* Ο Θανάσης Κονταξής είναι Μηχανολόγος Μηχανικός, πρώην Σχολικός Σύμβουλος
Το ερώτημα για κατάργηση των ΕΠΑΛ, ώστε η Επαγγελματική Εκπαίδευση να μη γίνεται σε σχολεία αλλά σε σχολές, φαίνεται να επανέρχεται, με το “νέο” στρατηγικό πλαίσιο για την Επαγγελματική εκπαίδευση, όπως δημοσιεύθηκε προς διαβούλευση από το Υπουργείο Παιδείας (1). Έτσι, οι μαθητές τους, προερχόμενοι στην πλειοψηφία τους από τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, θα στερούνται κάθε δυνατότητας ουσιαστικής εκπαίδευσης και βελτίωσης της κοινωνικής τους θέσης. Επιχειρείται δηλαδή, μια κανονικότητα “αυτοεκπληρούμενης προφητείας” για το μέλλον τους.
Η αντικατάσταση των ΕΠΑΛ από σχολές επιχειρήθηκε για πρώτη φορά το 2013, αρχικά με την κατάργηση δυναμικών ειδικοτήτων και την απόλυση (“διαθεσιμότητα”) εκπαιδευτικών, αφού είχε προηγηθεί η σταδιακή υπονόμευσή τους και η επακόλουθη μείωση του αριθμού των μαθητών τους. Η επιχείρηση αυτή, όχι μόνο ματαιώθηκε το 2015, αλλά, μετά το 2016, αναπτύχθηκαν δράσεις στην αντίθετη κατεύθυνση, με την ενίσχυση του ρόλου του “Σχολείου” και την πολλαπλή υποστήριξη των μαθητών. Το αποτέλεσμα αυτής της πορείας αποτυπώνεται ανάγλυφα στον μαθητικό πληθυσμό των ΕΠΑΛ. Μείωση μαθητών κατά τα χρόνια της κρίσης και μέχρι το 2015, σταδιακή αύξηση μέχρι το 2019 και μείωση από το σχολικό έτος 2021-22 .
Το “νέο” στρατηγικό σχέδιο του Υπουργείου Παιδείας αφαιρεί κάθε προηγούμενη ανθρωποκεντρική προσέγγιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, όσον αφορά τους μαθητές αλλά και τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι μετατρέπονται σε “εκπαιδευτές”. Έτσι, απαντάει μονοσήμαντα στο δίλημμα “Με τον άνθρωπο ή με την αγορά” επιλέγοντας, χωρίς περιστροφές, την αγορά.
Ακυρώνονται όλες οι προσπάθειες ενίσχυσης της έννοιας του “Σχολείου” όπως επιδιώχθηκε μέσα από το πρόγραμμα “Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ” και από τις υπόλοιπες εμβληματικές ρυθμίσεις βελτίωσης της κοινωνικής κινητικότητας των μαθητών που προέρχονται από τα πλέον ευάλωτα στρώματα. Με παρεμβάσεις στην ουσία της εκπαίδευσης και όχι μόνο με “διευκολύνσεις”. Με πολλαπλή υποστήριξη των μαθητών και με ενεργό ρόλο των εκπαιδευτικών. Με μια “από τα κάτω προσέγγιση”, με την παροχή “εργαλείων” προς αξιοποίηση, ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του κάθε σχολείου.
Τονίζεται ότι το εν λόγω πρόγραμμα έχει αξιολογηθεί θετικά από τη σχολική κοινότητα και επίσης έχει χαρακτηριστεί ως «καλή πρακτική» από το CEDEFOP (2). Όμως από το 2019 το πρόγραμμα υπονομεύεται με συστηματικές “καθυστερήσεις” και εφαρμογή μόνο των απόλυτα αναγκαίων υποχρεώσεων απέναντι στο ΕΣΠΑ.
Η δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση μετατρέπεται σε άθροισμα επιμέρους σχολών προσανατολισμένων πλήρως στις βραχυπρόθεσμες ανάγκες των επιχειρήσεων κάθε περιοχής, άρα σε πλήρη αναπαραγωγή του υφιστάμενου επιχειρείν, με τις γνωστές “επιτυχίες” του στην οικονομία, στην κοινωνία και στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της Χώρας.
