Alfavita Newsroom Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ ΤΟΥ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ
Γιώργος Θωμόπουλος
Είμαστε οι κούφιοι ανθρώποι
Είμαστε οι παραγεμισμένοι ανθρώποι
Που σκύβουνε μαζί.
Καύκαλα μ' άχερα γεμάτα, αλίμονο!
Οι στεγνές μας φωνές
Σαν ψιθυρίζουμε μαζί
Είναι ήσυχες κι ασήμαντες...
Μορφή χωρίς σχήμα, σκιά χωρίς χρώμα,
Παραλυμένη δύναμη, γνέψιμο χωρίς κίνηση...
T. S. Eliot
Ανάμεσα στις πολύπαθες περιπτώσεις του πρόσφατου εκπαιδευτικού μας βίου - η κτητική αντωνυμία μας αφορά όλους κι ας μη σχετιζόμαστε όλοι
άμεσα με το χώρο της εκπαίδευσης, γιατί η ανατροφή των νέων ανθρώπων
πρέπει να είναι μέριμνα και ευθύνη όλων ως αρχή πολιτείας απάσης - εμφανίζε-ται δυστυχώς και το μάθημα της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας. Δεν είναι βέ-
βαια ούτε η πρώτη φορά ούτε ενδεχομένως η πιο κραυγαλέα που οι αρμό-διοι λειτουργοί - προγραμματιστές πειραματίζονται στου κασίδη το κεφάλι.
Είναι οι ίδιοι εκείνοι εγκέφαλοι που εισήγαγαν βαρβαρίζοντες και σολοικί-
ζοντες την αυτοαξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου ή τις ολιστικές προσεγγίσεις, καθώς καί άλλα μνημεία συναφούς ελληνιζούσης πρωτοτυπίας και διαμόρφω-σαν ή επέβαλαν στην γραφή της Ελληνικής σημεία στίξης ή οργάνωση παρα-γράφων μεταφερμένα από τις κυρίαρχες, όπως φαίνεται πια, γλώσσες της Ε-σπερίας. Σαν να μην είχε πίσω της η γλώσσα μας παράδοση χιλιετιών, σαν να είναι υπό διαμόρφωσιν και πρέπει να στηριχτεί για να καλύψει τα κενά της στη συνδρομή άλλων, εντελώς διάφορων, γλωσσικών κωδίκων. Και ας το-
νιστεί εκ των προτέρων πως οι παρατηρήσεις αυτές δεν αφορμώνται από την
γνωστή οπτική που αγωνιά για την καθαρότητα της γλώσσας μας, την καραμέ-λα της γλωσσικής πενίας των νέων μας, τις άναρθρες κραυγές κινδυνολογού-ντων για την πιθανή εξαφάνισή της και άλλα ηχηρά παρόμοια που δεν εμπνέουν.
Όμως στην περίπτωση της κακορίζικης Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας εί-
ναι βέβαιο πως έχουμε χάσει πανηγυρικά το δάσος εξετάζοντας και διυλίζο-
ντας το δέντρο, ομφαλοσκοπώντας και αποθεώνοντας το ασήμαντο. Έχοντας
αναγορεύσει ένα απλό εργαλείο, ένα βιβλίο αναφοράς σε ύπατο σκοπό και
κριτήριο ασφαλούς γνώσης ( το ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ) το εξεταστικό σύστημα για την πρόσβαση των μαθητών στις ανώτατες σχολές
μετέτρεψε για πολλοστή φορά τον πλούτο και τη γοητεία ενός μαθήματος
σε μηχανική αποκρουστική διαδικασία, σε στεγνό και πάμπτωχο δοχείο απο-
στήθισης, σε άσκοπη άσκηση και καταπόνηση στο ασήμαντο. Η αφηγημα-τολογία κάλυψε ξαφνικά ως κονιορτός και νεφέλη λευκή τα πάντα. Σαν να μην
είχε άλλο λόγο ύπαρξης η τέχνη του λόγου, άλλη λειτουργία, άλλην αποστο-λή και να ανακαλύφτηκε, όπως η Ιερουσαλήμ, αποκλειστικά μέσα από τις - χρήσιμες οπωσδήποτε και ενδιαφέρουσες - κριτικές προσεγγίσεις των θεωρητι-κών της λογοτεχνίας πρόσφατα. Αλλά οι τελευταίες από πού κι ως πού εκτό-πισαν το ίδιο το έργο τέχνης και το υποβάθμισαν σε παράρτημα της όποιας ερμηνευτικής προσέγγισης με τη συνδρομή και την ευθύνη βεβαίως των αρ-μοδίων συμβούλων και φιλολόγων;
