Alfavita Newsroom Το επίθετο ωκύμορος (ὠκύμορος, -ον) αποτελεί σύνθεση των λέξεων «ὠκύς» (ταχύς) και «μόρος» (θάνατος, αφανισμός), και αποδίδεται ως «αυτός που πεθαίνει γρήγορα» ή πιο λογοτεχνικά, «ο βραχύβιος». Πρόκειται για όρο αρχαιοελληνικό, βαρύς σε νόημα, που φανερώνει την ταχύτητα με την οποία μπορεί να επέλθει το τέλος ενός θνητού.
Η λέξη μόρος έχει τις ρίζες της στο ρήμα μείρομαι, που σήμαινε «λαμβάνω το μερίδιό μου» ή «συμμερίζομαι». Στα ομηρικά έπη συναντούμε εκφράσεις όπως «μόρος ἐστὶν ὀλέσθαι» — είναι το μερίδιο του ανθρώπου να χαθεί, να πεθάνει — αλλά και «ὑπὲρ μόρον», που δηλώνει το πέραν του πεπρωμένου.
Το ωκύμορος δηλώνει το αμετάκλητο τέλος, τον θάνατο που έρχεται γρήγορα, χωρίς προειδοποίηση, ενσαρκώνοντας την ίδια τη μοίρα των θνητών. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Όμηρος αποδίδει αυτό το επίθετο στον Αχιλλέα στην Ιλιάδα, θέτοντας εξ αρχής τον τόνο της τραγικότητας που θα συνοδεύσει τον ήρωα. Η Θέτιδα, η μητέρα του, με δάκρυα στα μάτια, προειδοποιεί ήδη από την Α’ Ραψωδία (στ. 537): «Ὠκύμορος δὴ μοι, τέκος, ἔσσεαι» — «Σύντομα θ’ αφανιστείς, παιδί μου».
Η λέξη ωκύμορος συνδέεται και με άλλους όρους της ίδιας ρίζας: μόριμος, μόρσιμος, μορτός (ο θνητός), αλλά και με ευρωπαϊκές λέξεις για τον θάνατο, όπως τα mort (γαλλικά), morte (ιταλικά), muerte (ισπανικά), ακόμα και Mord στα γερμανικά, που σημαίνει «φόνος».
Παρόλο που μας χωρίζουν χιλιετίες από την εποχή του Ομήρου, οι λέξεις αυτές δεν χάθηκαν. Επιβίωσαν μέσα από τα παράγωγά τους και συνεχίζουν να ζουν μέσα στη γλώσσα μας. Σε μια μελέτη του Νικολάου Γ. Πολίτη, του θεμελιωτή της ελληνικής λαογραφίας, εντοπίζεται και η λέξη ωκυτόκια — λαϊκή ονομασία για τα μέσα που βοηθούσαν στον εύκολο και γρήγορο τοκετό, περιορίζοντας τους κινδύνους.
Μια λέξη που γεννήθηκε πριν από τέσσερις χιλιάδες χρόνια εξακολουθεί να μιλά για το ανθρώπινο πεπρωμένο. Και μέσα από αυτή τη γλωσσική συνέχεια, άνθρωποι αρχαίοι και σύγχρονοι στέκονται σε κοινό έδαφος: μπροστά στο αναπόφευκτο του τέλους.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
