Η επανάσταση ξεκίνησε με την ύψωση του λαβάρου στη Μονή της Αγίας Λαύρας. Το χρυσοκέντητο ύφασμα που χρησιμοποιήθηκε ως λάβαρο βρισκόταν αρχικά στην ωραία Πύλη του τέμπλου της Μονής και απεικονίζει την Κοίμηση της Θεοτόκου κεντήθηκε από τα χέρια της διάσημης για την υψηλή αισθητική της κεντήστρας από τη Σμύρνη, με το όνομα Χρύσα. Το έργο αυτό φιλοτεχνήθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και προσφέρθηκε μαζί με άλλα αναθήματα στη Μονή της Αγίας Λαύρας, ως προσφρά των ομογενών της Σμύρνης. Το λάβαρο ήταν επίμηκες ορθογώνιο(1,20 μήκος και 0,95 πλάτος) με μεταξωτά κρόσια και διανθισμένο από πολύτιμα υλικά.
Παλιότεροι ιστορικοί αναφέρουν ότι πάνω του ο Παλαιών Παρών Γερμανός όρκισε τους αγωνιστές του 21. Ορισμένοι νεότεροι ερευνητές στηριζόμενοι σε απομνημονεύματα αναφέρουν ότι πριν ξεκινήσουν οι αγωνιστές για την επιχείρηση αυτή, παρακολούθησαν δοξολογία στην Αγία Λαύρα και πήραν μαζί τους για σημαία το λάβαρο της Μονής με τη χρυσοκέντητη παράσταση της κοίμησης της Θεοτόκου.
Οι μάρτυρες που κατεγράφησαν και πιστοποίησαν το γεγονός της χρησιμοποίησης του λαβάρου ως επαναστατικής σημαίας, αλλά και του γεγνότος της επανάστασης της 21ης Ματρίου 1821 ήταν σύμφωνα με τα αρχεία της Μονής οι : αντιστράτηγος Β. Πετιμεζάς , Σπύρος Καρασπύρος, Μπολιαρίτης, Σταμάτης Μποτιώνης, Καλλιμάνης εκ Σαββανών , Θεόδωρος Ανδρικόπουλος, Π, Κασκανδράμης, Π. Θεοδωρόπουλος από του Φίλια, Πρόκριτος Κ.Παπαδάτος από Μαζέικα Γιαννάκης Λαμπρόπουλος εκ Παγκρατίου, Α. Παπανικολάου, Απ. Παναγοπούλου εκ Βύσωνας ο τότε (1821) διάκονος του Π.Π. Γερμανού και μετέπειτα αρχιεπίσκπος Αθηνών Θεόφιλος Βλαχοππαδόπουλος κ. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Αλεξ. Δεσποτόπουλος από το Αίγιο ο οποίος εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέςρας 25ης Μαρτίου 1881, συγκινημένος θυμήθηκε την ιστορική εκείνη ώρα, αφού και ο ίδιος είχε ορκιστεί. Μαρτυρούσε όμως και το ίδιο το λάβαρο που έφερε τούρκικο βόλι κατά την επίθεση στα Καλάβρυτα, (21/3/1821) και ήταν εμφανέστατο ακριβώς στο κεφάλι του αριστερού αγγέλου της εικόνας του.
Σε μια εικόνα του Ιταλού ζωγράφου L.Lipparini υπάρχει το εξής σχόλιο «Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Γερμανός στηρίζων την Σημαίαν του Σταυρού επί τα ερείπια των Καλαβρύτων την 25η Μαρτίου 1821.
Η επαναστατική σημαία λοιπόν που υψώθκε από τον Π.Π Γερμανό και οδήγησε τα ορκισμένα σ’ αυτό παλικάρια εναντίον των Τούρκων των Κλαβρύτων ήταν εκκλησιαστικό λάβαρο. Όταν εδραιώθηκε η Επανάσταση, κατασκευάστηκε με πρόταση του Π.Π. Γερμανού και μοιράστηκε στους οπλαρχηγούς λευκή σημαία που έφερε τα σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας τον Σταυρό, κλαδί ελιάς και δύο λογχοφόρους σημαίες με τα αρχικά ΗΕΑ-ΗΘΣ.
Το ιερό λάβαρο μέχρι την έναρξη της επανάστασης έγινε βορά κλοπών και λεηλασιών, επιδιορθώθηκε το 1736 και σώθηκε κατ’ ευλογίαν.
Ο ελληνισμός της Μ.Ασίας υπέστη τις σφαγές, τα ολοκαυτώματα που τελέστηκαν εναντίον και των υπόλοιπων Ελλήνων και παράλληλα συνεισέφερε με κάθε μέσο και βεβαίως με τη φυσική του παρουσία στην άνδρωση, στη γιγάντωση, στην εδραίωση της Επανάστασης. Είχε ενεργή συμμετοχή στον αγώνα που εκδηλώθηκε με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού στα στρατιωτικά σώματα των οπλαρχηγών της ηπειρωτικής Ελλάδας, ενώ η συγκρότητη του τακτικού στρατιωτικού σχηματισμού της Ιωνικής Φάλαγγας, σηματοδότησε την ουσιαστική και συμβολική Μικρασιατική παρουσία στα επαναστατικά δρώμενα.
