Πρόλογος
Ονομάζομαι Ασημίνα (Μίνα) Θεοφιλάτου και είμαι πρώην εκπαιδευτικός του κλάδου ΠΕ86 (πρώην ΠΕ19) Πληροφορικής, με 13 χρόνια εμπειρίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και 3 χρόνια στην πρωτοβάθμια. Είμαι και μητέρα δύο κοριτσιών, το μικρότερο εκ των οποίων φοιτά στη δευτεροβάθμια (Β' Γυμνασίου). Κατά τη διάρκεια της θητείας μου πραγματοποίησα πολλές "καινοτόμες δράσεις" με τους μαθητές μου, κυρίως δε με μαθητές "δεύτερης ευκαιρίας" στο Εσπερινό Γυμνάσιο-Λύκειο Αργοστολίου.
Ήμουν επίσης δραστήρια σε εκείνες τις περιπτώσεις που οι κυβερνήσεις λάμβαναν ακατανόητες αποφάσεις που δεν συμβάδιζαν με την καινοτομία και εξέλιξη: το 2013 μέσω νόμου καταργήθηκε το μάθημα του Προγραμματισμού Η/Υ (ΑΕΠΠ) από το πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου. Μέσω της κινητοποίησής μου σε Ευρώπη και Αμερική, δημοσιεύτηκε άρθρο μου στη Guardian και εκλέχτηκα "Εκπρόσωπος Διεθνούς Κοινότητας" (International Representative) στο Διεθνή Σύλλογο Καθηγητών Πληροφορικής CSTA με έδρα στις Η.Π.Α. Το 2014 επανήλθε το μάθημα και αποκαταστάθηκε εν μέρει η αδικία (αυτό είναι άλλη ιστορία, όχι του παρόντος).
Η απεργία, η αξιολόγηση και οι χορηγίες
Πολλή κουβέντα γίνεται τις τελευταίες ημέρες για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ενώ η απεργία που προκήρυξαν οι συνδικαλιστικοί φορείς καταγγέλθηκε από την Υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως και κρίθηκε πρωτόδικα παράνομη και καταχρηστική. Οι φορείς άσκησαν έφεση που ορίστηκε για τις 25/1/2022, η Υπουργός κατέθεσε αντέφεση και εκδικάζονται και οι δύο επειγόντως τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2021.
Πολλοί πολίτες, αρκετοί από τους οποίους γονείς, αναρωτιούνται γιατί αντιδρούν οι εκπαιδευτικοί στο νέο Νόμο. Συγκεκριμένα, άκουσα η ίδια από γονέα την εξής απορία: "γιατί να μην αξιολογείται ο εργαζόμενος, και ο άχρηστος να μην πρέπει να πηγαίνει σπίτι του και πρεπει να τον πληρώνουμε με τους φόρους μας... [δεν καταλαβαίνω] γιατι πρέπει να υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που δεν μπορούν να απολυθούν ακόμα και αν είναι άχρηστοι, ενώ όλοι οι άλλοι που εργάζονται να πρέπει να έχουν το άγχος της απόλυσης, ή στην περίπτωση ελεύθερων επαγγελματιών, το άγχος του να μην βγάζουν αρκετά κάθε μήνα από το επάγγελμα τους. Με ποιο δικαίωμα μια τάξη ανθρώπων έχουν περισσότερα δικαιώματα;;"
Ας δούμε λίγο τι λέει το επίμαχο σημείο του νόμου:
Στο Ν. 4823/2021 ΦΕΚ 136A/3-8-21, το άρθρο 98 "Αξιοποίηση σχολικών κτιρίων" προβλέπει παραχώρηση σχολικού κτιρίου σε ώρες μη λειτουργίας για εκδηλώσεις και τα τυχον έσοδα περιέρχονται στο ταμείο της σχολικής επιτροπής. Το άρθρο 99 "Χρηματοδότηση σχολικών μονάδων" προβλέπει χρηματοδότηση από επιχορηγήσεις, δωρεές και εκδηλώσεις, ενώ το ποσό περιέρχεται απευθείας στη σχολική επιτροπή και δεν συμψηφίζεται με την κρατική χρηματοδότηση.
