Εμείς οι κοινωνικοί ανθρωπολόγοι συνηθίζουμε να λέμε ότι «τα πάντα εξαρτώνται από τα συμφραζόμενα». Ετσι, ο όρος «ιδιωτικό Πανεπιστήμιο» δεν έχει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής την ίδια έννοια που έχει στην Ελλάδα. Μια εξήγηση της διαφοράς θα βοηθήσει τους Ελληνες αναγνώστες να καταλάβουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο που ανέλαβε τελευταία το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου δίδαξα επί 37 χρόνια, στην υπεράσπιση της ελευθερίας λόγου.
Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, υπάρχει ο κατανοητός φόβος ότι τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, που θα λειτουργήσουν κυρίως ως κερδοσκοπικά ιδρύματα, μπορεί να απορροφήσουν ένα δυσανάλογο ποσοστό των ήδη πενιχρών οικονομικών μέσων που διαθέτουν τα υφιστάμενα κρατικά ΑΕΙ.
Στις ΗΠΑ, ωστόσο, τα περισσότερα από τα πιο σεβαστά Πανεπιστήμια, εκείνα που εδώ και δύο αιώνες οικοδομούν την εκπαιδευτική και ερευνητική ισχύ της χώρας, είναι ιδιωτικά. Τώρα, η κυβέρνηση Τραμπ τα έχει βάλει στο στόχαστρο, όχι φυσικά γιατί θέλει να δημιουργήσει μια πιο δίκαιη χώρα με ισοτιμία όλων των Πανεπιστημίων, αλλά, αντίθετα, γιατί φοβάται την ελευθερία λόγου, σκέψης και πίστης που αυτά τα Πανεπιστήμια, με επικεφαλής το Χάρβαρντ -σε μια αξιοθαύμαστη επίδειξη θάρρους και αποφασιστικότητας- προστατεύουν, ακριβώς λόγω της ανεξαρτησίας τους.
Ενα ειδικό φορολογικό καθεστώς επιτρέπει στα Πανεπιστήμια αυτά να δέχονται δωρεές αφορολόγητα, ενώ οι δωρητές εξαιρούνται από ορισμένους φόρους επί του εισοδήματος λόγω ακριβώς αυτής της βαρυσήμαντης προσφοράς. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει αξιόπιστο Πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ που να μην εκμεταλλεύεται αυτό το σύστημα έμμεσης φορολόγησης. Ακόμη και στα κρατικά (κυρίως πολιτειακά) Πανεπιστήμια, ένα σημαντικό μέρος του κεφαλαίου τους προέρχεται από ιδιωτικές πηγές. Αυτό το σύστημα τους επιτρέπει να προστατεύουν την ελευθερία λόγου και τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές επιλογές τους.
Προκαταλήψεις και σεμνοτυφία
Παράδειγμα το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, όπου δίδαξα επί 11 χρόνια. Στην καρδιά μιας συντηρητικής Πολιτείας, με Ρεπουμπλικανούς πολιτικούς στο τιμόνι εδώ και δεκαετίες, αυτό το Πανεπιστήμιο ανέπτυξε τη μελέτη και τη διδασκαλία περισσότερων ξένων γλωσσών από όλα τα υπόλοιπα Πανεπιστήμια. Εκεί λειτούργησε ελεύθερα και το πασίγνωστο Ινστιτούτο Σεξουαλικών Σπουδών «Κίνσεϊ», με αποκαλυπτικές έρευνες που είχαν μεγάλη επιρροή στη διαμόρφωση της κοινής γνώσης για τη σεξουαλικότητα. Αλλά ακριβώς αυτή την ελευθερία φοβούνταν τα πιο συντηρητικά στοιχεία του τοπικού πολιτικού κατεστημένου γιατί χρησίμευε, μεταξύ άλλων, και στη διαμόρφωση μεγαλύτερης ανεκτικότητας απέναντι στις σεξουαλικές μειονότητες. Ετσι, το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα συγκρούστηκε με τη σεμνοτυφία της συντηρητικής πολιτικής ηγεσίας γιατί παρήγε γνώσεις που διέψευδαν τις προκαταλήψεις μιας στενά θρησκευτικά καθοδηγημένης συντήρησης.
Σήμερα, ενισχυμένη από την άνοδο ακροδεξιών στοιχείων στο ομοσπονδιακό επίπεδο, αυτή η συντήρηση εξαπέλυσε επιθέσεις κατά της ελευθερίας έρευνας και διδασκαλίας. Μεταξύ των «όπλων» που προσπαθούν να επιστρατεύσουν υπήρξε και ένα νομοσχέδιο που απειλεί τη μονιμότητα της θέσης -εγγύηση της ελευθερίας σκέψης και έκφρασης- όσων καθηγητών δεν διδάσκουν όλες τις πτυχές επίμαχων θεμάτων. Που σημαίνει, παραδείγματος χάρη, ότι ένας καθηγητής που διδάσκει τη θεωρία του Κάρολου Δαρβίνου για την εξέλιξη, πρέπει παράλληλα να διδάξει τη θεωρία του Επίσκοπου Ασερ ο οποίος είπε ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε το ιερό έτος 4004 π.Χ. Η συντηρητική θρησκευτική ηγεσία σφίγγει λοιπόν τον κλοιό γύρω από τη δημόσια διανόηση.
