Νίκος Τσούλιας Οι εθνικές κοινωνίες και οικονομίες στη νεοτερικότητα ήταν πάντα διεθνοποιημένες. Το εμπόριο και οι μετακινήσεις πολιτών και πληθυσμών ήταν πάντα πέραν των συνόρων των εθνών – κρατών. Και μάλιστα όσο πιο «ανοιχτό» ήταν και είναι ένα κράτος, τόσο πιο ευεπίφορο στην πρόοδο ήταν και είναι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ΗΠΑ ιδιαίτερα στην πρώιμη μεταπολεμική περίοδο και αντιθετικό παράδειγμα είναι η Αλβανία της περιόδου του Χότζα.
Εδώ και αρκετά χρόνια η διεθνοποίηση έχει πάρει διαστάσεις παγκοσμιοποίησης και το διαδίκτυο είναι το – για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας – ενιαίο παγκόσμιο χωριό με ελευθερία ανταλλαγών ιδεών, γνώσεων, πληροφοριών, υλικών αγαθών, προϊόντων κλπ. Τα έθνη – κράτη καλούνται να αναπροσαρμόσουν τις παραδοσιακές λειτουργίες τους, αφού τα σύνορά τους είναι πλέον «διάτρητα».
Από την άλλη πλευρά, ο καπιταλισμός ως κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο έχει διαμορφώσει τις βασικές του επιλογές ως καθολικά αποδεκτές – ακόμα και τα πάλαι ποτέ προπύργια του κομμουνισμού, η Ρωσία και η Κίνα, έχουν προσχωρήσει σε αυτό το κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Έτσι λοιπόν η ελεύθερη αγορά είναι μια ισχυρή ιστορική πραγματικότητα, στην οποία η προσφορά και η ζήτηση των υλικών αγαθών καθορίζεται εν πολλοίς από την ποιότητά τους, τις τιμές τους, την αισθητική τους, τη λειτουργικότητά τους κλπ. Το εμπόριο γίνεται σε παγκόσμια κλίμακα είτε στις επιχειρήσεις είτε στους πολίτες με βάση τα δικά τους κριτήρια.
Τι γίνεται όμως τώρα που η μητρόπολη του καπιταλισμού, οι ΗΠΑ δια της πολιτικής του Τραμπ, επιδίδεται σε πολιτικές προστατευτισμού και ακύρωσης της έννοιας της ελεύθερης αγοράς; Είναι άραγε μια διαδικασία επαναφοράς παλιότερων εθνοκεντρικών πολιτικών, οι οποίες μπορούν να ευδοκιμήσουν σε συνθήκες ισχυρής παγκοσμιοποίησης; Πριν απ’ αυτό το ερώτημα οφείλουμε να δώσουμε μια εξήγηση του γιατί επιλέγεται μια τέτοια αναδρομική επιλογή. Προφανώς οφείλεται σε ένα στάτους οικονομίας που υπολείπεται των σύγχρονων απαιτήσεων, σε εθνική οικονομία που υστερεί σε ανταγωνιστικότητα στο διεθνές εμπόριο.
Με λίγα λόγια, οι ΗΠΑ εδώ και αρκετές δεκαετίες βλέπει να χάνει σταδιακά τον ηγετικό ρόλο της στην οικονομία και να απειλείται από άλλες χώρες και κυρίως από την Κίνα, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Ρωσία, την Ινδία κλπ. Οι Αμερικανοί πολίτες επιλέγουν πιο εύκολα ξένα προϊόντα είτε γιατί είναι καλύτερα είτε γιατί είναι φθηνότερα είτε και για τους δύο λόγους.
Υπάρχει και άλλο κρίσιμο ζήτημα. Οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις δεν είναι εθνικά αυτόνομες όσον αφορά τη λειτουργία τους. Για παράδειγμα, οι εταιρείες κατασκευής αεροπλάνων των ΗΠΑ αγοράζουν τα περισσότερα εξαρτήματα των αεροπλάνων από τρίτες χώρες, γιατί έτσι τους συμφέρει οικονομικά. Ο στόχος του Τραμπ να προσελκύσει επενδύσεις με αναγκαστικό τρόπο στις ΗΠΑ δεν έχει βιωσιμότητα, αφού και μόνο το εργασιακό κόστος θα είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι στην Κίνα ή στο Βιετνάμ κλπ, οπότε το πρόβλημα θα εμφανιστεί στην τιμή πώλησης.
Είδαμε και τη χώρα μας, που επιχείρησε για ένα διάστημα να προστατεύσει τα αγροτικά προϊόντα της έναντι των αντίστοιχων αλλά φθηνότερων προϊόντων άλλων μεσογειακών χωρών, αλλά η πολιτική αυτή δεν βάστηξε για πολύ.
Αν οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα σε σχέση με την Ε.Ε., για παράδειγμα, δεν πρόκειται να το λύσουν με τους δασμούς – άλλωστε το ίδιο εργαλείο των δασμών το έχουν όλες οι χώρες. Η μονομερής και αυταρχική απόφαση του Τραμπ να προχωρήσει σε ένα τέτοιο εκβιαστικό μέτρο δεν δηλώνει απλά και μόνο έναν εκπνέοντα νέου τύπου ιμπεριαλισμό αλλά και μια κατάφωρη και αδιέξοδη ανατροπή των διεθνών κανόνων.
Η σταδιακή αλλά εμφανής υποχώρηση των ΗΠΑ από κυρίαρχη υπερδύναμη σε ένα σύστημα πολυπολικό θα έχει πολλά επεισόδια. Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Ένα είναι βέβαιο. Ο διαφαινόμενος παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος θα πλήξει όλα τα κράτη και όλους τους λαούς. Υπάρχει και μια άλλη βεβαιότητα. Ο Τραμπ και οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να επιβάλλουν την πολιτική τους μονομερώς σε βάρος των υπόλοιπων κρατών.
Η υπαναχώρηση του Τραμπ για ένα τρίμηνο με γελοίες δικαιολογίες καταδεικνύει την παραδοχή τόσο της αδυναμίας του να ασκήσει εξουσία στον κόσμο όσο και της αδυναμίας της οικονομίας των ΗΠΑ…
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 47.000 υποψήφιους ως 26/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 26/05
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
