Νίκος Μάστορας Από όσα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο Πιερρακάκη για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ο τρόπος με τον οποίον οι συνταγματολόγοι που συμβουλεύτηκε επιχειρούν να αιτιολογήσουν την παράκαμψη του άρθρου 16 του Συντάγματος, καθώς στο ζήτημα αυτό θα κληθούν κατά πάσα πιθανότητα να αποφανθούν τα δικαστήρια, στα οποία αναμένονται προσφυγές εναντίον του νομοσχεδίου αφού αυτή η άποψη δεν είναι η μόνη που έχει εκφραστεί.
Βλέπουμε λοιπόν στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου να αναπτύσσεται ένα σκεπτικό, σύμφωνα με το οποίο το Σύνταγμα της Ελλάδας δεν είναι ένα κείμενο που δε μπορεί να μεταβληθεί χωρίς αναθεώρηση, αλλά...
αποτελεί ένα ζωντανό εργαλείο («living instrument»), το οποίο εξελίσσεται διαρκώς και πρέπει να ερμηνεύεται δυναμικά, ιδίως εντός του πλαισίου του δικαίου της Ε.Ε., με αποτέλεσμα κανόνες του δικαίου της Ε.Ε. να επανακαθορίζουν το νόημα και το περιεχόμενο ορισμένων διατάξεων του Συντάγματος.
Μάλιστα οι συντακτες του κειμένου υποστηρίζουν μεταξύ άλλων ότι την θέσπιση του άρθρου 16 έφερε η Χούντα των συνταγματαρχών καθώς...
«το στρατιωτικό καθεστώς, προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα πανεπιστημιακά ιδρύματα θα τελούν υπό τον έλεγχό του, ανήγαγε σε συνταγματικό κανόνα τη νομική φύση των πανεπιστημίων ως Ν.Π.Δ.Δ., παρότι ορισμένα από αυτά προήλθαν από μη κρατικές/ιδιωτικές πρωτοβουλίες (όπως η Πάντειος Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών, οι Ανώτατες Βιομηχανικές Σχολές Θεσσαλονίκης και Πειραιώς).»
Γιατί είναι πρόβλημα; Τα «όρια της φέρουσας ικανότητας των ημεδαπών κρατικών Α.Ε.Ι» και το brain drain
Επίσης, οι συντάκτες του νομοσχεδίου καταγράφουν τους λογους για τους οποίους θεωρούν ότι η λειτουργία μη κρατικών ΑΕΙ οφείλει να γίνει γιατί αλλιώς υπάρχει πρόβλημα, ως εξής:
«Ένα από τα σημαντικότερα χρόνια προβλήματα της ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας υπήρξε η φυγή Ελλήνων φοιτητών για σπουδές στο εξωτερικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, περισσότεροι από 40.000 Έλληνες να φοιτούν στο εξωτερικό (5% των Ελλήνων φοιτητών). Η φυγή (Brain drain) αυτή έχει σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες τόσο σε επίπεδο προσώπων και οικογένειας όσο και από τη σκοπιά του γενικού συμφέροντος (απώλεια κεφαλαίων και δυνητικών οικονομικών συναλλαγών, απώλεια νέου επιστημονικού δυναμικού).
Επιπλέον, υπάρχει σημαντική ακαδημαϊκή διασπορά Ελλήνων επιστημόνων υψηλών προσόντων και δεξιοτήτων λόγω των περιορισμένων ευκαιριών για ακαδημαϊκή καριέρα στην Ελλάδα.
Τέλος, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι τα όρια της φέρουσας ικανότητας των ημεδαπών, κρατικών Α.Ε.Ι., να απορροφήσουν τη ζήτηση σε συγκεκριμένες ακαδημαϊκές διαδρομές υψηλής ζήτησης (νομική, ιατρική, πολυτεχνικές σπουδές, εξειδικευμένες οικονομικές σπουδές), λειτουργούν ως παράγων για τη μετοίκηση Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό, γεγονός το οποίο πλήττει το δικαίωμα των Ελλήνων για πρόσβαση στην παιδεία της επιλογής τους.