Ακυρώνει όλη την προηγούμενη Στρατηγική για την ΕΕΚ (του 2016), χωρίς καμία αξιολόγηση και τεκμηρίωση. Μια στρατηγική η οποία είχε ως βασικό χαρακτηριστικό την ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της Επαγγελματικής εκπαίδευσης και την αύξηση της κοινωνικής κινητικότητας μέσα από την ενίσχυση του χαρακτήρα του “Σχολείου” Με αυτόν τον τρόπο επαναφέρεται επίσης η “ασυνέχεια” που χαρακτηρίζει το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα με τις αλλαγές πολιτικής ηγεσίας και η ακύρωση των αποδεδειγμένα θετικών δράσεων, χωρίς καμία αξιολόγηση ή έστω πολιτική δικαιολόγηση.
Καταργεί εμβληματικές ενισχυτικές δράσεις για το μαθητικό δυναμικό των ΕΠΑΛ Δράσεις που περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα “Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ” όπως ήταν η πρόσληψη ψυχολόγων, άρα η δυνατότητα εφαρμογής του θεσμού του συμβούλου καθηγητή για κάθε μαθητή, η ενισχυτική συνδιδασκαλία σε Ελληνικά και Μαθηματικά, τα Σχέδια δράσης και όλες τις άλλες δράσεις παιδαγωγικής και δημιουργικής ενίσχυσης και ενθάρρυνσης των μαθητών. Αυτό έρχεται ως συνέχεια του περιορισμού της πρόσβασης των αποφοίτων στα Πανεπιστήμια και .της κατάργησης των διετών προγραμμάτων των πανεπιστημίων.
Αυτές οι δράσεις αποδείχθηκαν ιδιαιτέρως εξυγιαντικές και θετικές για τα ΕΠΑΛ και συνέβαλαν σε σημαντική μεταμόρφωση αρκετών σχολείων, όσο πρόλαβαν να εφαρμοστούν, καθώς από το 2019 συστηματικά υπονομευτήκαν. Δεν συνέβαλαν μόνο στην αύξηση του μαθητικού δυναμικού, η οποία από εφέτος αναστρέφεται (3) αλλά και στην ουσιαστική ενίσχυση των μαθητών, που ήταν απαραίτητη, ιδιαιτέρως μετά από την καταστροφική οικονομική κρίση και είχε στόχο την βελτίωση του παιδαγωγικού κλίματος και την κοινωνική κινητικότητα.
Αυτές οι δράσεις θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες και για την τρέχουσα υγειονομική κρίση και τις συνέπειές της στο πλέον ευάλωτο μαθητικό δυναμικό που στην πλειοψηφία του επιλέγει την Επαγγελματική εκπαίδευση. Μαθητές που έχουν μεγαλώσει μέσα σε δύο απανωτές κρίσεις (οικονομική, υγειονομική), σήμερα ζουν με την αβεβαιότητα μιας ενδεχόμενης επερχόμενης οικονομικής κρίσης, δηλαδή σε συνθήκες που επηρεάζουν καθοριστικά τη συμπεριφορά τους ως παιδιών και εφήβων (4).
Η μόνη κοινωνική παρέμβαση που προβλέπεται αφορά αποκλειστικά ενηλίκους. Έτσι η αναγκαία προληπτική κοινωνική παρέμβαση σε μαθητές για τον περιορισμό των φαινομένων της κρίσης, την υποστήριξη τους στην καθοριστική περίοδο της εφηβείας και την ενίσχυσή τους ώστε να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, μετατρέπεται σε θεραπευτική κοινωνική παρέμβαση σε ενηλίκους, με εμφανή σκοπό τον περιορισμό κοινωνικών κρίσεων.
Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι επιχειρείται η υπονόμευση και τελικά η κατάργηση των ΕΠΑΛ για δεύτερη φορά μετά το 2013, όχι με τον άγαρμπο τρόπο της “Διαθεσιμότητας”, αλλά μέσα από ένα προαποφασισμένο νεοφιλελεύθερο στρατηγικό πλαίσιο του «Επιτελικού Κράτους», το οποίο έχει ξεκινήσει να υλοποιείται πριν τεθεί σε διαβούλευση και βεβαίως πριν οριστικοποιηθεί.