Καθεστώς επιβαλλόμενης άγνοιας
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Χάρβαρντ, χάρη στην εξέχουσα θέση που κατέχει στις ΗΠΑ, αποτελεί τον ιδιαίτερο στόχο των τραμπιστών, που το θεωρούν, προφανώς, προμαχώνα πολιτισμικής πανωλεθρίας. Η πιο πρόσφατη επίθεσή τους αφορά την απαγόρευση πρόσληψης, αλλά και παραμονής, ξένων φοιτητών στο Χάρβαρντ. Με αυτό το επιχείρημα, η κυβέρνηση Τραμπ θέτει δύο αλληλένδετους στόχους ενός δηλητηριώδους λαϊκισμού.
Ο ένας είναι η πτώχευση και η απομόνωση του ιδρύματος, άσχετα που οι πιο φτωχοί φοιτητές, που επιλέγονται για τις ικανότητές τους, σπουδάζουν και στεγάζονται δωρεάν, κυρίως χάρη στις δωρεές.
Ο δεύτερος στόχος είναι, προφανώς, ο ξεριζωμός του «ξένου στοιχείου» (και ιδιαίτερα του κινεζικού, όπως ήδη ανήγγειλε η Κρίστι Νοέμ, υπουργός Εσωτερικής Ασφαλείας) από τα «ιερά χώματα» της χώρας. Ετσι, επιπλέον, θα τρομοκρατηθούν όλα ανεξαιρέτως τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να εξασφαλίσει τον πλήρη έλεγχο των δυνητικών εστιών αντίστασης.
Ως γιος Εβραίων προσφύγων από την τότε ναζιστική Γερμανία, ξέρω να διαβάζω, νομίζω, τα σημεία και τους οιωνούς. Αλλωστε, ο κ. Τραμπ δεν κρύβει τις προθέσεις του - όταν δηλαδή είναι, πότε πότε, συνεπής. Στο όνομα της πολιτισμικής εκκαθάρισης, δημιουργεί ένα κράτος βασισμένο όχι στις περήφανες αξίες της δημοκρατικότητας, αλλά σε καθεστώς επιβαλλόμενης άγνοιας.
Το επιχείρημά του, άλλωστε, βασίζεται σε μια εμφανή υποκρισία: η δήθεν επιθυμία να ξεριζωθεί ο αντισημιτισμός. Δεν πειράζει ότι ο πρόεδρος (πρύτανης) του Πανεπιστημίου διακηρύσσει ότι και ο ίδιος είναι Εβραίος. Στο κάτω κάτω, είμαι και εγώ εβραϊκής καταγωγής. Αλλά θεωρώ μεγάλη προσβολή της μνήμης των συγγενών μου που εξοντώθηκαν στο Αουσβιτς και αλλού να θεωρείται αντισημιτισμός οποιαδήποτε κριτική της γενοκτονικής πολιτικής της τωρινής κυβέρνησης του Ισραήλ. Μιας χώρας που -αξίζει να σημειωθεί- ιδρύθηκε εν μέρει με βάση φιλανθρωπικούς και διεθνιστικούς προσανατολισμούς πριν πέσει στα χέρια της σημερινής Ακροδεξιάς και ενός ηγέτη που, όπως ο λεγόμενος «ηγέτης του ελεύθερου κόσμου», είναι έτοιμος να θυσιάσει τη χώρα του και τον (ακόμη πολυεθνικό) λαό του για να γλιτώσει ο ίδιος τη φυλακή.
Οι κατηγορίες περί αντισημιτισμού δυστυχώς ενθαρρύνουν και καλύπτουν τους πραγματικούς αντισημίτες. Χρησιμοποιούνται για να φιμωθούν όσοι τολμούν να σχολιάζουν ακριβώς αυτού του είδους πράξεις κυνικής υποκρισίας.
Τέτοιος λαϊκισμός δεν εξυπηρετεί κανένα λαό, μόνο ορισμένους διεφθαρμένους επιχειρηματίες που σήμερα, όσο ποτέ, κοντεύουν να ολοκληρώσουν... τον ολοκληρωτισμό.
*Ομότιμος καθηγητής των Κοινωνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ των ΗΠΑ.
Πηγή: efsyn.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Η ύλη για 47.000 υποψήφιους ως 28/5 με τις λύσεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 28/05
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