Από τα ως άνω προκύπτει ότι είναι καθοριστική η θέσπιση ρυθμιστικού πλαισίου αναφορικά με τη δυνατότητα εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτημάτων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της αλλοδαπής, υπό τη μορφή Ν.Π.Π.Ε. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα στην Ελλάδα, ενισχύοντας τον δημιουργικό ανταγωνισμό στην ανώτατη εκπαίδευση, βελτιώνοντας τις παρεχόμενες υπηρεσίες, αυξάνοντας τις επιλογές των Ελλήνων μαθητών και φοιτητών, καθιστώντας τη χώρα σημαντικό εκπαιδευτικό προορισμό αλλοδαπών φοιτητών και ερευνητών και αποτελώντας επιπροσθέτως μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας»
Ας δούμε όμως πώς περιγράφουν την, κατά την κυβέρνηση «αναγκαιότητα» ίδρυσης ιδιωτικών ΑΕι χωρίς Συνταγματική αναθεώρηση οι συντάκτες του νομοσχεδίου, στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου -οι υπογραμμίσεις δικές μας.
Το Σύνταγμα ως ζωντανό εργαλείο («living instrument»)
Με τις διατάξεις του Μέρους Δ’ (σ.σ. πρόκειται για το τμήμα που αναφέρεται στα ιδιωτικά πανεπιστήμια) αντιμετωπίζονται για πρώτη φορά κατά τρόπο συνεκτικό επί τη βάσει των σχετικών συνταγματικών επιταγών, ερμηνευόμενων σε συνδυασμό με το ενωσιακό δίκαιο, τα ζητήματα που άπτονται της παροχής υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης στο σύγχρονο και διασυνοριακό πλαίσιο αυξημένης κινητικότητας. Ειδικότερα, θεσπίζεται το νομοθετικό πλαίσιο για την εγκατάσταση, οργάνωση και λειτουργία στην Ελλάδα παραρτημάτων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της αλλοδαπής υπό τη μορφή Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.) με σκοπό την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης και την απονομή τίτλων σπουδών ενόψει του άρθρου 16 του Συντάγματος και του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι ρυθμίσεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος εισήχθησαν για πρώτη φορά το 1975 στο Σύνταγμα από την Ε’ Αναθεωρητική Βουλή, η δε νομική φύση των πανεπιστημίων ως Ν.Π.Δ.Δ. θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 1968 με το δικτατορικό Σύνταγμα. Από τα πρακτικά των συζητήσεων του δικτατορικού Υπουργικού Συμβουλίου προκύπτει ότι το στρατιωτικό καθεστώς, προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα πανεπιστημιακά ιδρύματα θα τελούν υπό τον έλεγχό του, ανήγαγε σε συνταγματικό κανόνα τη νομική φύση των πανεπιστημίων ως Ν.Π.Δ.Δ., παρότι ορισμένα από αυτά προήλθαν από μη κρατικές/ιδιωτικές πρωτοβουλίες (όπως η Πάντειος Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών, οι Ανώτατες Βιομηχανικές Σχολές Θεσσαλονίκης και Πειραιώς).
Οι διατάξεις του Συντάγματος παρουσιάζουν εξελικτική πορεία, δεν είναι σε καμία περίπτωση στατικές, και επιβάλλεται να ερμηνεύονται δυναμικά, ώστε το Σύνταγμα να προσαρμόζεται στις σύγχρονες μεταβαλλόμενες οικονομικές, κοινωνικές, τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις. Η δυναμική, άλλωστε, ερμηνεία των συνταγματικών διατάξεων πραγματοποιείται μέσω της ιστορικό- εξελικτικής και τελολογικής ερμηνείας τους, λαμβάνοντας υπόψη τις μεταβαλλόμενες συνθήκες στην εθνική, αλλά και στην ενωσιακή έννομη τάξη.
