Χρήστος Κάτσικας Παρουσιάζουμε παρακάτω το Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2021 για την Εκπαίδευση. Πρόκειται για τον επίσημο προγραμματισμό για το 2021 όπου ο αναγνώστης μπορεί να δει τι απομένει από τις στοχεύσεις του υπουργείου Παιδείας για το τελευταίο τετράμηνο του 2021. Βεβαίως όσον αφορά τα ζαχαρωμένα λόγια με τα οποία προβάλλονται οι παρεμβάσεις του υπουργείου καλό είναι να είμαστε περισσότερο υποψιασμένοι στο τι εννοεί το ΥΠΑΙΘ παρά στο τι λέει.
Υπουργείο Παιδείας: Το Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2021
Σε συνέχεια των πρωτοβουλιών του 2020, κατά τη διάρκεια του 2021 το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) επικεντρώνεται στο να δημιουργήσει τις συνθήκες για μια εκπαίδευση που απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας.
Κεντρικοί στρατηγικοί πυλώνες είναι η προσαρμογή του εκπαιδευτικού μοντέλου στις ανάγκες του 21ου αιώνα, με διαφανείς διαδικασίες αξιολόγησης που αποβλέπουν στην συνεχή βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Επενδύοντας στην αυτονομία και την εξωστρέφεια, ανοίγεται ο δρόμος για νέες, ήπιες και ψηφιακές δεξιότητες, ήδη από την προσχολική ηλικία. Απώτερος σκοπός των κυβερνητικών επιλογών για την παιδεία είναι ένα εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς αποκλεισμούς που θα λειτουργεί ως αποτελεσματικός μοχλός κοινωνικής κινητικότητας για κάθε παιδί, θα στηρίζει την συμπεριληπτική ανάπτυξη στην εποχή της παγκόσμιας κοινωνίας της γνώσης και θα διαμορφώνει δημιουργικούς, εξωστρεφείς και υπεύθυνους πολίτες.
Στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης του ΥΠΑΙΘ για το 2021, οι κεντρικοί στόχοι του είναι η καλλιέργεια της εμπιστοσύνης στο Δημόσιο Σχολείο, μέσα από παρεμβάσεις στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, η αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου, καθώς και η κατάρτιση εθνικής στρατηγικής για την ενίσχυση της Δια Βίου Μάθησης. Κορυφαίος στόχος είναι η ανάδειξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και η καθιέρωσή της -από λύση ανάγκης για λίγους- ως συνειδητής επιλογής και εργαλείο απασχόλησης για πολλούς, μέσα και από την υλοποίηση του νόμου που ψηφίστηκε στο τέλος του 2020. Τέλος, στόχο για το Υπουργείο αποτελεί η εξασφάλιση της θρησκευτικής ελευθερίας.
Η οικονομική ύφεση των προηγούμενων ετών οδήγησε σε υψηλά ποσοστά φυγής εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στο εξωτερικό. Την ίδια στιγμή, η ανεργία των πτυχιούχων στην Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των χωρών της ΕΕ. Επιπλέον, παρά την εξαιρετική ποιότητα της ερευνητικής δραστηριότητας αρκετών ιδρυμάτων και το υψηλό βεληνεκές ανθρωπίνου δυναμικού, πολλά ελληνικά ΑΕΙ κατατάσσονται συγκριτικά χαμηλά σε διεθνές επίπεδο, ενώ υπάρχει περιορισμένο ενδιαφέρον αλλοδαπών φοιτητών που επιλέγουν την χώρα μας ως προορισμό για πανεπιστημιακές σπουδές.
Την εικόνα συμπληρώνει η αποσπασματική, αποκομμένη από τις εξελίξεις προσέγγιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης (ΕΕΚΔΒΜ), με αποτέλεσμα την αδυναμία σύνδεσης με την αγορά εργασίας σε επίπεδο ειδικοτήτων αλλά και προσόντων, καθώς και τη μειωμένη ελκυστικότητα και συνεχή αμφισβήτηση της ΕΕΚΔΒΜ.
Παράλληλα, το εκπαιδευτικό σύστημα διαχρονικά διακρίνεται από συγκεντρωτισμό που οδηγεί σε ελλιπή αυτονομία δομών (σχολικών μονάδων, ΑΕΙ, κλπ.) και έλλειμμα λογοδοσίας, ενώ η απουσία επιμόρφωσης και ευκαιριών ανάπτυξης των παιδαγωγικών ικανοτήτων των εκπαιδευτικών, η δυσκολία χρήσης ΤΠΕ και η γήρανση του εκπαιδευτικού προσωπικού συμβάλλουν έτι περαιτέρω στη στασιμότητα του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος.
