Alfavita Newsroom Διαβάστε εδώ άρθρα σχετικά με την ορθογραφία της νεοελληνικής γλώσσας.
Το Α ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Β ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Γ ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Δ ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Ε ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Στ ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
το Ζ ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Η ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Θ ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
Το Ι ΜΕΡΟΣ για τη δοτική πτώση
νους υγιής εν σώματι υγιεί
= (νους υγιής σε σώμα υγιές) = η διανοητικήυγεία είναι συνάρτηση της σωματικής, η σωματική υγεία είναι προϋπόθεσητης πνευματικής
ο συ μισείς ετέρω μη ποιήσεις
ετέρω = (εις έτερον) = στον άλλο
ο συ μισείς ετέρω μη ποιήσεις = Μην κάνεις στους άλλουςαυτό που εσύ δεν θέλεις να σου κάνουν.
οικεία βουλήσει
= οικειοθελώς, θεληματικά, με τη θέλησή μου(σου, του, ...)
Όταν ενεργείς οικεία βουλήσει αναλαμβάνεις και την ευθύνητων ενεργειών σου.
οικεία θελήσει
= με δική μου (σου, του, ...) θέληση, οικειοθελώς,αυτοβούλως
Βλέπε και «ιδία βουλήσει».
Συμμετείχε στην εργασία οικεία θελήσει.
οίκοι
= στο σπίτι {οίκος = σπίτι}
Διαμένω οίκοι (οικουρώ) = μένω στο σπίτι.
Επίσκεψη οίκοι {χαρακτηρισμός επίσκεψηςγιατρού σε ασθενή στο σπίτι του τελευταίου}.
όμοιος ομοίω
= ο όμοιος τον όμοιο
Όμοιος ομοίω αεί πελάζει (= ο όμοιος τονόμοιό του πάντοτε συναναστρέφεται)
ονόματι
= κατά το όνομα, με το όνομα
Κάποιος σύνεδρος, ονόματι Αγγελόπουλος, πρότεινε να γίνειψηφοφορία. Γνώρισα κάποιον, ονόματι Αγγελόπουλο. Ακούστηκεη φωνή κάποιου, ονόματι Αγγελόπουλου.
(Βλέπε και εν ονόματι, επ' ονόματι).
ουαί τοις ηττημένοις
= αλίμονο στους νικημένους (λατ.vaevictis,πουτο είπε ο Γαλάτης Βρέννος)
Το τίμημα της ήττας ήταν βαρύτητο. Ουαί τοις ηττημένοις.
ουαί υμίν
= αλίμονο σε σας
Ουαί υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριτές (από το Ευαγγέλιο).
ουκ εν τω πολλώ το ευ
βλέπε εν τω πολλώ
Ουκ επ' άρτω ...
Βλέπε: «επ' άρτω»
ουσία
τύποις (αντίθ.)
= ως προς την ουσία, κατ' ουσίαν, ουσιαστικά
= ως προς τους τύπους, κατά τους τύπους, τυπικά
Αυτός που θα αναλάβει ως προϊστάμενος πρέπει να είναι κατάλληλος τύποιςκαιουσία.
παθών εν υπηρεσία
= αυτός που έπαθε ατύχημα σε ώρα υπηρεσίας ήσε υπηρεσιακή αποστολή
Πήρε σύνταξη ως παθών εν υπηρεσία
παίζει εν ου παικτοίς
= (παίζει με πράγματα που δεν είναι για παίξιμο)= γελοιοποιεί πράγματα που είναι σοβαρά
παίρνω τοις μετρητοίς
= παίρνω στα σοβαρά (κάτι που δεν είναι τόσοσοβαρό)
Του είπαμε ένα αστείο κι αυτός το πήρε τοις μετρητοίς
παντί τρόπω
= με οποιοδήποτε τρόπο, με κάθε τρόπο, παντοιοτρόπως
Πρέπει να σώσουμε τη γη, παντί τρόπω, από την οικολογική καταστροφή.