Σε αυτό το εξελισσόμενο πλαίσιο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, ως ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο, και πυλώνας της ερμηνείας των συνταγματικών διατάξεων υπό το πρίσμα των ενωσιακών αρχών και ελευθεριών, ήδη με σειρά αποφάσεών του, παρά τη γραμματική διατύπωση του συνταγματικού κειμένου, ερμήνευε τελολογικά ενόψει των σύγχρονων δεδομένων την παρ. 4 του άρθρου 16 του Συντάγματος, όταν ετέθη ζήτημα συνταγματικότητας της επιβολής διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων (ΣτΕ Ολ. 2411/2012). Ειδικότερα, κρίθηκε ότι όταν ο συντακτικός νομοθέτης θέσπισε με το Σύνταγμα του 1975 το εν λόγω κοινωνικό δικαίωμα και για την ανώτατη εκπαίδευση είχε υπόψη το θεσμικό πλαίσιο και το κόστος λειτουργίας των προπτυχιακών σπουδών ενώ απουσίαζαν από τα ελληνικά πανεπιστήμια οι μεταπτυχιακές σπουδές και το αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο. Ενόψει αυτού, ως προς τις μεταπτυχιακές σπουδές εναπόκειται στην εκτίμηση του κοινού νομοθέτη, να επιβάλλει στους μεταπτυχιακούς φοιτητές δίδακτρα, για την κάλυψη του κόστους λειτουργίας των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών. Περαιτέρω, τα τελευταία, ιδίως, εικοσιπέντε χρόνια το ΣτΕ καλλιεργεί την εξωστρέφειά του, έχοντας αναπτύξει διάλογο με το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) μέσω διατύπωσης προδικαστικών ερωτημάτων και της απάντησης σε αυτά ή μετά από προσφυγές κατά της Ελλάδας.
Ειδικά ως προς την αναγνώριση τίτλων σπουδών της αλλοδαπής, το ΣτΕ, με πιο πρόσφατες τις υπ’ αρ. 178-179/2023 αποφάσεις του, έχει αναγνωρίσει την επαγγελματική ισοδυναμία τίτλων τυπικής ανώτατης εκπαίδευσης, οι οποίοι χορηγούνται από αρχές κρατών-μελών, ορισθείσες ως αρμόδιες από τη νομοθεσία του οικείου κράτους-μέλους, που πιστοποιούν πτυχίο πρώτου κύκλου σπουδών. Η δυνατότητα δε αυτή αναγνώρισης της «επαγγελματικής ισοδυναµίας» των τίτλων παρέχεται ακόμη και όταν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της οδηγίας 2005/36/ΕΚ. Με τα δεδομένα αυτά το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει δεχθεί ότι, υπό το πρίσμα του ενωσιακού δικαίου, η ως άνω αναγνώριση δεν αντίκειται στο άρθρο 16 παρ. 5 και 8 του Συντάγματος, μεταβάλλοντας με τον τρόπο αυτό την παλαιότερη απόλυτη ερμηνεία των άνω συνταγματικών διατάξεων.
