Χρήστος Κάτσικας Το ερώτημα «πόσες ώρες δουλεύει τελικά ένας Έλληνας εκπαιδευτικός;» φαίνεται απλό. Όμως οι απαντήσεις που προβάλλονται, ιδίως μέσα από τις ετήσιες εκθέσεις του ΟΟΣΑ, συχνά δημιουργούν μια στρεβλή εικόνα: ότι οι Έλληνες δάσκαλοι και καθηγητές εργάζονται λιγότερο από τους συναδέλφους τους στο εξωτερικό.
Η έκθεση «Education at a Glance 2025» του ΟΟΣΑ δείχνει ότι στην Ελλάδα οι ώρες διδασκαλίας είναι χαμηλότερες από τον μέσο όρο:
Πρωτοβάθμια εκπαίδευση: 718 ώρες (ΟΟΣΑ: 804 ώρες)
Κατώτερη δευτεροβάθμια: 791 ώρες (ΟΟΣΑ: 909 ώρες)
Διακοπές: 16,8 εβδομάδες (ΟΟΣΑ: 13,5 εβδομάδες)
Αυτά τα στοιχεία χρησιμοποιούνται για να παρουσιαστούν οι Έλληνες εκπαιδευτικοί ως «προνομιούχοι» με λιγότερες υποχρεώσεις και περισσότερες διακοπές. Όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη.
Η κρυφή εργασία που δεν μετράει ο ΟΟΣΑ
Ο ΟΟΣΑ μετράει μόνο τις ώρες διδασκαλίας στην τάξη. Δεν αποτυπώνονται:
Η διόρθωση γραπτών και εργασιών.
Η προετοιμασία μαθημάτων.
Οι παιδαγωγικές συνεδριάσεις και οι διοικητικές εργασίες.
Η υποστήριξη σε μαθητές με ψυχολογικά, κοινωνικά ή οικογενειακά προβλήματα.
Ο ατελείωτος γραφειοκρατικός φόρτος
Οι συχνές μετακινήσεις αναπληρωτών σε απομακρυσμένα σχολεία.
Έτσι, μια τεράστια πλευρά του έργου τους «εξαφανίζεται» από τις στατιστικές.
Η ελληνική ιδιαιτερότητα
Η Ελλάδα έχει μοναδικά χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν το εκπαιδευτικό της τοπίο:
165 κατοικούμενα νησιά και 80% ορεινό ανάγλυφο, που απαιτούν πολλά μικρά και ολιγοθέσια σχολεία.
Έλλειψη διοικητικού προσωπικού, με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να επωμίζονται και γραφειοκρατικές εργασίες.
Υπερπλήρεις τάξεις στα αστικά κέντρα λόγω συγχωνεύσεων.
Αναλογίες μαθητών/εκπαιδευτικών που υπολογίζονται με τρόπο που αγνοεί τα παραπάνω δεδομένα.
Οι αριθμοί ως εργαλείο πολιτικής
Η παρουσίαση των Ελλήνων εκπαιδευτικών ως «προνομιούχων που δουλεύουν λίγο» δεν είναι τυχαία. Εξυπηρετεί μια πολιτική ατζέντα: να δικαιολογήσει την πίεση για αύξηση ωραρίου, τη μείωση προσωπικού και την υποβάθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων. Οι αριθμοί «κόβονται και ράβονται» ώστε να δημιουργείται μια ψευδής εικόνα.
Είναι προφανές ότι οι αναβαθμισμένες πολιτικές επικοινωνίας και οι «φαεινές» ιδέες αντιμετώπισης των κενών αποτελούν για μια ακόμη φορά τα μόνιμα καύσιμα για την διαστροφή της πραγματικότητας μέσα από μια παρατεταμένη συγχορδία που «βασανίζει» τους αριθμούς για να τους αποσπάσει τα συμπεράσματα που τη βολεύουν.
