Μαρία Δούση Ο όρος Ageing Without Children (AWOC) ή «γήρανση χωρίς παιδιά» αναφέρεται σε ανθρώπους που φτάνουν ή πλησιάζουν την τρίτη ηλικία χωρίς να έχουν αποκτήσει δικά τους παιδιά.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που επηρεάζει όλο και περισσότερους ηλικιωμένους διεθνώς και συνδέεται με κοινωνικές, ψυχολογικές αλλά και υγειονομικές προκλήσεις.
Η γήρανση χωρίς οικογένεια μπορεί να προκύψει για πολλούς λόγους:
συνειδητή επιλογή μη τεκνοποίησης,
βιολογικές δυσκολίες ή υπογονιμότητα,
κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που δεν ευνόησαν τη δημιουργία οικογένειας,
απώλεια παιδιών λόγω ασθένειας ή ατυχήματος.
Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπου τα ποσοστά γεννήσεων μειώνονται και το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, το AWOC αφορά πλέον σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού. Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, εκτιμάται ότι περίπου το 25% των ανθρώπων άνω των 50 ετών δεν έχουν παιδιά, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες.
Η απαρχή του κινήματος AWOC
Το κίνημα Ageing Without Children ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2014. Ερευνητές και ακτιβιστές παρατήρησαν ότι οι περισσότερες πολιτικές για τη γήρανση στηρίζονται στην υπόθεση ότι οι ηλικιωμένοι έχουν οικογένεια που θα τους φροντίσει. Όμως, ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού δεν έχει αυτήν την υποστήριξη.
Η οργάνωση AWOC δημιουργήθηκε για να δώσει φωνή στους ηλικιωμένους χωρίς παιδιά και να διεκδικήσει πολιτικές που λαμβάνουν υπόψη τις δικές τους ανάγκες: κοινωνική φροντίδα, υγειονομική περίθαλψη, οικιακή υποστήριξη και δομές αλληλεγγύης.
Οι ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις
Η μοναξιά στην τρίτη ηλικία αποτελεί βασικό ζήτημα για όσους γερνούν χωρίς παιδιά. Η έλλειψη οικογενειακού πλαισίου μπορεί να σημαίνει:
περιορισμένη συναισθηματική υποστήριξη,
δυσκολία στην καθημερινή φροντίδα,
αυξημένο κίνδυνο κοινωνικής απομόνωσης.
Πολλοί ηλικιωμένοι εκφράζουν φόβους για το τι θα συμβεί αν αρρωστήσουν ή πεθάνουν χωρίς κοντινά πρόσωπα δίπλα τους. Για τον λόγο αυτό, μέλη της AWOC αναπτύσσουν εναλλακτικές μορφές στήριξης, όπως ομάδες αλληλοβοήθειας, βραχιόλια ταυτοποίησης ή κοινοτικά δίκτυα φροντίδας.
Εναλλακτικές μορφές φροντίδας
Η απουσία παιδιών οδηγεί στην ανάγκη για νέα μοντέλα κοινωνικής υποστήριξης:
κοινοτικές δομές συνεργατικής διαβίωσης (co-housing),
συγκατοίκηση ηλικιωμένων χωρίς συγγένεια,
προγράμματα αλληλοβοήθειας μεταξύ διαφορετικών γενεών.
Τέτοιες πρωτοβουλίες ήδη εφαρμόζονται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, καλύπτοντας το κενό που αφήνει η παραδοσιακή οικογένεια.
Η σημασία για τις κοινωνικές πολιτικές
Η γήρανση χωρίς παιδιά δεν είναι απλώς προσωπικό ζήτημα αλλά κοινωνικό και πολιτικό θέμα. Χρειάζονται στρατηγικές που να ενσωματώνουν αυτήν την πραγματικότητα στον σχεδιασμό της πρόνοιας και της υγειονομικής φροντίδας.
Οι ακτιβιστές του AWOC τονίζουν:
την ανάγκη για προσβάσιμες δημόσιες υπηρεσίες,
την ενίσχυση των κοινωνικών δομών,
την καταπολέμηση των στερεοτύπων που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι χωρίς οικογένεια.
Η γήρανση χωρίς παιδιά είναι μια πραγματικότητα που αφορά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Το κίνημα AWOC υπενθυμίζει ότι η αξιοπρέπεια και η ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία δεν πρέπει να εξαρτώνται από την ύπαρξη οικογένειας. Αντίθετα, χρειάζονται νέες μορφές κοινωνικής αλληλεγγύης και πολιτικές στήριξης που θα επιτρέπουν σε όλους – με ή χωρίς παιδιά – να ζουν με ασφάλεια, υγεία και σεβασμό.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
