που ασχολούνται με τις εργασίες του σχολείου) τις προετοιμάζουν σε φορητό ή σταθερό υπολογιστή, κάτι που φαίνεται αρκετά δύσκολο έως ακατόρθωτο εάν πρόκειται για μαθητές με κινητό τηλέφωνο. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από τον τρόπο χρήσης του κινητού τους, αφού οι μαθητές δήλωσαν ότι το χρησιμοποιούν, εκτός από την επικοινωνία (τηλεφωνική, sms, emails), κυρίως για να συμμετέχουν στα κοινωνικά δίκτυα (facebook, twitter, instagram) και για διασκέδαση ή ψυχαγωγία (μουσική, παιχνίδια, κτλ).
Το ότι οι μεγαλύτεροι μαθητές χρησιμοποιούν περισσότερο το κινητό τους τηλέφωνο, σε σχέση με τους μικρότερους, φανερώνει την εξοικείωση που έχουν με τα σύγχρονα κινητά (έξυπνα κινητά – smartphone), αλλά και την απομάκρυνσή τους από τη χρήση των σταθερών ή φορητών υπολογιστών, τα οποία όπως είδαμε αξιοποιούνται καλύτερα για συστηματική μελέτη και έρευνα αλλά και για τη δημιουργία εργασιών σε σχέση με τις απαιτήσεις των εκπαιδευτικών τους υποχρεώσεων. Οι στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις κατά φύλο, όπου τα αγόρια χρησιμοποιούν περισσότερο τον σταθερό υπολογιστή και τα κορίτσια τον φορητό, πιθανόν να σχετίζονται, εκτός από το είδος χρήσης του κάθε μέσου και με τη διατήρηση κοινωνικών στερεοτύπων. Όμως αυτό θα πρέπει να ερευνηθεί πιο εξειδικευμένα, ώστε να συνδυαστεί και με άλλες παραμέτρους.
Γιώργος Μακρίδης, Κοινωνιολόγος - Δ/ντής 1 ου ΓΕΛ Κερατσινίου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Ξεπεράστηκε κάθε όριο: Χιλιάδες παίρνουν online Proficiency σε 1 ημέρα ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 10/5
