Ευαγγελία Ασημακοπούλου Ο Αλέξης «ΛΕΞ» Λαναράς, ράπερ από τη Θεσσαλονίκη, αποτελεί σήμερα φαινόμενο στο ελληνικό μουσικό στερέωμα. Κατάφερε να συγκεντρώσει τεράστια ακροαματικότητα στα ψηφιακά μέσα (Spotify, YouTube κ.ά.) από τα πρώτα του προσωπικά άλμπουμ «Ταπεινοί και Πεινασμένοι» το 2014 έως το πιο πρόσφατο «G.T.K. – Για την Κουλτούρα». Οι μεγαλειώδεις συναυλίες του από το Θέατρο Πέτρας της Αθήνας το 2019, τις πρόσφατες στο ΟΑΚΑ στην Αθήνα και στο Καυτανζόγλειο Στάδιο στη Θεσσαλονίκη το 2022 δίνουν ένα ακόμη επιχείρημα εις βάρος όσων αμφισβητούν την πορεία του στην ελληνική μουσική.
Οι στίχοι του ΛΕΞ μεταφέρουν στον ακροατή τη ζοφερή πραγματικότητα της κρίσης δίχως φίλτρα και με απούσα οποιαδήποτε προσπάθεια ωραιοποίησης. Απαριθμεί τα αδιέξοδα και τις ανισότητες, καταγράφει την σκληρή πραγματικότητα στα λαϊκά στρώματα, εκφράζει τον παλμό των συνοικιών και της γενιάς του και μιλά δίχως ταμπού για τις ψυχικές διαταραχές και τις αυτοκτονίες. Αξιοσημείωτο είναι πως όλα τα κατάφερε χωρίς την παραδοσιακή προβολή των media.
Όπως έχει παρατηρήσει το Eurotopics, το κοινό του αγκαλιάζει τα λόγια του σαν «εξομολόγηση» και σε κάθε συναυλία οι νέοι «συμμετέχουν, τραγουδώντας κάθε στίχο από καρδιάς σαν να ήταν δικές τους εξομολογήσεις». Τι γίνεται όμως όταν η σκιά της εκμετάλλευσης στρέφει το βλέμμα της προς τη «λαϊκή κουλτούρα».
Πολιτική εργαλειοποίηση και εκμετάλλευση
Η εικόνα λίγο πολύ γνώριμη. Οι πολιτικοί που για δεκαετίες απαξίωναν οτιδήποτε δεν στριμωχνόταν στα καλούπια του καθωσπρεπισμού, εντελώς ξαφνικά "γοητεύτηκε" από έναν καλλιτέχνη που οι στίχοι του ξεχειλίζουν από καταγγελίες για την καθημερινότητα στην Ελλάδα.
Σαν να μην έφτανε το κάλπικο ενδιαφέρον τους προς τη μουσική του ΛΕΞ, κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ή το ΜέΡΑ25, έσπευσαν μετά το live στη Νέα Σμύρνη το 2022 να παρουσιάσουν τη μαζική προσέλευση νέων ως «απόδειξη» ότι η νεολαία αφυπνίζεται πολιτικά εναντίον της κυβέρνησης. Τόσο στη Βουλή, όσο και σε συνεντεύξεις και σε social media, πολιτικά στελέχη αντέγραψαν με ζήλο την «αργκό» του ΛΕΞ, ανακαλύπτοντας αίφνης έναν ήρωα του δρόμου που τους... βολεύει να επικαλούνται.
Ουραγοί του συστήματος τα φιλοκυβερνητικά μέσα
Στα φιλοκυβερνητικά media, η στάση είναι εξίσου υποκριτική. Τηλεοπτικά κανάλια και sites π.χ. ΣΚΑΪ, Πρώτο Θέμα που μέχρι πρότινος λοιδορούσαν τη «λαϊκή κουλτούρα» του ΛΕΞ, βρέθηκαν αναγκασμένα να του αφιερώσουν ρεπορτάζ με διθυραμβικά σχόλια, αλλά μόνο όταν η επιρροή του έγινε ανυπολόγιστη.
