Χρήστος Κάτσικας Υπάρχουν σχολεία που απ’ έξω μοιάζουν απολύτως κανονικά. Τάξεις φωτεινές, πίνακες γεμάτοι λέξεις, παιδιά που γελούν στα διαλείμματα. Κι όμως, πίσω από αυτή τη γνώριμη εικόνα, κάτι έχει ραγίσει. Όχι στους τοίχους, αλλά στις σχέσεις. Εκεί όπου η παιδαγωγική θα έπρεπε να στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, γεννιέται ο φόβος. Εκεί όπου ο δάσκαλος θα έπρεπε να διδάσκει, καλείται διαρκώς να απολογείται.
Στην ιδιωτική εκπαίδευση η γραμμή ανάμεσα στη συνεργασία και στην αυθαιρεσία είναι συχνά λεπτή. Όταν όμως αυτή η γραμμή εξαφανιστεί, το σχολείο παύει να λειτουργεί ως παιδαγωγικός θεσμός και μετατρέπεται σε πεδίο πίεσης, εκφοβισμού και σιωπηλής βίας. Μιας βίας χωρίς φωνές, αλλά με βλέμματα, υπονοούμενα και απειλές που δεν γράφονται ποτέ σε χαρτί.
Ο εκφοβισμός στην ιδιωτική εκπαίδευση σπάνια έχει τη μορφή ωμών απειλών. Είναι συνήθως «καθώς πρέπει». Ένα email με κοινοποιήσεις σε διεύθυνση και διοίκηση. Ένα τηλεφώνημα «φιλικής ανησυχίας» με υπονοούμενα. Μια επίσκεψη στο σχολείο που ξεκινά με χαμόγελα και τελειώνει με φράσεις όπως «εμείς πληρώνουμε» ή «ξέρεις πόσο εύκολα αλλάζουμε σχολείο».
Δεν χρειάζεται να ειπωθεί ρητά η απειλή. Αιωρείται. Και είναι αρκετή.
Η ιστορία μιας νεαρής εκπαιδευτικού φωτίζει αυτό το αθέατο ρήγμα. Στην αρχή της επαγγελματικής της διαδρομής, βρέθηκε αντιμέτωπη όχι μόνο με τις απαιτήσεις της τάξης –που είναι αναμενόμενες– αλλά με κάτι πολύ βαρύτερο: τη συστηματική αμφισβήτηση της ίδιας της υπόστασής της ως παιδαγωγού. Υποτιμητικά σχόλια, συνεχείς παρεμβάσεις στο έργο της, μια αίσθηση διαρκούς επιτήρησης. Και όταν τόλμησε να σκεφτεί την αποχώρηση, η απάντηση δεν ήταν θεσμική, ούτε καν διοικητική. Ήταν ωμή: «Δεν θα ξαναβρείς δουλειά».
Σε ποιο σχολείο η παραίτηση θεωρείται έγκλημα;
Σε ποιο εκπαιδευτικό σύστημα ο φόβος χρησιμοποιείται ως μέθοδος διοίκησης;
Τα όρια, ωστόσο, δεν σταμάτησαν εκεί. Γονείς που δεν αρκέστηκαν σε παρατηρήσεις ή καταγγελίες, αλλά ένιωσαν ότι έχουν το δικαίωμα να εισβάλουν στον ίδιο τον πυρήνα της διδασκαλίας. Να μπουν στην τάξη, να «ελέγξουν» τον δάσκαλο, να παρακολουθήσουν το μάθημα. Σε μία από τις πιο σκοτεινές στιγμές αυτής της υπόθεσης, γονέας φέρεται να κρύφτηκε σε χώρο του σχολείου για να παρακολουθήσει μάθημα. Όχι για το παιδί του. Αλλά για τον δάσκαλο.
Εδώ δεν μιλάμε πια για ενδιαφέρον ή υπερβάλλοντα ζήλο. Μιλάμε για κατάρρευση ορίων. Για ένα σχολείο χωρίς παιδαγωγική πυξίδα, όπου η εξουσία ασκείται άτυπα, ανεξέλεγκτα, σχεδόν παρασκηνιακά. Όπου ο γονέας μετατρέπεται σε επιθεωρητή και ο εκπαιδευτικός σε ύποπτο.
Το πιο ανησυχητικό, όμως, δεν είναι μόνο το περιστατικό. Είναι η σιωπή που το περιβάλλει. Η διάχυτη αντίληψη ότι «έτσι είναι τα πράγματα στην ιδιωτική εκπαίδευση». Ότι ο δάσκαλος οφείλει να αντέχει, να σκύβει το κεφάλι, να προσαρμόζεται. Ότι η παιδαγωγική υποχωρεί μπροστά στον φόβο της απόλυσης, της διαπόμπευσης, της επαγγελματικής εξόντωσης.
Κι εδώ αναδύεται το πραγματικό, δυσάρεστο ερώτημα: ποιος προστατεύει τον δάσκαλο όταν το ίδιο το σχολείο παύει να τον προστατεύει;
Η καταγγελία που έφτασε στην ΟΙΕΛΕ δεν αφορά απλώς ένα σχολείο. Αφορά ένα σύστημα που επέτρεψε να φυτρώσουν αγκάθια εκεί όπου θα έπρεπε να υπάρχουν θεσμικά στηρίγματα. Και όσο αυτά τα αγκάθια δεν κόβονται, τόσο το σχολείο θα πληγώνει εκείνους που το υπηρετούν με γνώση και ευθύνη.
Γιατί χωρίς σεβασμό στον δάσκαλο δεν υπάρχει παιδεία. Υπάρχει μόνο φόβος. Κι όταν ο φόβος γίνεται καθημερινότητα στο σχολείο, τότε δεν τραυματίζονται μόνο οι εκπαιδευτικοί. Μεγαλώνουν μέσα του και τα παιδιά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