Το άρθρο 107 αναφέρει ότι το Σχολικό Συμβούλιο ...συνεργάζεται με τον Σύλλογο Γονέων της σχολικής μονάδας και με τους εκπροσώπους του Δήμου στη σχολική επιτροπή ιδίως στα θέματα που σχετίζονται με την υλικοτεχνική υποδομή της σχολικής μονάδας, τη χρηματοδότηση αυτής από άλλες πηγές, πλην της τακτικής κρατικής επιχορήγησης. Το άρθρο 60 "κριτήρια αξιολόγησης διευθυντών" προβλέπει την μεγαλύτερη βαθμολόγηση (50 μονάδες) για επίλυση διοικητικών, οργανωτικών και λειτουργικών προβλημάτων. Το άρθρο 67 "κριτήρια αξιολόγησης εκπαιδευτικών" αξιολογείται ανάληψη πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της λειτουργίας της σχολικής μονάδας, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η ενεργός συμμετοχή στην οργάνωση της σχολικής μονάδας κ.ο.κ.
Με λίγα λόγια, το σχολείο μπαίνει στη λογική της επιχειρηματικής μονάδας και πλέον αναζητά χορηγούς, ενώ θα πριμοδοτούνται οι διευθυντές - "καλοί μάνατζερ" και οι εκπαιδευτικοί - "πιο χρήσιμοι υπάλληλοι" (most valuable employee, σύνηθης τακτική στις πολυεθνικές).
Πιθανότατα κάποιοι γονείς θα αναρωτούνται "και ποιό το κακό με αυτό;". Σε ΑΥΤΟ ακριβώς το σημείο θέλω να σταθώ, μεταφέροντας τρεις προσωπικές εμπειρίες από τη χώρα που πρώτη εφάρμοσε πολιτικές ιδιωτικού τομέα στη δημόσια παιδεία*. Η χώρα αυτή δεν είναι άλλη από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Ιστορία 1: η προώθηση εμπορικών προϊόντων εκπαίδευσης
Αρχές Μαΐου 2014 έμαθα με μεγάλη μου χαρά ότι έχω εκλεγεί στο Διοικητικό Συμβούλιο του CSTA και ότι τον Ιούλιο με περιμένουν στο Σικάγο για τη συνεδρίαση του ΔΣ και το ετήσιο συνέδριο του Συλλόγου. Τέλη Μαΐου λαμβάνω μήνυμα από - άγνωστο σε μένα, και κατά δήλωσή του - εξωτερικό συνεργάτη του Υπουργείου Παιδείας. Ξαφνιάστηκα, μη μπορώντας να καταλάβω τι ήθελε από μένα. Στη συνέχεια της επικοινωνίας μας αντιλήφθηκα ότι το αντικείμενο του είναι η δημιουργία εκπαιδευτικού λογισμικού και "ολοκληρωμένων λύσεων ICT", τα οποία διέθετε σε φορείς εκπαίδευσης της Ελλάδας και του εξωτερικού. Του εξέφρασα ευγενικά την πεποίθησή μου πως στο δημόσιο σχολείο αρμόζει η χρήση προϊόντων ανοικτού κώδικα ή δωρεάν εκδόσεων των εμπορικά διαθέσιμων λογισμικών και ότι πολύ ευχαρίστως θα συζητούσα μαζί του πάνω σε αυτή τη βάση. Δεν μου απάντησε ποτέ.
Όταν πήγα ωστόσο στο συνέδριο, διαπίστωσα πως "κακώς" εξεπλάγην: στην κεντρική αίθουσα υπήρχε διαμορφωμένος χώρος όπου πλειάδα εταιριών παρουσίαζε τα προϊόντα της στους συναδέλφους καθηγητές πληροφορικής των ΗΠΑ, ενώ μοίραζαν διαφημιστικά δώρα και ειδικά προνόμια για τους εκπαιδευτικούς που θα έπειθαν τους διευθυντές των σχολείων τους ή τους διευθυντές περιφερειακής εκπαίδευσης να αγοράσουν τα προϊόντα τους.