παρ' Αρείω Πάγω
= στον αρειο Πάγο
Είναι δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω
παρά τω πλευρώ
= στο πλευρό, πλάι, δίπλα
Στάθηκε παρά τω πλευρώ του κατηγορούμενου συζύγου της.
παρά τω πρωθυπουργώ
= κοντά στον πρωθυπουργό
Θήτευσε ως Υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ.
παρουσία
= (με παρουσία κάποιου) = ενώ κάποιος είναι,ή ήταν, παρών
Παρουσία μου είπε όσα είπε.
πάση δυνάμει
= (με κάθε δύναμη), με όλες τις δυνάμεις
Επίθεση του στρατού πάση δυνάμει.
πάση θυσία
= (με κάθε θυσία), οπωσδήποτε
Πρέπει να επιτύχουμε το αποτέλεσμα αυτό πάση θυσία.
πεζή
= πεζός, πεζή, πεζό, πεζοί
Διανύσαμε μεγάλες αποστάσεις πεζή (= πεζοί)
ποιητική αδεία
= (με ποιητική άδεια, με άδεια του ποιητή) =με την ελευθερία που παρέχεται στον ποιητικό λόγο (ή στον ποιητή).
Αυτό τυπικά δεν είναι σωστό, αλλά λέγεται ποιητική αδεία.
πολλώ μάλλον,
τοσούτω μάλλον
πόσω μάλλον
= πολύ περισσότερο (επιτατικό)
Αυτό δεν μπορούσε να το προβλέψει ο Διευθυντής, πολλώ μάλλον ένας νέος υπάλληλος
πόσω μάλλον
τοσούτω μάλλον ,
πολλώ μάλλον
= πολύ περισσότερο (επιτατικό)
Αυτό δεν μπορούσε να το προβλέψει ο Διευθυντής, πόσω μάλλονένας νέος υπάλληλος
πράγματι
= πραγματικά, αλήθεια
Πράγματι, χθες το μεσημέρι πέρασα από το γραφείο του.
Βλέπε και τω όντι, τη αληθεία
προφάσεις εν αμαρτίαις
= προσχήματα για δικαιολόγηση παραλείψεων ήανεπίτρεπτων ενεργειών (αμαρτία = σφάλμα, παράπτωμα και ιδιαίτερα θρησκευτικό)
Ένα είναι το γεγονός: ότι ο ασθενής αφέθηκε αβοήθητος. Οι όποιες εκτων υστέρων δικαιολογίες είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
πτωχοί τω πνεύματι
βλέπε τω πνεύματι
συν Αθηνά
= μαζί με την Αθηνά, εκτός από την Αθηνά
Συν Αθηνά και χείρα κίνει = (Εκτός από την Αθηνά κούνακαι τα χέρια σου) = Εκτός από το να επικαλείσαι βοήθεια άνωθεν πρέπει νακαταβάλεις και τις απαιτούμενες προσωπικές προσπάθειες
συν αυτώ
συν αυτοίς
= μαζί με αυτόν, μαζί με αυτούς
Φράσεις: οι συν αυτώ, οι συν αυτοίς = οιγύρω του (τους), η ακολουθία του (τους), η παρέα του (τους)
Τον πρόεδρο και τους συν αυτώ υποδέχτηκε ο τοπικός άρχοντας.
συν γυναιξί και τέκνοις
= μαζί με γυναίκες και παιδιά, οικογενειακώς
Ηρθαν οι περισσότεροι συνάδελφοι συν γυναιξίκαιτέκνοις
συν Θεώ
= με τη βοήθεια του Θεού, Θεού θέλοντος
Εφέτος, συν Θεώ, θα πάμε διακοπές στο εξωτερικό.
συν τοις άλλοις
= μαζί με όλα τ' άλλα, σε όλα τα άλλα πρόσθεσεότι
Συν τοις άλλοις, είναι καικακός μαθητής
συν τω χρόνω
= με την πάροδο του χρόνου
Συν τω χρόνω, θα γνωρίσειςκαλύτερα τους νέους συναδέλφους σου
συναρτήσει
= σε συνάρτηση με, ως προς (σύνηθες στη φυσικήκαι στα μαθηματικά)
Το διάγραμμα της ταχύτητας συναρτήσει του χρόνου.