Τα ΕΠΑΛ ουσιαστικά «καίγονται» υπέρ των μεταγυμνασιακών σχολών κατάρτισης και μαθητείας για ανηλίκους και της δια βίου μάθησης για ενηλίκους. Θεσμούς όπου ο ιδιωτικός τομέας αναμένεται να διαδραματίσει ιδιαίτερα αυξημένο ρόλο, όχι μόνο ως προς την υλοποίηση τους αλλά και την επακόλουθη οικονομική τους ενίσχυση από Ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους. Είναι ενδεικτικό ότι η πρόβλεψη χρηματοδότησης της Μαθητείας των ΕΠΑΛ υπολείπεται κατά πολύ της πρόβλεψης για την αντίστοιχη πρακτική άσκηση των ΙΕΚ.
Η αναγκαία σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία και την εργασία μετατρέπεται σε υποταγή της εκπαίδευσης στις βραχυπρόθεσμες ανάγκες των επιχειρήσεων με σκοπό τα άμεσα και βραχυπρόθεσμα οφέλη, χωρίς μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική. Επιπλέον καταργούνται οι όποιες ασφαλιστικές δικλείδες είχαν σχεδιαστεί στο προηγούμενο στρατηγικό πλαίσιο του 2016, με την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων του ελληνικού επιχειρείν (πολλές μικρές επιχειρήσεις, με χαμηλό επίπεδο οργάνωσης, έλλειψη επιμορφωτικής εμπειρίας, υστέρηση στην αξιοποίηση επιστήμης και τεχνολογίας, μη τήρηση προδιαγραφών, χαμηλή ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών, εμπειρισμός, κλαδική υστέρηση σε διεθνή ανταγωνιστικότητα κλπ. ) . Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ η σύνδεση εκπαίδευσης με τις ανάγκες των επιχειρήσεων ανάγεται σε πανάκεια “για κάθε νόσο” της ΕΕΚ, σταμάτησαν και δεν γίνεται καμία αναφορά στις προσπάθειες που είχαν ξεκινήσει από την προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ή από στελέχη της εκπαίδευσης για κάλυψη διαπιστωμένων αναγκών κλάδων όπως του αλουμινίου, των μονώσεων και του ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου, σε συνεργασία με επιμελητήρια πχ Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά. Συγχρόνως, δημιουργούνται τοπικές επιτροπές όπου διευθυντές σχολείων καλούνται να διαπραγματευτούν με παντοδύναμα στελέχη επιχειρήσεων χωρίς υποστήριξη από την Πολιτεία ή άλλους φορείς.
Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (και των εκπαιδευτών της κατάρτισης και της δια βίου μάθησης) αφορά μόνο τους διδάσκοντες ειδικότητες και ανατίθεται κυρίως στις επιχειρήσεις και ο τίτλος της δράσης υποδηλώνει τον χαρακτήρα της (train the trainer). Ουσιαστικά παραβλέπονται οι πραγματικές ανάγκες παιδαγωγικής διαχείρισης του μαθητικού δυναμικού, συλλογικότητας και ενιαίας κατά το δυνατόν προσέγγισης των προβλημάτων από το σύνολο των εκπαιδευτικών (γενικών μαθημάτων και μαθημάτων ειδικότητας). Επιπλέον, η επιμόρφωση αυτού του είδους θα αναπαράγει το σύνολο των αρνητικών χαρακτηριστικών του Ελληνικού επιχειρείν και θα περιορίσει την όποια δυνατότητα της εκπαίδευσης να δράσει εξυγιαντικά για τη βελτίωσή τους. Και βέβαια η μόνη αξιολόγηση της επιμόρφωσης θα γίνεται από την αγορά… Παράλληλα παραβλέπονται οι καινοτομικές κατευθύνσεις επιμόρφωσης του προηγούμενο ΣΠΕΕΚ 2016 για ενίσχυση επιμορφωτικών δράσεων μεταξύ ομοτίμων και για ανοικτό εκπαιδευτικό υλικό - λύσεις οι οποίες μπορούν να αντιμετωπίσουν την χρόνια έλλειψη επιμόρφωσης στις εργαστηριακές ασκήσεις