Ιστορία 2: η τύχη των σχολείων δεύτερης, τρίτης κ.ο.κ. διαλογής
Το συνέδριο CSTA του 2015 διεξήχθη στο Τέξας. Σε μια από τις συνεδρίες όπου με είχαν ορίσει "proctor", έζησα το εξής σκηνικό: αίθουσα χωρητικότητας πάνω από 200 ατόμων είχε κοινό μόλις... 9 συνέδρους. Στο πάνελ ήταν εκπαιδευτικοί πληροφορικής από μειονοτικά σχολεία ιθαγενών ("Ινδιάνων") της Αμερικής στην πολιτεία New Mexico. Με πάθος και δημιουργικότητα πάλευαν να δώσουν εφόδια στα παιδιά αυτά, σε έναν άνισο αγώνα: αρκετά από τα σχολεία στεγάζονται σε πρόχειρες αίθουσες σε καταυλισμούς, με ελάχιστη υλικοτεχνική υποδομή (λίγοι και παλιοί υπολογιστές, αργή και μη σταθερή σύνδεση Internet). Συγκινήθηκα με τον αγώνα τους και ως ελάχιστο φόρο τιμής στο έργο τους έστειλα δύο tweet (δείτε εδώ και εδώ) από το λογαριασμό μου στο Twitter, ενώ στο τέλος της παρουσίασης εξέφρασα το θαυμασμό μου για την εμπνευσμένη δουλειά που κάνουν κάτω από αντίξοες συνθήκες.
Στην επόμενη συνεδρία βρέθηκα σε παρουσίαση ιδιώτη προγραμματιστή που παρουσίαζε δημοφιλές (μη-δωρεάν) λογισμικό για την εκμάθηση προγραμματισμού Η/Υ σε μαθητές δημοτικού και γυμνασίου. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη, μάλιστα σε σημείο που πολλοί από τους σύνεδρους δεν είχαν αλλού να καθίσουν από το... πάτωμα. Με διαφορά μισής ώρας, βρέθηκα από το ένα άκρο του "οικοσυστήματος" εκπαίδευσης των ΗΠΑ στο άλλο: από τη μία το σχολείο "δεύτερης κατηγορίας", με καθηγητές με πενιχρά μέσα και μαθητές από κατεξοχήν άπορες οικογένειες (επειδή κανείς δεν ενδιαφέρεται να επιδοτήσει τη δική τους μόρφωση), και από την άλλη τα "προνομιούχα σχολεία" που προμηθεύονται ακριβά λογισμικά τα οποία θα "τρέξουν" σε εργαστήρια πληροφορικής τελευταίας τεχνολογίας (με καθηγητές και εμπορικούς αντιπρόσωπους να κλείνουν - με το αζημίωτο - συμβόλαια συνεργασίας)
Ιστορία 3: η κερδοφορία των πολυεθνικών ως κριτήριο για το σχεδιασμό προγραμμάτων εκπαίδευσης
Το 2017 είχα ολοκληρώσει τη θητεία μου στο ΔΣ του Συλλόγου CSTA, ωστόσο διατηρούσα επαφή με τους - εξαίρετους, αν αφήσουμε στην άκρη την εξοικείωσή τους με την παιδεία ως "εμπόρευμα" - συναδέλφους καθηγητές πληροφορικής που γνώρισα στις ΗΠΑ. Τον Αύγουστο έλαβα ένα μέιλ, στο οποίο η αρχισυντάκτρια της τριμηνιαίας έντυπης εφημερίδας του Συλλόγου ζητούσε να της στείλω μια περίληψη πρόσφατου άρθρου "μου" για δημοσίευση στο επόμενο τεύχος. Δεν θυμόμουν να είχα γράψει κάποιο άρθρο, ωστόσο άνοιξα το λινκ και διάβασα τον τίτλο: ούτε λίγο ούτε πολύ, έλεγε ότι "η ελλειμματική επιμόρφωση εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιφέρει κόστος στις μεγάλες εταιρίες".
