Alfavita Newsroom Λέξεις όπως performance καταφθάνουν στη γλώσσα σαν διαφημιστικά συνθήματα: γυαλιστερές, έτοιμες να εντυπωσιάσουν.
Performance review, high performance team, performance artist, performance test, performance anxiety...
Αλλά τι σημαίνει πραγματικά το performance; Και πώς μπορεί να μεταφραστεί, όταν πίσω της κρύβονται δύο αιώνες σύγχρονου πολιτισμού και πέντε διαφορετικοί τομείς δραστηριότητας;
Τι σημαίνει η λέξη;
Η λέξη performance προέρχεται από το ρήμα to perform – αρχικά σημαίνει εκτελώ, πραγματοποιώ, αλλά με τα χρόνια εμπλουτίστηκε με έννοιες όπως:
- απόδοση (σε τεχνικό, γνωστικό ή εργασιακό επίπεδο)
- παράσταση (καλλιτεχνική ή θεατρική ερμηνεία)
- επίδοση (σε εξετάσεις, αθλητισμό)
- εκτέλεση (μιας ενέργειας, διαδικασίας ή λειτουργίας)
Άρα το performance είναι μια πράξη που φανερώνει την ικανότητα, το ύφος και την ποιότητα του πράττειν.
Πώς το αποδίδουμε στα ελληνικά;
Δεν υπάρχει μία λέξη-κλειδί, αλλά πολλαπλές αποδόσεις, ανάλογα με το συγκείμενο:
1. Απόδοση
Η πιο ευρεία χρήση: απόδοση στον υπολογιστή, στον μαθητή, στον υπάλληλο.
Παράδειγμα: Employee performance → Εργασιακή απόδοση
2. Παράσταση
Χρησιμοποιείται στην τέχνη – όταν το performance είναι δρώμενο, ερμηνεία, σωματική δράση.
Παράδειγμα: Performance art → Τέχνη της παράστασης
3. Επίδοση
Κατάλληλη για αθλητισμό, εξετάσεις ή βαθμολογικές επιδόσεις.
Παράδειγμα: Academic performance → Μαθησιακή επίδοση
4. Αποδοτικότητα
Τεχνικός όρος σε οικονομία, διοίκηση, τεχνολογία. Υποδηλώνει λόγο αποτελέσματος προς κόπο ή πόρο.
Παράδειγμα: System performance → Απόδοση του συστήματος
5. Πράξη έκφρασης (για καλλιτεχνικές και κοινωνικές παραστάσεις)
Πιο ελεύθερος όρος, που συνδέει το performance με βίωμα, μεταφορά, σωματική ομιλία.
Πολιτισμική διάσταση: η performance ως τρόπος ύπαρξης
Στον μεταμοντέρνο κόσμο, το performance δεν είναι μόνο τεχνικός όρος. Είναι ύφος ζωής.
Μιλούμε για performance του φύλου, performance της ταυτότητας, performance του δημόσιου λόγου.
Ο Γάλλος φιλόσοφος Jean Baudrillard μιλούσε για τον «άνθρωπο-πρότζεκτ» — εκείνον που δεν είναι, αλλά φαίνεται. Που δεν πράττει, αλλά εκτελεί ρόλους.
Και άρα:
Το performance είναι η σκιά της ουσίας – ή η απόδειξη της ύπαρξης;
Τι θα έλεγαν οι αρχαίοι;
Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε «performance».
Υπήρχαν οι πράξεις, η δημιουργία, το αποτέλεσμα και η αρετή.
Το κοντινότερο ίσως να είναι η λέξη ἐνέργεια – από το "ἐν" + "ἔργον": αυτό που είναι ενεργό, που φέρνει πράξη στον κόσμο.
Ή ακόμα η φάνησις: το να φανερώνεσαι ενώπιον των άλλων με μια μορφή.
Προτεινόμενες ελληνικές αποδόσεις:
Συγκείμενο Απόδοση
- Εργασία Απόδοση / Αποδοτικότητα
- Εκπαίδευση Επίδοση
- Αθλητισμός Απόδοση / Επίδοση
- Τέχνη Παράσταση / Δρώμενο / Παρουσίαση
- Κοινωνική θεωρία Εκτελεσμένη ταυτότητα / Συμβολική πράξη
- Τεχνολογία – μηχανική Απόδοση συστήματος / επιτελεστικότητα
Τελική πρόταση:
Δεν υπάρχει μία λέξη. Το performance είναι μια λέξη-καθρέφτης: δείχνει ποιον ρόλο παίζεις, πώς τον παίζεις και τι αποτέλεσμα έχει.
Η καλύτερη ελεύθερη απόδοση θα μπορούσε να είναι: "Φανερωμένη πράξη με στόχο και ρυθμό"
Ή, πιο συνοπτικά:
- Απόδοση (τεχνικά)
- Παράσταση (καλλιτεχνικά)
- Ενσώματη εκτέλεση (φιλοσοφικά)
Ή ακόμα: «ο τρόπος που πράττεις και αφήνεις ίχνος»
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 47.000 υποψήφιους ως 26/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 26/05
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