Μεταφέρονται ευρωπαϊκοί πόροι από την ενίσχυση των ανθρώπων στα σχολεία, σε υποδομές και υπηρεσίες, μετατρέποντας κατά τα καθιερωμένα, τις προμήθειες εξοπλισμών σε καθοριστικό παράγοντα απορρόφησης κονδυλίων και τους ευρωπαϊκούς πόρους σε χρηματοδότηση ημετέρων ή σε χειραγώγηση “κοινωνικών εταίρων”. Παράλληλα αγνοούνται οι καινοτομικές προτάσεις σχετικά με τη δημιουργία Δομών Υποστήριξης Εργαστηριακών Υποδομών και την ενίσχυση πρότυπων ιδιοκατασκευών από τα ίδια τα σχολεία για τις εργαστηριακές ασκήσεις που, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, υπερτερούν αρκετές φορές των πανάκριβων εξοπλισμών (5)
Η χρηματοδότηση εφαρμογών εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, κατάρτισης και δια βίου μάθησης είναι μεν απαραίτητη, αλλά σε συνδυασμό με το σύνολο των κατευθύνσεων του Στρατηγικού πλαισίου, δημιουργεί εύλογες υπόνοιες ότι σχεδιάζεται σε βάρος της δια ζώσης εκπαίδευσης και του περιορισμού του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Καταργείται η προστασία των νεοεισερχομένων στην εργασία και στη μαθητεία από το σχολείο. Αυτό γίνεται με τον περιορισμό της Μαθητείας των ΕΠΑΛ υπερ της μαθητείας των ΙΕΚ (για τα οποία προβλέπεται κυρίως εκπαιδευτικό προσωπικό από τις επιχειρήσεις), με την εισαγωγή εξ αποστάσεως διδασκαλίας του μαθήματος της μαθητείας και με την πρόβλεψη για πρόσληψη αποκλειστικά αναπληρωτών εκπαιδευτικών για τα εργαστηριακά μαθήματα της Μαθητείας. Δηλαδή εκπαιδευτικών που έχουν μικρή εμπειρία, δεν είναι οργανικά συνδεδεμένοι με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς και επίσης δεν έχουν ούτε εργασιακή εμπειρία στις επιχειρήσεις ώστε να καθοδηγήσουν μαθητευόμενους, όχι μόνο στο διδακτικό αντικείμενο αλλά και σε γενικότερα θέματα, σε δικαιώματα εργαζομένων κλπ.
Ο ιδιωτικός τομέας εισέρχεται και σε επιτελικές υπηρεσίες όπως με την χρηματοδότηση κέντρων κινητικότητας, κέντρων επιμόρφωσης κλπ, αντί να ενισχυθούν οι δημόσιες δομές υποστήριξης. Έτσι ώστε τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί να αξιοποιούν τις δυνατότητες που προέρχονται από Ευρωπαϊκές ή εθνικές χρηματοδοτήσεις και να εντάσσονται σε προγράμματα κινητικότητας και άλλα.
Το Σχέδιο είναι ατελές και ατεκμηρίωτο και δεν έχει καμία σχέση με τα πολλά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ελλάδας. Επιχειρεί κυρίως να επαναφέρει δογματικά νεοφιλελεύθερες πολιτικές οι οποίες εφαρμόστηκαν επί χρόνια με καταστροφικές συνέπειες για την επαγγελματική εκπαίδευση. Στην καλύτερη περίπτωση επιχειρεί να εφαρμόσει Ευρωπαϊκές πολιτικές άκριτα και χωρίς τις αναγκαίες προσαρμογές, οι οποίες ακόμη και αν είναι χρήσιμες για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για την Ελλάδα είτε είναι ανεφάρμοστες είτε θα έχουν καταστροφικά αποτελέσματα στην εκπαίδευση αλλά και στην οικονομία, γενικότερα στην κοινωνία.
Οι αξίες με βάση δηλώνονται συνήθως σε κάθε στρατηγικό πλαίσιο το οποίο επιχειρεί αλλαγή σε υφιστάμενες καταστάσεις.