Σαφέστατα δεν ήταν δικό μου, και το μπέρδεμα ήταν το εξής: μη-εξοικειωμένη η αρχισυντάκτρια με τα ελληνικά ονόματα, έστειλε κατά λάθος σε μένα το μέιλ ενώ απευθυνόταν στην πραγματική συντάκτρια του άρθρου, της οποίας το όνομα για έναν ξένο ίσως έμοιαζε με το δικό μου. Μιας όμως και ήλθε στην αντίληψή μου, το διάβασα το άρθρο. Μιλούσε για τους CEO και τα talent pools και πόσα χρήματα δαπανούν οι επιχειρήσεις για να επιμορφώσουν το προσωπικό τους, ενώ θα μπορούσαν κάλλιστα να γλιτώσουν τα έξοδα αυτά αν οι εκπαιδευτικοί επένδυαν στην επιμόρφωσή τους με στόχο να προσφέρουν στους μαθητές γνώσεις και δεξιότητες επιθυμητές στον επιχειρηματικό κόσμο. Το μακροσκελές άρθρο έδινε αριθμητικά στοιχεία σε δολλάρια ανά κεφάλι για τις οικονομίες κλίμακος που θα πετύχαιναν οι εταιρίες, αν τα σχολεία προσάρμοζαν το πρόγραμμα σπουδών στις δικές τους ανάγκες. Δεν πίστευα στα μάτια μου!
Το να λαμβάνει υπόψη του το εκπαιδευτικό σύστημα τις ανάγκες της αγοράς είναι βεβαίως ρεαλιστικό, μιας και οι τωρινοί μαθητές είναι οι αυριανοί υποψήφιοι της αγοράς εργασίας. Όμως το να σχεδιάζεις το σύστημα εκπαίδευσης ώστε να αυξάνει την κερδοφορία των μεγάλων εταιριών και των πολυεθνικών επειδή γλιτώνουν περιττά έξοδα επιμόρφωσης, ξεφεύγει από κάθε έννοια λογικής και ηθικής και μετατρέπει την παιδεία σε εμπορικό προϊόν προσαρμόσιμο αποκλειστικά στις επιταγές της αγοράς, αποκόπτοντας την από το θεμελιώδη ρόλο που παίζει στην εγκυκλοπαιδική μόρφωση και ψυχική καλλιέργεια των παιδιών μας.
Όπως δηλώνω στον τίτλο, με το άρθρο αυτό απευθύνομαι στους ΓΟΝΕΙΣ. Και τους ρωτώ: είναι αυτό το σχολείο που θέλετε;
Τον εκπαιδευτικό θα τον εκτιμάτε περισσότερο ως πλασιέ εμπορικών εκπαιδευτικών πακέτων; Επιθυμείτε το διαχωρισμό των σχολικών μονάδων σε δύο ταχύτητες, μια για τους προνομιούχους όπου θα υπάρχει μεγάλο ένδιαφέρον για επιδότηση από χορηγούς και ιδιώτες και μια για εκείνα τα σχολεία που είτε επειδή βρίσκονται σε υποβαθμισμένες περιοχές, είτε επειδή είναι μικρά, είτε επειδή φιλοξενούν παιδιά με μειωμένα προνόμια θα αφήνονται κυριολεκτικά στην τύχη τους; Τέλος, συμφωνείτε με τον επανασχεδιασμό των σχολικών προγραμμάτων ώστε να εξυπηρετούν καλύτερα την κερδοφορία των μεγάλων επιχειρήσεων;
Αν η απάντησή σας στα παραπάνω ερωτήματα είναι ΝΑΙ, τότε ο νέος νόμος για την παιδεία είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα σας. Αν αυτά που διαβάσατε σας προβλημάτισαν, συζητήστε τις ανησυχίες σας στους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων και ενώστε τη φωνή σας με τους εκπαιδευτικούς. Η εμπορικοποίηση της παιδείας είναι ο λόγος που αντιδρούν στην αξιολόγηση, και όχι ο φόβος ότι θα κριθούν "τεμπέληδες". Και να γνωρίζετε ότι το σύστημα που προωθεί η κυβέρνηση έχει ήδη αποτύχει στην Ευρώπη: διαβάστε το χαιρετισμό του φορέα National Education Union της Αγγλίας στους δικούς μας φορείς ΔΟΕ, ΕΛΜΕ, ΟΙΕΛΕ και ΠΟΣΕΕΠΕΑ.
Μίνα Θεοφιλάτου
Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχ/κός και Τεχνολογίας Υπολογιστών Πολυτεχνικής Σχολής Παν/μίου Πατρών
Πρώην καθηγήτρια Πληροφορικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Αργοστόλι, Κεφαλονιά
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 11/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
