Μαρία Δούση Σε κάθε σχολική τάξη υπάρχουν παιδιά που κουβαλούν έναν αόρατο αγώνα. Παιδιά που παλεύουν με δυσλεξία, ΔΕΠΥ, διαταραχές λόγου, παιδιά στο φάσμα του αυτισμού. Παιδιά που ο κόσμος συχνά αποκαλεί «διαφορετικά», αλλά στην πραγματικότητα είναι κομμάτι της ίδιας εκπαιδευτικής κοινότητας – απλώς με έναν άλλο τρόπο μάθησης.
Η καθημερινότητα αυτών των παιδιών μοιάζει με έναν δρόμο γεμάτο εμπόδια. «Η κόρη μου κάθε βράδυ έσπαγε τα μολύβια από την αγωνία της να διαβάσει σωστά», λέει η Μαρία Π., μητέρα παιδιού με δυσλεξία. «Δεν ήταν ότι δεν ήθελε. Ήταν ότι το χαρτί μπροστά της έμοιαζε βουνό».
Οι συμμαθητές τους συχνά δεν καταλαβαίνουν. Ένα πείραγμα, μια αποδοκιμασία, ένα βλέμμα ειρωνικό αρκούν για να πληγώσουν την ήδη εύθραυστη αυτοπεποίθησή τους. Έτσι, η μαθησιακή δυσκολία γίνεται και κοινωνικό βάρος.
Για τον ίδιο τον «διαφορετικό» μαθητή, το σχολείο μπορεί να μοιάζει με καθημερινή δοκιμασία:
Η αίσθηση του αποκλεισμού: όταν οι συμμαθητές γελούν με το λάθος του, όταν οι δάσκαλοι ασυνείδητα τον αγνοούν για να μη «χάσουν χρόνο».
Η κόπωση: μαθητές με ΔΕΠΥ ή μαθησιακές δυσκολίες εξαντλούνται γρήγορα· το μάθημα γίνεται ένας μαραθώνιος χωρίς τερματισμό.
Η «ταμπέλα»: πολύ συχνά, ο διαφορετικός μαθητής βαφτίζεται «τεμπέλης», «αδιάφορος», «προβληματικός». Η ταμπέλα μένει πάνω του πιο βαριά κι από την ίδια τη δυσκολία.
Η μοναξιά: η αίσθηση ότι κανείς δεν τον καταλαβαίνει, ότι είναι στο περιθώριο ενός θορυβώδους, απαιτητικού συστήματος.
Αυτά τα παιδιά δεν ανήκουν σε μια «στατιστική αναγκών». Έχουν δημιουργικότητα, φαντασία, δύναμη έκφρασης — και όταν βρουν τη στήριξη που τους αξίζει, ανθίζουν. Ένας μαθητής με ΔΕΠΥ μπορεί να δώσει άλλη ενέργεια… ένας στο φάσμα να φέρει απρόσμενες ιδέες.
Οι δυσκολίες των εκπαιδευτικών
Οι δάσκαλοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Όμως, η εκπαίδευση που λαμβάνουν δεν αρκεί για να ανταποκριθούν σε τόσο διαφορετικές ανάγκες. «Έχω στην ίδια τάξη δύο παιδιά με ΔΕΠΥ, ένα στο φάσμα και ένα με σοβαρή δυσλεξία. Είμαι μόνη μου με 24 μαθητές», μας λέει η Ελένη, δασκάλα Δημοτικού. «Προσπαθώ να κάνω διαφοροποιημένη διδασκαλία, αλλά με πιάνει απόγνωση. Δεν είναι θέμα θέλησης· είναι θέμα χρόνου και υποδομών».
Οι εκπαιδευτικοί πολλές φορές γίνονται εφευρετικοί, αυτοσχεδιάζουν, δανείζονται υλικό, δημιουργούν προσωπικά φύλλα εργασίας. Όμως, χωρίς συστηματική κρατική στήριξη, η προσπάθεια μοιάζει με μαραθώνιο χωρίς τερματισμό.
Οι γονείς σε σταυροδρόμι
Οι γονείς παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες βιώνουν μια διαρκή ένταση. Από τη μία η αγάπη και η πίστη στο παιδί τους, από την άλλη η κούραση, το άγχος, η ανασφάλεια. «Έπρεπε να περιμένουμε 9 μήνες για αξιολόγηση στο ΚΕΔΑΣΥ. Στο τέλος, πήγαμε ιδιωτικά, πληρώνοντας από το υστέρημά μας», λέει ο Παναγιώτης Κ., πατέρας παιδιού με ΔΕΠΥ.
Η οικονομική επιβάρυνση είναι μεγάλη: λογοθεραπείες, ειδικοί παιδαγωγοί, ψυχολογική στήριξη. Κι όλα αυτά, συχνά μακριά από το σχολείο που θα έπρεπε να αποτελεί το βασικό καταφύγιο.
Η κρατική πολιτική: Νόμοι που σκοντάφτουν στην πράξη
Η Ελλάδα διαθέτει θεσμικό πλαίσιο για τη στήριξη των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Υπάρχουν παράλληλες στηρίξεις, τμήματα ένταξης, εξειδικευμένο προσωπικό. Όμως η πραγματικότητα είναι συχνά απογοητευτική:
οι εγκρίσεις για παράλληλη στήριξη καθυστερούν μήνες,
οι θέσεις καλύπτονται με αναπληρωτές που κάθε χρόνο αλλάζουν σχολείο,
τα ΚΕΔΑΣΥ έχουν τεράστιες λίστες αναμονής,
η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών γίνεται αποσπασματικά.
Όπως λέει ένας εκπαιδευτικός: «Η πολιτεία μας ζητά να κάνουμε συμπεριληπτική εκπαίδευση, αλλά χωρίς τα εργαλεία. Είναι σαν να σου δίνουν ένα πινέλο και να σου ζητούν να ζωγραφίσεις έναν πίνακα χωρίς καμβά».
Η άλλη όψη της μάθησης
Κι όμως, αυτά τα παιδιά δεν είναι «προβλήματα». Είναι παιδιά με φαντασία, δημιουργικότητα, πρωτοτυπία. «Ο γιος μου δυσκολεύεται να γράψει, αλλά έχει φαντασία κινηματογραφιστή. Στήνει ιστορίες στο μυαλό του που με αφήνουν άφωνη», λέει μια μητέρα.
Η εκπαίδευση που πραγματικά τους αξίζει δεν είναι εκείνη που τους βάζει στο «κουτί του μέσου μαθητή», αλλά εκείνη που αναδεικνύει τις δυνατότητές τους.
Κλείνοντας
Η συμπεριληπτική εκπαίδευση δεν είναι σύνθημα. Είναι στάση ζωής, είναι υπόσχεση σε κάθε παιδί ότι θα βρει χώρο, ότι θα ακουστεί, ότι δεν θα μείνει πίσω. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ένα σχολείο που να βλέπει τα παιδιά όχι με το βλέμμα της ελλειμματικότητας, αλλά με το βλέμμα της δυνατότητας.
Και τότε, η σιωπή τους μπορεί να μετατραπεί σε φωνή που εμπλουτίζει την τάξη και μας θυμίζει ότι η διαφορετικότητα είναι η πιο όμορφη μορφή μάθησης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσοχή: Σαρώνει η νέα ηλεκτρονική απάτη με το όνομα της BOOKING – Πώς «ψαρεύουν» τα θύματα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