συνεπεία
= (ως συνέπεια) = λόγω, εξαιτίας
συνοδεία κιθάρας
= με συνοδεία (ακομπανιαμέντο) κιθάρας
Τραγούδησε συνοδεία κιθάρας = Τραγούδησε συνοδευόμενοςαπό κιθάρα (με ακομπανιαμέντο κιθάρας)
ταύρος εν υαλοπωλείω
= (ταύρος σε υαλοπωλείο) = όπως αν μπει ταύροςσε υαλοπωλείο
Τα έκαμε όλα γυαλιά καρφιά, σαν ταύρος εν υαλοπωλείω.
τη εμφανίσει
Βλέπε: άμα τη εμφανίσει και επί τη εμφανίσει
τη τάξει
= στη σειρά, στη διάταξη, στην ιεραρχία
Ο υπουργός παρα τω πρωθυπουργώ είνια ο πρώτος τη τάξει υπουργός.Οπροϊστάμενος τμήματος είναι ο τελευταίος τη τάξει που παίρνειτο επίδομα ευθύνης.
τοις εκατό, τοις χιλίοις, τοις εκατομμυρίοις
= στα εκατό, στα χίλια, στα ένα εκατομμύριο(παρονομαστής 100, 1000, 1000000)
Επιτόκιο πέντε τοις εκατό (5/100 ή 5 %).
Πιθανότητα δύο τοις χιλίοις (2/1000 ή 2 ο/οο)
τοις κείνων ρήμασι
= στα λόγια εκείνων
Τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι = Βρισκόμαστεεδώ υπακούοντας στα λόγια τους.
τοις μετρητοίς
= σε μετρητά (αντίθετο: επί πιστώσει)
Αυτός πλήρωσε με πιστωτική κάρτα, ενώ εγώ τοις μετρητοίς.
Αυτό το κατάστημα δεν κάνει πίστωση, πουλάει μόνο τοις μετρητοίς.
Αυτός, φίλε μου, πουλάει τοις μετρητοίς (= είναι ξέγνοιαστος,δεκάραδεν δίνει).
(Βλέπε και «παίρνω τοις μετρητοίς»)
τοις οφειλέταις
ημών
= (στους οφειλέτες μας) = σ' αυτούς που μαςέκαμαν κακό
ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών = όπως και εμείςσυγχωρούμε αυτούς που μας αδίκησαν.
(Από την Κυριακή προσευχή)
τοις πάσι γνωστόν,
γνωστόν τοις πάσι
= σε όλους γνωστό, πασίγνωστο (πας, παντός,παντί, πάντα, πας, πάντες, πάντων, πάσι, πάντας, πάντες)
Αυτό που λες είναι γνωστόν τοις πάσι.
τοσούτω μάλλον ,
πολλώ μάλλον
πόσω μάλλον
= πολύ περισσότερο (επιτατικό)
Αυτό δεν μπορούσε να το προβλέψει ο Διευθυντής, τοσούτω μάλλονένας νέος υπάλληλος
τρικυμία εν κρανίω
= σύγχυση φρενών, διανοητική αναστάτωση, φουρτούνατου μυαλού
Δεν μπορείς να συνεννοηθείς μαζί του. Αυτός έχει τρικυμία εν κρανίω.
τύποις
= (με τύπο, τυπωμένος) = εντύπως, (+γενική)στο τυπογραφείο του
Τύποις Κ. Πετρίδη.
τύποις
ουσία (αντίθ.)
= ως προς τους τύπους, κατά τους τύπους, τυπικά
= ως προς την ουσία, κατ' ουσίαν, ουσιαστικά
Αυτός που θα αναλάβει ως προϊστάμενος πρέπει να είναι κατάλληλος τύποιςκαιουσία.
τύχη αγαθή
= κατά καλή τύχη, ευτυχώς
Τύχη αγαθή, αποφεύχθηκε το μοιραίο.
τω αγνώστω θεώ
= στον άγνωστο θεό
Στην αρχαία Αθήνα υπήρχε στήλη με την αφιέρωση «τω αγνώστω θεώ».