Βέβαια δεν λείπει και η προπαγάνδα που συχνά εστιάζει στο πώς θα μειώσει το μήνυμα των στίχων. Μάλιστα, το Πρώτο Θέμα φιλοξένησε τον ράπερ Υποχθόνιο, ο οποίος κατηγόρησε τον ΛΕΞ. «Μιλάει για τη φτώχεια και βγάζει ένα εκατομμύριο τον χρόνο... και αυτό εκμετάλλευση είναι», δήλωσε ο Υποχθόνιος, λες και για τον ίδιο δεν υπάρχει ο J. Cole ή δεν γνωρίζει τον KRS-One που επίσης βγάζουν πολλά χρήματα, δίχως να σημαίνει πως έπρεπε να σιωπήσουν, παρότι οι στίχοι τους είναι γεμάτοι αλήθειες για την κοινωνία και τις ανισότητες. Τα λεφτά δεν ακυρώνουν το βίωμα, ούτε το μήνυμα. Το ζητούμενο είναι αν ο καλλιτέχνης παραμένει αυθεντικός και πιστός σε όσα εκφράζει και όχι το υπόλοιπο του τραπεζικού του λογαριασμού.
Τα media, με τον κυκλοθυμικό χαρακτήρα που τα διέπει, τη μια λοιδορούν τη νεολαία που εκπροσωπεί το «ακροατήριο του δρόμου» και τον ίδιο το ΛΕΞ ως "λαμπερό περιτύλιγμα με κούφιες λέξεις" και από την άλλη όσες φορές το σύστημα τον χρειάστηκε για να φανεί ότι «συμμετέχει στον διάλογο», τον πρόβαλαν ως παράδειγμα.
Οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί εμφανίζονται να θαυμάζουν τον ΛΕΞ και να επαναλαμβάνουν στίχους από τα τραγούδια του σαν να πρόκειται για νέο πολιτικό φυτευτό. Τραγελαφικό όμως είναι πως στην ουσία αναπαράγουν τις ίδιες επιλογές και την αδράνεια των κυβερνήσεων. Ο ΛΕΞ δεν είναι ένας μυθικός «ποιητής» της νέας γενιάς, ούτε ένα πολιτικό εργαλείο. Είναι ένας καλλιτέχνης που καταγράφει μια σκληρή καθημερινότητα. Άρα, το βασικό ζήτημα δεν είναι τόσο η εμφάνισή του στα πρωτοσέλιδα με στολισμένους τίτλους, αλλά γιατί αναγκάζονται τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί να επικαλούνται κατ' επανάληψιν τα πάθη τα οποία οι ίδιοι καλλιέργησαν και συντηρούν.
Υποκρισία χωρίς... σύνορα
Για να είμαστε ακριβοδίκαιοι αυτή η τακτική δεν είναι μονάχα Ελληνική. Διεθνή παραδείγματα υπάρχουν αρκετά, π.χ. το Rolling Stone χαρακτήρισε το «Alright» του Kendrick Lamar «super timely» μέσα στο ρεύμα των διαδηλώσεων Black Lives Matter, ο Tupac τραγούδησε στους δρόμους ενάντια στην κοινωνική αδικία, ο Bob Marley διαδόθηκε ως φωνή απελευθέρωσης και ειρήνης σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ ο Lowkey συνέδεσε ανοιχτά τη μουσική του με πολιτικές πρωτοβουλίες για τους αδύναμους. Μόνο όταν το σύστημα νιώσει ασφάλεια με τον άλλοτε τρομακτικό εχθρό, γυρνά την πλάτη στους καλλιτέχνες, για να στραφεί ξανά προς το μέρος του μόλις χρειαστεί να στηρίξει το εκάστοτε αφήγημα.
Η πραγματική αλήθεια είναι πως ο ΛΕΞ, (σσ. όπου ΛΕΞ κάθε καλλιτέχνης που δεν ακολουθεί την πεπατημένη και που εμπνέεται από την αλήθεια του), ελάχιστα ενδιαφέρεται για την εργαλειοποίηση εις βάρος του. Μια εργαλειοποίηση που δεν είναι μόνο του συστήματος αλλά και δική μας, όταν οικειοποιούμαστε ονόματα άλλων για να στρέψουμε υπέρ μας ένα οποιοδήποτε επιχείρημα -κυρίως για να αποδείξουμε για τον εαυτό μας- («από πότε ακούς ΛΕΞ;», «Πόσες ταινίες του Béla Tarr ξέρεις», κ.α.)
Το πιο πιθανό και ελπιδοφόρο, είναι η καπηλεία να λειτουργεί σαν επισφράγισμα στις πεποιθήσεις των καλλιτεχνών και σε όσα εκπροσωπούν. Αρκεί να έχουμε στο νου πως η τέχνη μπορεί να έχει πολλά πρόσωπα, μα παραμένει μία.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Η ελληνική συνταγή που ξετρέλανε το TikTok – Με μόνο 3 υλικά
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