Για όσους κάνουν τους ανήξερους να θυμίσουμε ότι οι παραχαράξεις του ΟΟΣΑ έχουν αξιοποιηθεί πολλαπλώς για να αιτιολογηθούν οι αντιεκπαιδευτικές πολιτικές των τελευταίων ετών (αυξήσεις ωραρίου, περικοπές μαθημάτων από το ωρολόγιο πρόγραμμα, συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, τομέων και σχολικών μονάδων).Ποια είναι η κοινή συνισταμένη της "αποκάλυψης" του ΟΟΣΑ; Το γεγονός ότι η Έκθεση και τώρα και παλιότερα προκλήθηκε (εννοούμε παραγγέλθηκε επί πληρωμή) από ένα υπουργείο Παιδείας (αυτό δίνει και τα στοιχεία στον Οργανισμό) το οποίο και τότε και τώρα ήθελε οι προαποφασισμένες παρεμβάσεις του (συγχωνεύσεις) να ντυθούν με νομιμοποιητικό ένδυμα και να παρουσιαστούν ως θέλημα Θεού, ως η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή που θα θεραπεύσει τις πληγές στο σώμα της ελληνικής εκπαίδευσης. Προφανώς γιατί το υπουργείο Παιδείας θεωρεί ότι έτσι θα αποσπάσει ευκολότερα τη συναίνεση εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων και κηδεμόνων.
Να το ξαναπούμε: Η παρουσίαση των Ελλήνων εκπαιδευτικών ως «προνομιούχων» δεν είναι αθώα. Χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθούν:
αυξήσεις ωραρίου,
περικοπές μαθημάτων,
συγχωνεύσεις τμημάτων και σχολικών μονάδων,
περιορισμοί σε προσλήψεις μόνιμου προσωπικού.
Στην ουσία, οι «παραχαράξεις» αυτές αποτελούν προπέτασμα καπνού για πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση του κόστους, σε βάρος της ποιότητας της εκπαίδευσης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που προβάλλονται στοιχεία «στεφανωμένα» από μια επίσημη στατιστική κατασκευασμένη στα μαγειρεία της σκοπιμότητας. Στην ίδια γραμμή, σαν ένα σύστημα συγκοινωνούντων δοχείων, πριν από λίγο καιρό οι κεντρικοί τίτλοι φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ ανέφεραν με έμφαση ότι «Πιο πολλοί εκπαιδευτικοί, πιο πολλά τα κενά - Εκθεση του ΟΟΣΑ αποδεικνύει ότι κάτι κάνουμε... λάθος», σημειώνοντας ότι «τους περισσότερους εκπαιδευτικούς σε Δημοτικό και Γυμνάσιο ανά μαθητή μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΟΟΣΑ έχει η Ελλάδα, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Οργανισμού». Και συμπλήρωνε: «Χρειάζονται όλοι; Μήπως απαιτείται ορθολογική αξιοποίηση του μόνιμου ανθρώπινου δυναμικού;», υφαίνοντας έτσι αθόρυβα την κατασκευή ενός νέου τρόπου καταγραφής των κενών που ως διά μαγείας θα τα εξαφανίζει!
Τι δείχνει η εμπειρία της τάξης
Η καθημερινότητα των εκπαιδευτικών αποκαλύπτει την αλήθεια:
Ο δάσκαλος που μένει ξάγρυπνος για να διορθώσει δεκάδες γραπτά.
Η καθηγήτρια που αφιερώνει ώρες σε επικοινωνία με γονείς.
Ο αναπληρωτής που αλλάζει νησί κάθε χρόνο.
Όλα αυτά δεν χωράνε σε πίνακες και διαγράμματα. Η εργασία του εκπαιδευτικού υπερβαίνει το ωράριο και γίνεται αποστολή με κοινωνική διάσταση.
Μια αλήθεια που ζητά αναγνώριση
Οι εκθέσεις του ΟΟΣΑ, βασισμένες σε μετρήσεις αποσπασματικές και προσαρμοσμένες σε πολιτικές σκοπιμότητες, δεν μπορούν να περιγράψουν την πολυπλοκότητα της ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας.
Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί εργάζονται περισσότερο από όσο «φαίνεται» και με αποδοχές που δεν αντιστοιχούν στον φόρτο τους. Το ουσιαστικό ερώτημα δεν είναι πόσες ώρες διδάσκουν, αλλά πότε θα αναγνωριστεί η συνολική τους προσφορά με σεβασμό και δίκαιες συνθήκες.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