Η Ιωνική Φάλαγγα συγκροτήθηκε στο Ναύπλιο και αποτελούταν από 359 άνδρες, εκ των οποίων περίπου 150 ήταν Μικρασιάτες, 19 Κύπριοι και οι υπόλοιποι κατάγονταν από άλλες ελληνικές περιοχές. Σκοπός του στρατιωτικού αυτού σώματος του οποίου οργανισμός δημοσιεύθηκε στις 16 Ιουνίου 1826 ήταν «η εις εν σώμα ένωσις των εις την ελευθέραν Ελλάδα ευρισκομένων και υπό διαφόρους αρχηγούς διεσπαρμένων Ιώνων κ.λ.π. δια να κατασταθώσιν ούτω χρησιμώτεροι εις τον υπέρ της ελευθερίας ιερόν ελληνικόν αγώνα».
Αρχηγός της Φάλαγγας ήταν ο Νικήτας Σταματελόπουλος (Νικηταράς) που γεννήθηκε το 1787 στη Μεγάλη Αναστάσοβα (σημ. Νέδουσα Μεσσηνίας) και πέθανε στον Πειραιά το 1849. Στα απομνημονεύματά του που κατέγραψε ο Γ. Τερτσέτης αναφέρει τα εξής: «Εγεννήθηκα εις ένα χωριό Μεγάλη Αναστάσοβα αποδώθε από του Μυστρά προς την Καλαμάτα. Ο προπάππος μου ήταν Προεστός και ο πατέρας μου έφυγε 16 χρονών κι επήγε με τα Ρούσσικα στρατεύματα στην Πάρο και ήταν πολεμικός. Τον εκότωσαν εις την Μονεμβασιά μαζί με έναν αδελφό κι έναν κουνιάδο μου. Από ένδεκα χρονών , μαζί με τον πατέρα μαου έσερνα άρματα». Το 1816 κατά το διωγμό των κλεφταρματωλών της Πελοπονήσου, ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους και ο Νικηταράς ακολούθησε τον θείο του Κολοκοτρώνη στα Επτάνησα όπου εντάχθηκε στα Ρωσικά τάγματα και μετέβη στην Ιταλία για να πολεμήσει κατά του Ναπολέοντα. Με την έκρηξη της Επανάστασης, πήρε μέρος σε πάρα πολλές μάχες στην Πελοπόνησο και τη Στερεά Ελλάδα. Επί ‘Οθωνα φυλακίστηκε και δικάστηκε αλλά αθωώθηκε λόγω έλλειψης στοιχείων. Εξασθενημένος από τα βασανιστήρια και τελείως άπορος , του χορηγήθηκε άδεια επαιτείας (στο χώρο που υπάρχει σήμερα ο ναός της Ευγγελιστρίας). Το 1843, όταν ο Όθωνας αναγκάστηκε να δώσει Σύνταγμα στην Ελλάδα του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστράτηγου με μία πενιχρή σύνταξη.
Η Ιωνική Φάλαγγα είχε πρωτεργάτη ίδρυσής της τον καταγόμενο από τη Σμύρνη Γιαννακό Καρόγλου. Στη μερίδα του σημειώνεται ότι «ήταν ταξίαρχος από το 1824 και υπηρέτησε καθ’ όλο τον Αγώνα ως «οπλαρχηγός των Σμυρναίων».
Ο Γ. Καρόγλου το 1836 τιμήθηκε με το Αργυρό Αριστείο του Αγώνος, διάκριση που είχαν λάβει και άλλοι αγωνιστές του 1821, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Ν. Μπότσαρης, ο Π. Μαυρομιχάληςο Κ. Κανάρης, ο Νικηταράς.
Η ιωνική Φάλαγγα πήρε μέρος σε μάχες στην Πελοπόννησο, στις μάχες της Δόμβραινας, της Αράχοβας, του Διστόμου και της Ακρόπολης Αθηνών. Μετά την αποτυχημένη εκστρατεία της Χίου υπό τον Κάρολο Φαβιέρο, η Ιωνική Φάλαγγα διαλύθηκε και οι περισσότεροι από τους άνδρες της επέστρεψαν στο Ναύπλιο και αργότερα εντάχθηκαν σε στρατιωτικές μονάδες που ιδρύθηκαν από τον Καποδίστρια.
Σημείωση: Η πιο έγκυρη πηγή πληροφοριών για τη δράση της Ιωνικής Φάλαγγας είναι τα Απομνημονεύματα του Νικηταρά, που από την αρχή της δράσης της ήταν αρχηγός και τα υπαγόρευσε στο Γ. Τερτσέτη (βλ. Απομνημονεύματα Νικηταρά του Τουρκοφάγου, υπό Τερτσέτη Γεωργίου Αθήνα: Μέρμηγκας 2009 ) .
Βιβλιογραφία: «Η συμμετοχή των Μικρασιατών στην Επανάσταση του 1821», Δήμος Ν. Ιωνίας 2021, Κέντρο Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού.
Παύλος Φουρνογεράκης
Φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 26 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 26/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