Πιο συγκεκριμένα, ερμήνευσε τις επίμαχες διατάξεις με τρόπο, ώστε να «είναι, κατά το Δημόσιο, σύμφωνες με το άρθρο 16 του Συντάγματος και με το ενωσιακό δίκαιο», με σκοπό την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας προς τους κανόνες του ενωσιακού δικαίου. Ως εκ τούτου, το Σύνταγμα, αναντίρρητα, αποτελεί ένα ζωντανό εργαλείο («living instrument»), το οποίο εξελίσσεται διαρκώς και πρέπει να ερμηνεύεται δυναμικά, ιδίως εντός του πλαισίου του δικαίου της Ε.Ε., με αποτέλεσμα κανόνες του δικαίου της Ε.Ε. να επανακαθορίζουν το νόημα και το περιεχόμενο ορισμένων διατάξεων του Συντάγματος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί επίσης η παρ. 4 του άρθρου 4 του Συντάγματος που ορίζει ότι μόνο Έλληνες πολίτες είναι δεκτοί σε όλες τις δημόσιες λειτουργίες, εκτός από τις εξαιρέσεις που εισάγονται με ειδικό νόμο, το οποίο ερμηνεύεται σε συνδυασμό με το άρθρο 48 της Συνθήκης ΕΟΚ, με συνέπεια να επιτρέπεται σε πολίτες των άλλων κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως να διορίζονται σε θέσεις δημοσίων υπηρεσιών, ν.π.δ.δ. ή οργανισμών και επιχειρήσεων υπό τις ίδιες προϋποθέσεις και διαδικασίες που προβλέπονται για τους Έλληνες πολίτες, με εξαίρεση την προϋπόθεση της ελληνικής ιθαγένειας (ΣτΕ ΠΕ 522/2001 κ.α.).
Τέλος, η απόφαση του ΔΕΕ (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 6ης Οκτωβρίου 2020 στην υπόθεση C-66/18, Eυρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ουγγαρίας, αποτελεί από τις πλέον πρόσφατες χαρακτηριστικές αποφάσεις του ΔΕΕ. Στην εν λόγω υπόθεση, το ΔΕΕ έκρινε ότι η επ’ αμοιβή διοργάνωση μαθημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που ασκείται από υπήκοο ενός κράτους μέλους εντός άλλου κράτους μέλους, αποτελεί οικονομική δραστηριότητα, που εμπίπτει στο δικαίωμα της ελεύθερης εγκατάστασης, η οποία δεν επιδέχεται περιορισμών (άρθρο 49 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε. – ΣΛΕΕ). Επιπροσθέτως, με την επίκληση αφενός μεν των άρθρων 13 («η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι σεβαστή»), 14 παρ. 3 (περί ελευθερίας ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό στις δημοκρατικές αρχές), αφετέρου δε του άρθρου 16 (επιχειρηματική ελευθερία) του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., το ΔΕΕ κατέδειξε το εξής: ο ερμηνευτής και εφαρμοστής του εθνικού Συντάγματος, όταν καλείται να εφαρμόσει συνταγματικές διατάξεις, στην περίπτωση της ίδρυσης πανεπιστημιακών σχολών ή της εγκατάστασης παραρτημάτων πανεπιστημίων άλλων χωρών, οφείλει να τις ερμηνεύει σε αρμονία με το νόημα που έχουν και αποκτούν κατά τη συνδυαστική εφαρμογή τους με τις θεμελιώδεις ελευθερίες του δικαίου της Ένωσης.
Με το νέο κανονιστικό πλαίσιο, η υπό διαμόρφωση νομική κατάσταση έχει ως εξής: παρέχεται η δυνατότητα σε ένα κρατικό ή ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης, το οποίο λειτουργεί σε χώρα άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τρίτης χώρας, να αιτηθεί μόνο του ή από κοινού με άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων, που έχει συνάψει συμφωνίες με το μητρικό ίδρυμα τη σύσταση παραρτήματος πανεπιστημίου υπό τη μορφή Ν.Π.Π.Ε., και να παρέχει προγράμματα σπουδών πρώτου, δεύτερου και τρίτου κύκλου ανώτατης εκπαίδευσης ή κατ' ελάχιστον ενός εκ των τριών, καθώς και να απονέμει αντίστοιχους τίτλους σπουδών, το δε μητρικό ίδρυμα είναι αναγνωρισμένο στη χώρα του και πιστοποιημένο για την παροχή προγραμμάτων ανώτατης εκπαίδευσης και τη χορήγηση τίτλων σπουδών. Το μητρικό ίδρυμα με το Ν.Π.Π.Ε. συνδέονται με εσωτερική σχέση, η οποία αντανακλάται επί του κεφαλαίου ή επί τη βάσει συμφωνιών πιστοποίησης (validation) ή δικαιόχρησης (franchising).