τω καιρώ εκείνω
= τότε στα παλιά τα χρόνια (από τη γνωστή εναρκτήριαφράση του Ευαγγελίου)
Τω καιρώ εκείνω ο δάσκαλος με τη βέργα του ήταν πιο πολύθηριοδαμαστής παρά δάσκαλος
τω κομιστή
= (εις τον κομίζοντα, εις τον φέροντα) = σ'αυτόν που το κρατά
Γραμμάτιο πληρωτέο τω κομιστή.
τω όντι, τωόντι και τώντις
= όντως, πράγματι, πραγματικά
Η κατάσταση είναι τωόντι πολύ σοβαρή.
Βλέπε και πράγματι, τη αληθεία.
τω πνεύματι
= κατά το πνεύμα
πτωχός τω πνεύματι = ταπεινός
Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι = ευτυχισμένοι οι ταπεινοί(από τους «Μακαρισμούς» του Ευαγγελίου)
υπαιτιότητι
= από υπαιτιότητα, εξαιτίας
Ολα έγιναν υπαιτιότητί μου.
φύσει
= εκ φύσεως, από τη φύση του, λόγω της φύσηςτου
Είναι φύσει αδύνατον να συμβεί κάτι τέτοιο.
Στη γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής συλλαβή με η, ω ή δίφθογγο είναι φύσει μακρά, ενώ συλλαβή με βραχύ που ακολουθείται από δύο ή περισσότερασύμφωνα ή διπλό σύμφωνο είναι θέσει μακρά.
φωνή βοώντος εν τη ερήμω
= φωνή κάποιου που φωνάζει στην έρημο, μεταφορικά:δεν ακούει κανένας, δεν υπάρχει καμιά ανταπόκριση
Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ετοιμάσατε την οδόν του Κυρίου(Κατά Μάρκον 1-3).
Εγώ τα είπα, εγώ τα άκουσα! Φωνή βοώντος εν τη ερήμω!.
χάριτι Θεία,
Θεία χάριτι
= με Θεία χάρη, με τη χάρη του Θεού, με τηνεύνοια του Θεού
Χάριτι Θεία ξεπεράσαμε τον κίνδυνο.
ψυχή τε και σώματι
= (με την ψυχή και με το σώμα) = με όλες τιςδυνάμεις, ολοκληρωτικά
Αφοσιώθηκε σ' αυτόν το σκοπό ψυχή τε και σώματι.
ως εν ονείρω
εν ονείρω
= σαν σε όνειρο, μακριά από την πραγματικότητα,αχνά και απροσδιόριστα
= σε όνειρο, μέσα σε όνειρο
Έννοιωσε σαν υπνωτισμένος? πέρασαν μπροστά από τα μάτια του σκηνές αχνέςκι ασύνδετες? ως εν ονείρω.
όνειρο εν ονείρω = κατάσταση στην οποία βλέπει κανέναςόνειρο μέσα σε όνειρο.
ως εν ουρανώ
= όπως στον ουρανό (Από την Κυριακή προσευχή)
ως εν ουρανώ και επί της γης = όπως στον ουρανό έτσι καιπάνω στη γη.
ως εν παρόδω ελέχθη
= όπως ελέχθη παρενθετικά
Βλέπε εν παρόδω.
Πηγές:
1. Οδηγός της νεοελληνικής γλώσσας, επιμ. Άννα Ιορδανίδου, εκδόσεις Πατάκη.
2. Χανδριώτης, Ελλάδιος, Προφορά και στίξη, Λευκωσία 1972.
3. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Νεοελληνική Γραμματική (της Δημοτικής), Θεσσαλονίκη 1973.
4. Ελληνικό Λεξικό, Τεγόπουλος-Φυτράκης.
5. Σακελλαρίου, Χάρης, Κλιτικό λεξικό δημοτικής, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα.
6. Κριαράς Εμμανουήλ, Νέο ελληνικό λεξικό της σύγχρονης δημοτικής γλώσσας, Εκδοτική Αθηνών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
