Alfavita Newsroom 
Μαθηματικά μοντέλα παρόμοια με εκείνα που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση μεταδοτικών ασθενειών και επιδημιών δείχνουν τι συμβαίνει όταν τα κοινωνικά δίκτυα και το ίντερνετ βομβαρδίζονται από πάρα πολλές πληροφορίες.
Οι μύθοι και οι θεωρίες συνωμοσίας για τον κορωνοϊό έχουν εξαπλωθεί ακόμη ταχύτερα και από τον ίδιο τον ιό τις τελευταίες εβδομάδες παγκοσμίως.
Ισλαμιστές κληρικοί από την Τυνησία και την Αίγυπτο, για παράδειγμα, υποστηρίζουν ότι η επιδημία είναι η θεϊκή τιμωρία της Κίνας για την αντιμετώπιση των Ουιγούρων.
Στο Ιράκ, ένας πολιτικός σχολιαστής διαδίδει την άποψη ότι η επιδημία αποτελεί συνωμοσία των Εβραίων-Αμερικάνων με στόχο να αποδεκατιστεί ο παγκόσμιος πληθυσμός.
Σε πολλές θεωρίες συνωμοσίας, υπάρχει το σενάριο, σύμφωνα με το οποίο, κάποιοι ισχυροί άνθρωποι στο παρασκήνιο ελέγχουν τη διεθνή πολιτική χρησιμοποιώντας κάθε είδους όπλο. Το ίδιο συμβαίνει και σε Ρωσία και Ιράν όπου εξαπλώθηκαν οι φήμες ότι η επιδημία είναι μια επίθεση των ΗΠΑ με βιολογικά όπλα.
Τον κορωνοϊό ως "κατασκευάσιμο" ιό δείχνει να έχει στις επιλογές του και το 30% περίπου των Ελλήνων, σύμφωνα με μια τελευταία δημοσκόπηση.
Στις θεωρίες αυτές όμως δεν υπάρχει απάντηση στο ποιος ήθελε να μειώσει τον πληθυσμό στις αρχές του 20ου αιώνα ή τον 14ο αιώνα, καθώς στην ιστορία της ανθρωπότητας έχουμε πολλές πανδημίες με εκατομμύρια θύματα ιών και βακτηρίων.
Στις ίδιες τις ΗΠΑ οι αντίπαλοι του εμβολιασμού, υποστηρίζουν ότι το ξέσπασμα του ιού οφείλεται στον ιδρυτή της Microsoft Μπιλ Γκέιτς.
Στη Νιγηρία ένας ιερέας ισχυρίστηκε ότι μια σούπα μπορεί να θεραπεύσει τους ασθενείς. Κάτι που επίσης κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Αφρικής είναι ότι το σκόρδο θεραπεύει τον ιό.
Στην Ινδία, ένας εθνικιστής ακτιβιστής συνέστησε ούρα ή κοπριά από ινδικές αγελάδες ως φάρμακο κατά του ιού.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει επανειλημμένα επιστήσει την προσοχή απέναντι στους τσαρλατάνους που δημιουργούν ψευδείς ελπίδες, είτε από πολιτικό, είτε από θρησκευτικό φανατισμό ή απλώς λόγω οικονομικών συμφερόντων. Και τούτο διότι ο φόβος του ιού μετατρέπεται σε χρήμα, αφού το εμπόριο ελπίδας ανθεί στο διαδίκτυο.
Τι κάνει όμως τέτοιες εξωφρενικές ιστορίες να είναι εξαιρετικά δημοφιλείς; Είμαστε ένα ιδιαίτερα αφελές είδος ή απλά δεν δίνουμε σημασία και δεν φιλτράρουμε τίποτα;
Ένα μαθηματικό μοντέλο, για τον τρόπο με τον οποίο οι ειδήσεις διαδίδονται στα κοινωνικά μέσα και το οποίο δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, δείχνει ότι σχεδόν οποιαδήποτε πληροφορία μπορεί να γίνει viral.
Τα μαθηματικά μοντέλα για να εξερευνήσουν τον τρόπο με τον οποίο τα fake news διαδίδονται στα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιούν ως επί των πλείστων μοντέλα που μελετούν τον τρόπο διάδοσης των ασθενειών και των επιδημιών γενικότερα. Μπορούμε απλά να σκεφτούμε ένα διάγραμμα στο οποίο κάθε άτομο αντιπροσωπεύεται από μια τελεία και συνδέεται μέσω γραμμών σε άλλες τελείες, που αντιπροσωπεύουν φίλους ή θαυμαστές.
Αν για παράδειγμα, ο Α «μολυνθεί» από τον ιό της γρίπης ή από ένα κομμάτι ψεύτικων ειδήσεων, μπορεί να το μεταδώσει μέσω της (ηλεκτρονικής) επαφής στους φίλους του, τον Β και τον Γ. Ο Β και ο Γ θα μπορούσαν με τη σειρά τους να το μεταδώσουν στις επαφές τους και ούτω καθεξής. Με τη συμπλήρωση ενός τέτοιου μοντέλου μπορεί να προβλεφθεί το πόσο μακριά είναι εφικτό να εξαπλωθεί μια ψεύτικη είδηση.
Το 2014 ο μαθηματικός James Gleeson στην Ιρλανδία κατέδειξε μια μαθηματική ομοιότητα μεταξύ μοντέλων ανάλογων με αυτό των fake news και των αμμολόφων. Ρίχνοντας την άμμο πάνω σε μια επίπεδη επιφάνεια, θα συσσωρευτεί μέχρι οι κλίσεις της να φτάσουν σε μια κρίσιμη γωνία. Μερικοί πρόσθετοι κόκκοι άμμου μπορεί να μην προκαλέσουν κάτι αξιοσημείωτο, αλλά ξαφνικά ένας μόνο κόκκος μπορεί προκαλέσει κατάρρευση του «λόφου». Κάπως έτσι και στο διαδίκτυο, μια ψευδή πληροφορία μπορεί να πέσει πάνω σε μια στοίβα άλλων πληροφοριών και να προκαλέσει «κατάρρευση», γινόμενη viral.
Επομένως επειδή τα fake news είναι δημιουργημένα από τη φύση τους για να προκαλέσουν -με αθέμιτα συνήθως μέσα- το ενδιαφέρον του αναγνώστη, το γεγονός ότι κυκλοφορούν πολλά εκεί έξω που μέσω της δομής των κοινωνικών δικτύων μπορούν να κοινοποιηθούν απεριόριστα, σε συνδυασμό με την αδυναμία ή την αδιαφορία για την εγκυρότητά τους, εξηγεί γιατί είναι τόσο «δημοφιλή» και εύκολα εξαπλώσιμα.
Την προσοχή μας λοιπόν, γιατί πολλές φορές μια ψευδή είδηση μπορεί να είναι επικίνδυνη όσο και ένας ιός.
Μαθηματικά μοντέλα επιδημιών: https://webradio.ert.gr/102fm/27fev2020-thanasis-kopadis/?fbclid=IwAR1rjs14ZKTGI-cOxmMEnkm_qCZGjNTeRAhz1riUnBSEVZVtGC-i3eg5wzM
* Μαθηματικός-Συγγραφέας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
«Κανόνι» σε μεγάλη ασφαλιστική στην Ελλάδα - Χιλιάδες οδηγοί χωρίς κάλυψη από 1η Ιουλίου!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 16/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