Οι αξίες περιγράφονται συνήθως στην αρχή ή υποδηλώνονται μέσα από το όραμα ή τον σκοπό ή ακόμη και τους στόχους. Οι αξίες με βάση τις οποίες προετοιμάστηκε το νέο Στρατηγικό Πλαίσιο για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και τη Δια βίου Μάθηση (ΣΠΕΕΚ 2021) δηλώνονται καθαρά, από την πρώτη παράγραφο της εισαγωγής και αφορούν μάλιστα το σύνολο της εκπαίδευσης:
“Η αποτελεσματική προετοιμασία των ατόμων για την ενεργό συμμετοχή τους στην
παραγωγική δραστηριότητα και η καθοριστική συμβολή στην ενίσχυση της αναπτυξιακής
δυναμικής της χώρας οφείλουν να είναι ο βασικός προσανατολισμός του ευρύτερου
εκπαιδευτικού συστήματος”.
Και αμέσως παρακάτω συνεχίζει:
“Η σημασία της επαγγελματική εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης και της διά βίου
μάθησης είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στις παρούσες συνθήκες. Με την κατάλληλη αναμόρφωση
και τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό τους μπορούν να αποτελέσουν μοχλούς, βραχυπρόθεσμα
και κυρίως μακροπρόθεσμα, για την αύξηση της απασχολησιμότητας, της παραγωγικότητας
και της γενικότερης οικονομικής μεγέθυνσης”
Αρα ένας επιμέρους στόχος της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Δια βίου μάθησης (ΕΕΚΔΒΜ) γίνεται βασικός προσανατολισμός και αυτή είναι η απάντηση του ΣΠΕΕΚΔΒΜ 2021 στο δίλημμα “Οι άνθρωποι ή η οικονομία” ακόμη και όταν αναφερόμαστε στην ευαίσθητη εφηβική ηλικία.
Η σύγκριση με το προηγούμενο Στρατηγικό Πλαίσιο του 2016 (6) και σε αυτό το σημείο είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτική. Παρότι η προσπάθεια εκείνη δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί, ελπίζουμε ότι έχει αφήσει το θετικό αποτύπωμά της στην επαγγελματική εκπαίδευση, στις συνειδήσεις των εκπαιδευτικών. Κυρίως όμως στις ζωές πολλών μαθητών που είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ, ίσως και ένα άλμα προς το μέλλον τους.
Με την ελπίδα, κάπου να έχω κάνει λάθος εκτίμηση…
Δείτε αναλυτικότερη κριτική για το νέο στρατηγικό πλαίσιο και συγκρίσεις με το προηγούμενο (15 σελίδες) στη διεύθυνση εδώ.
Παράρτημα – Αναφορές και Επεξηγήσεις
1. Στρατηγικό Πλαίσιο ΕΕΚ - ΔΒΜ 2021 (ΣΠΕΕΚ 2021) προς διαβούλευση μέχρι 7 Ιανουαρίου 2022 https://alfavita.gr/sites/default/files/2021-12/stratigiko%20sxedio.pdf
2. Cedefop (2018) Greece: the New beginning at EPAL initiative https://www.cedefop.europa.eu/en/news/greece-new-beginning-epal-initiative
3. Το άρθρο του κ. Α. Λακασά στην Καθημερινή 12-2-2022 «Όλο και πιο δημοφιλή ΕΠΑΛ και δημόσια ΙΕΚ» επιβεβαιώνει την αύξηση των μαθητών των ΕΠΑΛ πάνω από 20% ( από 86.000 μαθητές το 2017 σε 107.000 μαθητές το 2020) αλλά περίτεχνα αφήνει να εννοηθεί ότι οφείλεται στην τρέχουσα πολιτική του Υπουργείου Παιδείας. Παράλληλα δικαιολογεί με αφελή τρόπο τη μείωση των μαθητών των ΕΠΑΛ κατά 2% ήδη από το έτος 2021-22 https://www.kathimerini.gr/society/561714913/olo-kai-pio-dimofili-epal-kai-dimosia-iek/
4. Δείτε σχετικά το άρθρο: Κονταξής Α. (2021) Τα παιδιά των κρίσεων, οι καθηγητοφάγοι και οι μαθητοφάγοι, https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/365078_ta-paidia-ton-kriseon-oi-kathigitofagoi-kai-oi-mathitofagoi
5. Δομές Υποστήριξης Εργαστηριακών Υποδομών http://www.opengov.gr/ypepth/?c=57371
6. Προηγούμενο Στρατηγικό Πλαίσιο ΕΕΚ 2016 (ΣΠΕΕΚ 2016) https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2016/%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%AF%CF%83%CE%B9%CE%BF_%CE%95%CE%95%CE%9A.pdf
Σύντομη παρουσίαση του στο CEDEFOP https://www.cedefop.europa.eu/files/iraklis_pliakis_-_ethniko_stratigiko_plaisio_gia_tin_anavathmisi_tis_eek-mathiteias.pdf
7. CEDEFOP (2018). Guidance and outreach for inactive and unemployed Greece. Cedefop ReferNet thematic perspectives series.