Όταν ήμουν μαθητής, δέσποζε η βλακώδης ερώτηση του καθηγητή: τι
θέλει να πει μ' αυτό ο ποιητής; Εννοείται πως η απάντηση στο ερώτημα δεν θα μπορούσε να δοθεί από τον συνήθως πεθαμένο ποιητή και ανελάμβανε
ως αυθεντικός εκφραστής του απογενομένου ο καθηγητής να παρουσιάσει
την μία, αποκλειστική και έγκυρη ερμηνευτική προσέγγιση, που δεν ήταν καν
δική του, αλλά την αλίευε στους κυκλοφορούντες τυφλοσύρτες και την επέβα-
λε ως θέσφατο στον εμβρόντητο μαθητόκοσμο. Σήμερα κατορθώσαμε, για να
χρησιμοποιήσω μια ποδοσφαιρικήν εικόνα, πολλοί εξ ημών των φιλολόγων, αφού κάνουμε απανωτές ντρίπλες στον εαυτό μας, να πετύχουμε επιτέλους το
πολυπόθητο γκόλ. Μόνο που χωρίς να το συνειδητοποιούμε αυτό είναι αυτο-
γκόλ. Έχουμε χαθεί στον λαβύρινθο του δραματοποιημένου ή μη, του ομοδιηγη-
τικού ή εξωδιηγητικού ή ετεροδιηγητικού ή ενδοδιηγητικού ή αυτοσυνειδητοποιημένου
ή προνομιακού ή περιορισμένου ή αξιόπιστου ή αναξιόπιστου ή καλυμμένου ή φανε-
ρού αφηγητή, της μηδενικής ή εσωτερικής ή εξωτερικής εστίασης, του εξωδιηγητι-
κού ή διηγητικού ή ενδοδιηγητικού ή μεταδιηγητικού ή υποδιηγηματικού επιπέδου, της
μοναδικής, πολυμοναδικής, επαναληπτικής ή θαμιστικής αφήγησης, των αναχρονιών- αναλήψεων ή προλήψεων - της εμβέλειας ή απόστασης και της έκτασης ή του εύρους τους, του είδους τους: εσωτερικών, εξωτερικών, μεικτών, πλήρων, μερικών,
ετεροδιηγητικών, ομοδιηγητικών, επαναληπτικών και συμπληρωματικών.
Στην πρεμούρα μας να προκάνουμε και να εξετάσουμε όλα τα παραπά-νω στοιχεία έχουμε χάσει εκτός από το δάσος του κειμένου και το ίδιο το δέντρο που διυλίσαμε. Που το εκτελέσαμε κανονικά και το θάψαμε. Κι έτσι
έχουμε το κολοσσιαίο μερίδιο ευθύνης, γιατί οι μαθητές μας πέρασαν απ' τα
Καυδιανά δίκρανα, μίσησαν κι εμάς και την τέχνη του λόγου, βγήκαν ανε-
πανόρθωτα ανάπηροι από μια διαδικασία που θυμίζει κρεατομηχανή και η
διαστροφή αυτή υποκορίζεται επιτυχία, θρίαμβος, στόχος ζωής! Το μαύρο
μας το χάλι δηλαδή. Αλλά το πιο παράδοξο στην περίπτωση αυτή είναι πως
νεκροθάφτες της ποίησης στη ζωή των νέων, τυμβωρύχοι της εκπληκτικής τέ-
χνης του λόγου γίνονται ανεπαισθήτως εκείνοι που οφείλουν να είναι οι δια-
πρύσιοι κήρυκές τους: οι φιλόλογοι. Και η στάση τους απέναντι στα συμβαί-
νοντα αυτά, τα άθλια, τα θλιβερά, είναι σε κάθε περίπτωση ασύγγνωστη.
Στο μεταξύ ανάμεσα στους διανοουμένους (;) μιας αυτόκλητης πρωτοπο-ρίας η αφήγηση και η αφηγηματολογία περιφέρεται ως καραμέλα επικαιρική και
μας φέρνει στο νου άλλες ανάλογες προηγηθείσες, οι οποίες φαίνεται πως ολοκλήρωσαν μάλλον άδοξα τον σύντομο βίο τους, σαν τον περιβόητο μεταμοντερνισμό ή την απίστευτη μπούρδα του τέλους της ιστορίας που αναμά-σησαν ποικίλα αγράμματα και ανιστόρητα μυρηκαστικά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
