Λεωνίδας Βουρλιώτης Η ανακοίνωση των Βάσεων Εισαγωγής 2025 αποκάλυψε πολλά περισσότερα από μόρια και στατιστικές. Ανέδειξε μια ριζική αλλαγή προσανατολισμού στις προτιμήσεις των υποψηφίων, σηματοδοτώντας ίσως το τέλος μιας ολόκληρης εποχής για τα φιλολογικά και ανθρωπιστικά τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ενδεικτικά, η Φιλολογία Αθήνας κατέγραψε πτώση 1.356 μορίων, ενώ σε τμήματα της περιφέρειας οι βάσεις υποχώρησαν ακόμη και κάτω από τα 9.000 μόρια. Σχολές που άλλοτε αποτελούσαν τον «πρώτο σταθμό» για φιλόδοξους μαθητές του πρώτου επιστημονικού πεδίου, σήμερα βρίσκονται στα αζήτητα.
Όπως επισημαίνει ο φιλόλογος Αλέξανδρος Σουλιώτης, η νέα πραγματικότητα αντικατοπτρίζει το άγχος επαγγελματικής αποκατάστασης. Η φθίνουσα πορεία των φιλολογικών, παιδαγωγικών και ακόμη και των νομικών σχολών δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Αντιθέτως, συνδυάζεται με την άνοδο τμημάτων Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, αλλά και σχολών τουρισμού και ψηφιακής τεχνολογίας.
«Οι νέοι αναζητούν επαγγέλματα με μετρήσιμη προοπτική, ακόμα και στο εξωτερικό. Αυτό δεν είναι απλώς αλλαγή επιλογών, είναι αλλαγή κοσμοθεωρίας», σημειώνει.
Στον δημόσιο διάλογο που άνοιξε, η παρέμβαση του φιλολόγου Αποστόλη Ζυμβραγάκη αποτέλεσε καμπανάκι για κάτι ευρύτερο: τη βαθύτερη πολιτισμική και παιδαγωγική κρίση που συνοδεύει την απαξίωση της φιλολογίας.
Ο ίδιος μιλά για τη μετατροπή του σχολείου σε εξεταστικό μηχανισμό και της γλώσσας σε σύστημα κανόνων, εις βάρος της σκέψης, της ερμηνείας και της προσωπικής φωνής των μαθητών:
«Η λογοτεχνία έχει καταντήσει ύλη πανελλαδικών. Οι αρχαίοι συγγραφείς έγιναν αντικείμενα εξαντλητικής ανάλυσης, όχι φορείς συγκίνησης ή στοχασμού».
Ο Ζυμβραγάκης υποστηρίζει ότι η φιλολογία δεν απέτυχε ως επάγγελμα. Εκτοπίστηκε ως στάση ζωής. Σε μια κοινωνία που υπερτιμά την ταχύτητα, την αποτελεσματικότητα και την τεχνική, η ερμηνεία, η αμφιβολία και η εσωτερική διερεύνηση θεωρούνται πολυτέλειες.
«Δεν ζούμε πια στην εποχή των βιβλίων. Ζούμε στην εποχή των δεδομένων. Ο Homo Algorithmicus δεν χρειάζεται ιστορία· χρειάζεται πρόβλεψη. Η φιλολογία ερμηνεύει. Γι’ αυτό τη φοβόμαστε».
Το ερώτημα που τίθεται πλέον δεν είναι μόνο «γιατί έπεσαν οι βάσεις», αλλά «τι σημαίνει αυτή η πτώση για το μέλλον μας ως κοινωνία». Αν η φιλολογία καταλήξει μια «νεκρή γλώσσα» εντός του πανεπιστημίου, τότε η ζημιά δεν θα είναι μόνο ακαδημαϊκή.
«Χωρίς φιλολόγους, ίσως έχουμε περισσότερους τεχνικούς. Ίσως αυξήσουμε το ΑΕΠ. Αλλά θα ξέρουμε ποιοι είμαστε;», διερωτάται.
Η κρίση των φιλολογικών σχολών το 2025 δεν είναι μεμονωμένο εκπαιδευτικό φαινόμενο. Είναι αντανάκλαση της αλλαγής αξιών σε μια κοινωνία που σταδιακά απομακρύνεται από τον στοχαστικό λόγο και τον ανθρωπιστικό στοχασμό.
Η πτώση στις βάσεις ίσως μας καλεί όχι να σώσουμε απλώς τις φιλολογίες, αλλά να επαναπροσδιορίσουμε τι σημαίνει μορφωμένος άνθρωπος στον 21ο αιώνα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Φέτα: Η έξυπνη τεχνική που τη διατηρεί φρέσκια και νόστιμη για έναν μήνα
1750 νέοι εκπαιδευτικοί ξεκινούν έως 30/7 Ειδική Αγωγή, Σχολ. Ψυχολογία, Παιδαγωγική και Ηγεσία
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