Με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του μητρικού ιδρύματος προσδιορίζεται σε αυστηρό πλαίσιο η εσωτερική τους σχέση, ενώ το μητρικό ίδρυμα διατηρεί την αποφασιστική του αρμοδιότητα σε θέματα που άπτονται των ακαδημαϊκών ζητημάτων του παραρτήματος πανεπιστημίου υπό τη μορφή Ν.Π.Π.Ε., κατόπιν σχετικής έγκρισης από την Ανεξάρτητη Αρχή με την επωνυμία «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης» (ΕΘ.Α.Α.Ε.). Η δυνατότητα δε του μητρικού ιδρύματος να ιδρύσει παράρτημα στην Ελλάδα υπό τη μορφή Ν.Π.Π.Ε. βρίσκεται υπό την αδιάλειπτη και αυστηρή κρατική εποπτεία, ενώ διαρκής είναι η παρουσία της ΕΘ.Α.Α.Ε., η οποία ήδη, προ της συστάσεως του Ν.Π.Π.Ε., προβαίνει σε έγκριση των ακαδημαϊκών όρων και προϋποθέσεων εγκατάστασης και λειτουργίας του, αλλά και κατά τη διάρκεια λειτουργίας του ελέγχει, αξιολογεί και εγκρίνει τα εσωτερικά συστήματα διασφάλισης της ποιότητας των προσφερόμενων προγραμμάτων σπουδών. Το δε παράρτημα βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης προς το μητρικό ίδρυμα, δεδομένου ότι το τελευταίο καθορίζει τον αριθμό των Σχολών, τα προσφερόμενα πιστοποιημένα από το ίδιο προγράμματα σπουδών, καθώς και τη σχέση, με την οποία συνδέονται μεταξύ τους.
Mε τη θέσπιση των επίμαχων κανόνων δικαίου μετουσιώνεται η ως άνω ανάγκη εναρμόνισης των συνταγματικών επιταγών υπό το πρίσμα των αρχών του ενωσιακού δικαίου προβλέποντας τη σύσταση και λειτουργία Ν.Π.Π.Ε., τα οποία έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α) τα Ν.Π.Π.Ε. αποτελούν νομικά πρόσωπα ειδικού σκοπού, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, β) αποκλειστικός σκοπός των Ν.Π.Π.Ε. αποτελεί η παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης, γ) τα Ν.Π.Π.Ε. έχουν διφυή χαρακτήρα, δεδομένου ότι απονέμεται σ’ αυτά η ρυθμιστική αρμοδιότητα να προβαίνουν στην έκδοση ατομικών εκτελεστών διοικητικών πράξεων διά της χορήγησης τίτλων σπουδών στους οποίους ενσωματώνεται η κρατική αναγνώριση, χωρίς πλέον να υποβάλλεται ο απονεμηθείς τίτλος σπουδών στη διαδικασία της κρατικής αναγνώρισης, δ) τα Ν.Π.Π.Ε. υπόκεινται στην αδιάλειπτη αυστηρή κρατική εποπτεία του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, από την εξέταση πλήρωσης κριτηρίων για τη σύστασή του, καθώς και καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του, ο δε Υπουργός αποτελεί το μόνο αρμόδιο όργανο αφενός για την έκδοση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας τους, αφετέρου για την ανάκληση της εν λόγω άδειας και τη λύση του Ν.Π.Π.Ε., καθώς και αρμόδιο όργανο προς επιβολή των προβλεπόμενων από τον νόμο κυρώσεων σε περίπτωση παράβασης των όρων εγκατάστασης και λειτουργίας τους, ε) τα Ν.Π.Π.Ε. βρίσκονται υπό τον συνεχή και αδιάλειπτο έλεγχο της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.), η οποία εγκρίνει τους ακαδημαϊκούς όρους και τις προϋποθέσεις για τη σύσταση του Ν.Π.Π.Ε., πιστοποιεί τα προγράμματα σπουδών τους κατά το στάδιο σύστασής τους, καθώς και σε μεταγενέστερο χρόνο, προβαίνοντας σε περιοδική αξιολόγηση και πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών κάθε πέντε χρόνια, εγκρίνει τη συγχώνευση, κατάτμηση, κατάργηση και μετονομασία των Ν.Π.Ε.