8. Κονταξής Α., Σιγανού Α. (2018) ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΡΧΗ ΣΤΑ ΕΠΑΛ (ΜΝΑΕ): Πιλοτικό πρόγραμμα κατά το σχολικό έτος 2017-2018. Γενίκευση του προγράμματος σε όλα τα ΕΠΑΛ της χώρας το σχολικό έτος 2018-2019 http://tiny.cc/1kanuz και στο https://www.esos.gr/arthra/58518/mia-nea-arhi-sta-epal-mnae-pilotiko-programma-kata-sholiko-etos-2017-2018-genikeysi-toy
9. Δείτε σχετικά το άρθρο: Κονταξής Α. (2019) Μια νέα Αρχή για μαθητές, εκπαιδευτικούς και ...διοίκηση https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/288600_mia-nea-arhi-sta-epal-mnae-gia-mathites-ekpaideytikoys-kai-dioikisi?fbclid=IwAR1HGOwg3_X-DQaBqJhBg5O-BFRd6cRgju4RRB6L54alvG0SPQk7aoXo0cY
10. Σιγανού Α.(2015) Τα χαρακτηριστικά του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος στις αρχές του 21ου αιώνα, Πρακτικά 1 ου Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου Ι.Α.Κ.Ε. ¨Το σύγχρονο σχολείο
μέσα από το πρίσμα των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών: Από τη θεωρία
στην καθημερινή πρακτική» τομ. Β, σελ. 327-334
11. Κονταξής Α. (2019) PISA 2018 - Εύσημα ή ανάθεμα στους εκπαιδευτικούς; http://users.sch.gr/kontaxis/Paremvaseis/1912_Pisa_alter.pdf
12. Κονταξής Α. (2016) Μπορούν να αποκτήσουν αξία οι σπουδές και η επιμόρφωση στην Ελλάδα; (παρέμβαση στο Διάλογο για την Παιδεία του Υπουργείου Παιδείας)
Μια ανάλυση για το παράδοξο της απασχόλησης, το οποίο παρατηρείται στην Ελλάδα, δηλαδή, για το γεγονός ότι οι συνθήκες απασχόλησης των εργαζομένων δεν επηρεάζονται σημαντικά από το μορφωτικό τους επίπεδο, όπως στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Η εικόνα αυτή γίνεται ακόμη πιο οδυνηρή για τους νέους, όπου παρατηρείται αντιστροφή της διεθνούς τάσης, δηλαδή, εμφανίζεται μεγαλύτερη ανεργία στους κατέχοντες μεταπτυχιακά έναντι των αποφοίτων Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στους επιστήμονες έναντι των αποφοίτων Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στους αποφοίτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έναντι αυτών με υποχρεωτική εκπαίδευση κλπ.
Σημείωση: Από τις αρχές του 2021 καταργήθηκε η σελίδα του διαλόγου για την Παιδεία στο Υπουργείο Παιδείας, στην οποία υπήρχε το παρόν άρθρο (http://dialogos.minedu.gov.gr/wp-content/uploads/2016/01/protasi_kontaxis.pdf), για αυτό είναι αναρτημένο στο παρακάτω drive
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 11/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
