“Έμεινα σε ένα ημιτελές διαμέρισμα με κουφώματα από νάιλον και μπάνιο με κοινή τουαλέτα στην αυλή. Ήταν Οκτώβρης και ήδη έπιανε κρύο στη Σίφνο. Δεν βρήκα τίποτα άλλο. Ή θα έπαιρνα αυτό ή θα έμενα σε σκηνή.”
Η φωνή της Μαρίας, 32 ετών, φιλολόγου που διορίστηκε πρώτη φορά στις Κυκλάδες το 2023, αποκαλύπτει μια πραγματικότητα που ελάχιστοι γνωρίζουν, εκτός αν την έχουν ζήσει: τους εκπαιδευτικούς χωρίς στέγη.

Μια αποστολή, χωρίς έδρα
Χιλιάδες αναπληρωτές και νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί κάθε χρόνο παίρνουν τον δρόμο για νησιά και απομακρυσμένες περιοχές, καλύπτοντας πάγιες και διαρκείς ανάγκες της δημόσιας εκπαίδευσης. Ωστόσο, ελάχιστα έχει εξασφαλίσει το κράτος γι' αυτούς πέρα από τον μισθό. Και, σε πολλές περιπτώσεις, ούτε αυτός φτάνει.
Σύμφωνα με έρευνα του Σωματείου Αναπληρωτών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το 72% των εκπαιδευτικών που τοποθετούνται σε τουριστικές περιοχές ξοδεύουν πάνω από το μισό μισθό τους στο ενοίκιο. Ενώ το 15% αναγκάζεται να συγκατοικήσει ή να μείνει σε δωμάτια ακατάλληλα, ακόμα και επικίνδυνα.
Καλώς ήρθατε στη Μύκονο: 900 ευρώ το "στούντιο"
Ο Γιώργος, 29 ετών, δάσκαλος, τοποθετήθηκε πέρσι σε δημοτικό σχολείο στη Μύκονο. «Τα σπίτια που υπήρχαν ήταν για τουρίστες. 1.200 ευρώ για 25 τετραγωνικά. Βρήκα τελικά ένα ισόγειο με υγρασία και φωνές από το beach bar δίπλα. 900 ευρώ. Σχεδόν όλος ο μισθός μου. Και αυτό… με μέσο!».
Η περίπτωσή του δεν είναι εξαίρεση, είναι ο κανόνας. Όσο ανεβαίνει η τουριστική δημοτικότητα, τόσο εξαφανίζεται η δυνατότητα μακροχρόνιας στέγασης.
Στα δωμάτια των παππούδων και στις αποθήκες των χωριών
Σε μικρότερα νησιά, όπου οι τουρίστες δεν κυκλοφορούν με σαμπάνιες αλλά με σακίδια, η εικόνα αλλάζει, χωρίς να καλυτερεύει απαραίτητα. Εκεί, οι εκπαιδευτικοί φιλοξενούνται συχνά σε «παραχωρημένα δωμάτια» — σπιτάκια παππούδων, χωρίς μόνωση, χωρίς ίντερνετ, με στρώματα 30ετίας.
«Έμενα στην αποθήκη του σχολείου. Είχε μετατραπεί σε “δωματιάκι για αναπληρωτές”. Ένα ράντζο, ένα μπάνιο, και μηδενική ιδιωτικότητα. Είχα άγχος, δεν ξεκουραζόμουν ποτέ. Στο τρίμηνο αρρώστησα δύο φορές», λέει η Άννα, 35 ετών, νηπιαγωγός στην Αμοργό.
Δεν είναι, ωστόσο, πιο εύκολη η εγκατάσταση σε μέρη λιγότερο προβεβλημένα. «Τα ενοίκια στην περιοχή μας, που εσχάτως έχει γίνει χειμερινός τουριστικός προορισμός, έχουν ανέβει πολύ λόγω Airbnb» αναφέρει διευθύντρια σχολικής μονάδας στην Αρκαδία. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναγκαστεί εκπαιδευτικοί με οικογένεια αντί να μετακομίσουν εκεί, να πηγαινοέρχονται με ΚΤΕΛ από άλλους νομούς της Πελοποννήσου. «Ξυπνούν από τις 4 το πρωί, είναι εξαντλημένοι και κατάκοποι όλη τη σχολική χρονιά».
Μερικά φώτα στην ομίχλη
Υπάρχουν και εξαιρέσεις: δήμοι που παρέχουν κατοικίες, ξενοδοχεία που συμφωνούν να προσφέρουν δωμάτια με μειωμένο αντίτιμο, ή τοπικές κοινωνίες που ανοίγουν τα σπίτια τους. Η Τήλος, για παράδειγμα, έχει αναπτύξει ένα συνεργατικό μοντέλο φιλοξενίας, ενώ στην Αστυπάλαια, οι εκπαιδευτικοί μένουν σε παλιά δημοτικά καταλύματα ανακαινισμένα.
Όμως αυτές οι περιπτώσεις δεν ξεπερνούν το 10% του συνόλου, και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν κεντρική πολιτική.
Το οξύμωρο; Οι περισσότεροι διορισμοί νεοδιόριστων σήμερα γίνονται σε περιοχές όπου η στέγαση είναι ήδη απαγορευτική. Και ενώ η Πολιτεία μιλά για "σταθερότητα" στην εκπαίδευση, το θεμέλιο αυτής — η αξιοπρεπής διαβίωση του εκπαιδευτικού — απουσιάζει.
«Σκέφτομαι να παραιτηθώ. Όχι γιατί δεν αγαπάω το σχολείο. Αλλά γιατί δεν αντέχω άλλο να ζω σε αυτή την προσωρινότητα, αυτή την υποτίμηση», λέει ο Βασίλης, δάσκαλος στη Σαντορίνη.
Τελευταία λέξη: Αξιοπρέπεια
Δεν πρόκειται απλώς για στεγαστικό πρόβλημα. Πρόκειται για κρίση αξιοπρέπειας. Και όταν ένας εκπαιδευτικός παλεύει να βρει που να μείνει, παλεύει ταυτόχρονα να σταθεί όρθιος, για να στηρίξει μια ολόκληρη τάξη.
Η στέγαση του εκπαιδευτικού δεν είναι επιβράβευση — είναι θεμέλιο για κάθε τάξη, κάθε παιδί, κάθε κοινωνία που θέλει να λέγεται δίκαιη.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 2/05
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