Ε. και των επιμέρους ακαδημαϊκών μονάδων τους και αξιολογεί και πιστοποιεί την Επιτροπή Έρευνας, ενώ τέλος ελέγχει και αξιολογεί τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητάς τους. H ΕΘ.Α.Α.Ε. εγκρίνει τον εσωτερικό κανονισμό του Ν.Π.Π.Ε. ελέγχοντας τη νομιμότητα των διατάξεων του, η εγκριτική δε πράξη κανονισμού ν.π.ι.δ. εντάσσεται, κατά πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο πεδίο του ιδιωτικού δικαίου (ΣτΕ 1303/2008, 4101/1995, 3301/1989 Ολομ. κ.α.) και ως εκ τούτου δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη.
Εξάλλου, ο νόμος 4957/2022 (Α’ 141), ήδη, έχει αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για την εξωστρέφεια των ελληνικών πανεπιστήμιων, ιδίως μέσω του άρθρου 6, σύμφωνα με το οποίο δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης στην αλλοδαπή παραρτήματος ελληνικού πανεπιστήμιου, εφόσον το επιτρέπει το εθνικό δίκαιο της χώρας όπου πρόκειται να εγκατασταθεί το παράρτημα. Επομένως, εφόσον καθίσταται επιτρεπτό το ως άνω για τα πανεπιστήμια της χώρας μας, εύλογα με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης αλλοδαπών ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης για την Ελλάδα, ως χώρα υποδοχής υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.
Με το θεσπιζόμενο νομοθετικό πλαίσιο η ελληνική έννομη τάξη ενισχύει την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου, με την ενεργοποίηση της ελευθερίας ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, της επιχειρηματικής και ακαδημαϊκής ελευθερίας, ενώ ρυθμίζεται μία κατάσταση με αμιγώς διασυνοριακό σύνδεσμο, τη σύνδεση, δηλαδή, του μητρικού ιδρύματος με το παράρτημα υπό τη μορφή Ν.Π.Π.Ε.. Σε κάθε δε περίπτωση με το θεσπιζόμενο νομοθετικό πλαίσιο γίνεται εφαρμογή ενωσιακού δικαίου, κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 51 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Ως εκ τούτου, η εγκατάσταση και λειτουργία των Ν.Π.Π.Ε. εναρμονίζεται πλήρως με τις αρχές της ελεύθερης εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, όπως αυτές κατοχυρώνονται στα άρθρα 49 επ. της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ε.Ε. (ΣΛΕΕ), την ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (άρθρο 14 παρ. 3 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων), την επιχειρηματική ελευθερία (άρθρο 16 ΧΘΔ) και την ακαδημαϊκή ελευθερία (άρθρο 13 εδάφιο δεύτερο του ΧΘΔ). Περαιτέρω, το παρόν ρυθμιστικό πλαίσιο βρίσκεται σε αρμονία προς τις θεμελιώδεις αρχές, τις οποίες αποτυπώνει το άρθρο 16 του Ελληνικού Συντάγματος για την παιδεία και ιδίως για την ανώτατη εκπαίδευση: αξιοκρατία, διαφάνεια, προσβασιμότητα, ακαδημαϊκή ελευθερία, υψηλή ποιότητα εκπαίδευσης, σεβασμός της ιδιαιτερότητας, του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και των κοινωνικών χαρακτηριστικών της ανώτατης παιδείας. Με τις συγκεκριμένες διατάξεις δεν θίγεται η απαγόρευση το πρώτον ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων, την οποία επιτάσσει το Σύνταγμα, αλλά αντιμετωπίζεται μόνο η εγκατάσταση και η λειτουργία στην Ελλάδα παραρτημάτων αλλοδαπών ανώτατων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, ζήτημα το οποίο δεν είχε τύχει σχετικής ρύθμισης.
