Νίκος Μακρής Τα ελίτ αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως το Harvard, το Yale, το Stanford και το MIT, αποτελούν για πολλούς τον απόλυτο προορισμό της γνώσης και της κοινωνικής ανόδου. Όμως, πίσω από την ακαδημαϊκή βιτρίνα, ένα καλά εδραιωμένο σύστημα αναπαραγωγής προνομίων και ανισοτήτων λειτουργεί σιωπηλά αλλά αποτελεσματικά. Η ελίτ αναπαράγει τον εαυτό της — και τα πανεπιστήμια συχνά μετατρέπονται σε προνομιακές λέσχες κοινωνικής διατήρησης.
Τα στατιστικά μιλούν: Οι βαθύπλουτοι στις πανεπιστημιακές αίθουσες
Σύμφωνα με την έρευνα της UBS και της Wealth-X, 16 από τα 20 κορυφαία πανεπιστήμια με τον μεγαλύτερο αριθμό βαθύπλουτων φοιτητών και αποφοίτων βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κοινός παρονομαστής; Η κυριαρχία του Ivy League, ενός άτυπου «κλαμπ» πανεπιστημιακής ελίτ που περιλαμβάνει τα Brown, Columbia, Cornell, Dartmouth, Harvard, Princeton, University of Pennsylvania και Yale.
Η Ivy League, αν και επισήμως αθλητική ένωση, έχει μετατραπεί σε σύμβολο κοινωνικής τάξης, αριστείας και εκλεκτικότητας — αλλά και, όπως αποδεικνύεται, συχνά αθέμιτης προνομιακής μεταχείρισης.
Τα σκάνδαλα που ταρακούνησαν την εκπαιδευτική κοινότητα
Το 2019, αποκαλύφθηκε από τους New York Times το σκάνδαλο «Operation Varsity Blues», όπου 33 εύποροι γονείς κατηγορήθηκαν για δωροδοκία με σκοπό την εισαγωγή των παιδιών τους σε κορυφαία πανεπιστήμια όπως το Yale, το Stanford και το USC. Η υπόθεση περιλάμβανε πληρωμένες θέσεις σε αθλητικές ομάδες, πλαστά βιογραφικά και εκατομμύρια δολάρια που άλλαζαν χέρια με αντάλλαγμα την πρόσβαση στην ακαδημαϊκή κορυφή.
Παρόμοια σκάνδαλα είχαν ξεσπάσει και παλαιότερα, με διαρροές θεμάτων των SAT εξετάσεων ή «χακαρίσματα» τραπεζών θεμάτων.
Τα «νόμιμα» προνόμια: Πώς λειτουργεί ο θεσμικός νεποτισμός
Δεν είναι πάντα η διαφθορά που ανοίγει τις πύλες των ελίτ πανεπιστημίων· συχνά είναι οι νόμιμες οδοί των πλουσίων:
Δωρεές εκατομμυρίων που αναβαθμίζουν τις πιθανότητες αποδοχής.
Πρόσβαση σε εξειδικευμένους συμβούλους, που κοστίζουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια.
Επισκέψεις στις πανεπιστημιουπόλεις που αξιολογούνται θετικά στα admissions – πρακτική ανέφικτη για πολλούς από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Εκπαίδευση με ιδιωτικούς καθηγητές, προπονητές και συμμετοχή σε διεθνή camps.
Όπως σημειώνει η ερευνήτρια Σύλβια Βαρνάβα, οι πλουσιότεροι γονείς δεν χρειάζεται να δωροδοκήσουν· μπορούν απλά να δωρίσουν.
Κληρονόμοι της γνώσης: Η επιτυχία ως κοινωνική αναπαραγωγή
Δεν είναι όλοι οι γόνοι της ελίτ αδιάφοροι ή ακατάλληλοι. Πολλοί διαπρέπουν σε τομείς που οι οικογένειές τους υπηρετούν επί γενεές — ένας κόσμος γνώσης και πολιτισμικής εξοικείωσης που δεν ξεκινά από το μηδέν αλλά μεταδίδεται κληρονομικά. Οι επιτυχίες αυτές όμως δεν απορρέουν αποκλειστικά από προσωπικό μόχθο, αλλά από:
Υλικές συνθήκες ζωής που ευνοούν τη μελέτη
Γνώση των εκπαιδευτικών διεξόδων και επαγγελματικών δυνατοτήτων
Αυτόματη εσωτερίκευση υψηλών προσδοκιών
Αυτό που ο κοινωνιολόγος Πιερ Μπουρντιέ αποκαλούσε «μορφωτικό κεφάλαιο» μεταφέρεται οικογενειακά, ενσωματώνεται στη γλώσσα, στις επιλογές, στις φιλοδοξίες.
Ποιος ορίζει το "δίκαιο" στην εκπαίδευση;
Η ουσία της τραγωδίας δεν βρίσκεται μόνο στις απάτες, αλλά στην ψευδαίσθηση ισότητας. Όταν τα παιδιά των μη προνομιούχων πιστεύουν ότι δεν τα κατάφεραν γιατί δεν ήταν αρκετά έξυπνα ή ικανά, ενώ στην πραγματικότητα δεν είχαν ποτέ ισότιμο σημείο εκκίνησης, τότε η κοινωνία χάνει τον δίκαιο χαρακτήρα της.
Η πραγματική meritocracy, η αξιοκρατία που βασίζεται στην αξία και όχι στο υπόβαθρο, παραμένει ένας φιλόδοξος στόχος και όχι μια παγιωμένη πραγματικότητα.
Η εκπαιδευτική ανισότητα δεν είναι ένα σύμπτωμα — είναι το σύστημα. Όσο η κοινωνία συνεχίζει να συγχέει τα προνόμια με την αξία, θα διαιωνίζει τις ταξικές διαφορές. Αν θέλουμε πραγματικά μια παιδεία για όλους, χρειαζόμαστε διαφάνεια, δίκαιη πρόσβαση και αναγνώριση ότι η εκπαίδευση δεν είναι εμπόρευμα, αλλά δημόσιο αγαθό.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Οδήγηση τέλος για ηλικιωμένους: Ποιοι χάνουν το δίπλωμα στα 65 και ποιοι στα 67
Voucher ΔΥΠΑ 750 ευρώ: - Πότε οι πληρώνεστε και που ξεκινάτε πρώτοι
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 25/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