Ειδικότερα, ρυθμίζεται η εγκατάσταση, οργάνωση και λειτουργία Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, από αναγνωρισμένα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα που εδρεύουν στα κράτη μέλη και τρίτες χώρες, μετά από αξιολόγηση και πιστοποίηση της ποιότητας οργάνωσης και λειτουργίας αυτών, των προγραμμάτων σπουδών και των κτιριακών και εργαστηριακών υποδομών τους από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.), διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο, την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Στόχος του παρόντος ρυθμιστικού πλαισίου αποτελεί επίσης η αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης βάσει συμφωνιών μεταξύ του μητρικού ιδρύματος και του παραρτήματος. Το εν λόγω κανονιστικό πλαίσιο στηρίζεται σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την ανώτατη εκπαίδευση, είναι σύμφωνο δε, με τις επιταγές του Συντάγματος, ερμηνευόμενου σε αρμονία προς τις αρχές και ελευθερίες, οι οποίες κατοχυρώνονται στη συνθήκη της Ε.Ε. και στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, με το Κεφάλαιο Β΄ του παρόντος μέρους εισάγονται ρυθμίσεις που θέτουν όρους και προϋποθέσεις, οι οποίοι είναι αναγκαίοι για την «ανάπτυξη παιδείας υψηλού επιπέδου» σύμφωνα με το άρθρο 165 ΣΛΕΕ, καθώς και για τη διασφάλιση της κρατικής εποπτείας επί των Ν.Π.Π.Ε., η οποία επιτάσσεται βάσει της παρ. 2 του άρθρου 16 του Συντάγματος και της επιταγής περί χαρακτηρισμού της παιδείας ως «βασικής αποστολής του κράτους». Ειδικότερα, εισάγονται ρυθμίσεις που αφορούν στην αποστολή του Ν.Π.Π.Ε., τον σκοπό και την ιδιαίτερη νομική φύση του, στην οποία ενυπάρχουν χαρακτηριστικά τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού δικαίου. Πρόκειται για νομικά πρόσωπα ειδικού σκοπού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με αποκλειστικό σκοπό την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης, δηλαδή δημόσιας υπηρεσίας υπό λειτουργική έννοια, τα οποία τελούν υπό την αυστηρή και αδιάλειπτη εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Επιπλέον, εισάγονται ρυθμίσεις αναφορικά με το όργανο διοίκησης του Ν.Π.Π.Ε..
Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι ρυθμίσεις του Κεφαλαίου Γ΄, με το οποίο καθορίζεται η αυστηρή διοικητική διαδικασία για την έκδοση της άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας του Ν.Π.Π.Ε., υποκείμενου σε διαρκές καθεστώς κρατικής εποπτείας. Με τις ρυθμίσεις αυτές διασφαλίζονται η ποιότητα και τα δημοσιολογικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας τους κατά το στάδιο της έκδοσης της άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας τους, δεδομένου ότι αφενός μεν απαιτείται έγκριση της ΕΘ.Α.Α.Ε. ως προς την ικανοποίηση των ακαδημαϊκών προϋποθέσεων, αφετέρου απαιτείται η διατύπωση γνώμης του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.) ως προς τη συνδρομή των κτιριολογικών προϋποθέσεων. Η απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού περί χορήγησης άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας του Ν.Π.Π.Ε. επέχει θέση συστατικής πράξης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Μάθε τι σημαίνει το όνομά σου στα αρχαία ελληνικά
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 26 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 26/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