Το έλλειμμα σε ψηφιακές δεξιότητες ανάμεσα στο γενικό πληθυσμό αποτελεί για τη χώρα σημείο προβληματισμού, ιδιαιτέρως εν μέσω των πρωτόγνωρων συνθηκών της πανδημίας Covid19. Η εμπειρία των τελευταίων μηνών, όμως, ανέδειξε ότι οι προκλήσεις της πανδημίας μπορούν να αποτελέσουν ταυτοχρόνως μοναδική ευκαιρία για την ψηφιακή μετάβαση εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων, όπως απέδειξε η δυναμική τους ανταπόκριση στην τηλεκπαίδευση.
Οι παραπάνω προκλήσεις είναι μείζονος σημασίας εν μέσω πανδημίας, καθώς ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης λαμβάνει χαρακτηριστικά κατεπείγοντος, ενώ η ανάγκη διασύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας γίνεται εντονότερη από ποτέ. Για την επίτευξη αυτών των σκοπών, το ΥΠΑΙΘ συνεχίζει τις προσπάθειές του με μία σειρά μεταρρυθμίσεων, ανά βαθμίδα εκπαίδευσης:
Μία από τις κομβικές μεταρρυθμίσεις για το παρόν και το μέλλον της παιδείας είναι η αναδιαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, προγραμματίζεται η εκπόνηση 453 προγραμμάτων σπουδών στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση, πολλά από τα οποία δεν έχουν ενημερωθεί τα τελευταία 20 χρόνια.
Σύμφωνα και με ευρωπαϊκές στρατηγικές, τα νέα προγράμματα σπουδών έχουν ως αφετηρία τα μαθησιακά αποτελέσματα, με την έμφαση να μετακινείται από το γνωστικό αντικείμενο καθ’ εαυτό, τους διδάσκοντες και τη διδακτική διαδικασία, προς τους μαθητές και τα επιδιωκόμενα/αναμενόμενα αποτελέσματα μάθησης. Σημαντικό ορόσημο για τη μετάβαση αυτή αποτελεί η θέσπιση, για πρώτη φορά, του πολλαπλού σχολικού εγχειριδίου και των πολλαπλών ψηφιακών πηγών. Απώτερος στόχος είναι μια συμπεριληπτική, βιωματική μαθησιακή προσέγγιση και η καλλιέργεια των απαραίτητων δεξιοτήτων των μαθητών, οι οποίες θα συμβάλλουν στην επιτυχή ένταξή τους στη σύγχρονη κοινωνία.
Επίσης, προωθούνται μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της αυτονομίας αλλά και τη δημιουργία μιας κουλτούρας αυξημένης διαφάνειας και λογοδοσίας στην εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς εντός του 2021 πρόκειται να νομοθετηθεί πλαίσιο για την ενίσχυση της αυτονομίας της σχολικής μονάδας, την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και την αναδιάρθρωση των δομών εκπαίδευσης. Έχει ήδη προηγηθεί η θεσμοθέτηση της εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας και του εκπαιδευτικού έργου, η οποία είναι βασισμένη στο τρίπτυχο «Προγραμματισμός-Αυτοαξιολόγηση-Εξωτερική Αξιολόγηση». Ταυτόχρονα, υποστηρίζεται η αριστεία με την μεταρρύθμιση για την ενίσχυση και την επέκταση των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων.
Στο ζήτημα της διασύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, το ΥΠΑΙΘ εισάγει μια σειρά από μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, που φιλοδοξούν να αντιμετωπίσουν χρόνιες παθογένειες του τομέα. Μάλιστα, με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, πραγματοποιείται κοινός στρατηγικός σχεδιασμός, προς αποφυγήν χρόνιων επικαλύψεων, ενώ καθιερώνεται η ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων.
Το Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΣΕΕΚ) αναπτύσσεται στα επίπεδα 3, 4 και 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, κατ’ αντιστοιχία με αυτά του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων, παρέχοντας διεξόδους σπουδών από όλα τα επίπεδα, καταλύοντας τα ισχύοντα στεγανά και εναρμονίζοντας τις εθνικές πρακτικές με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές.
Στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, οι επικείμενες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις θεσμικού πλαισίου στοχεύουν στην ενίσχυση του αυτοδιοίκητου των ιδρυμάτων, στη διασύνδεση με την αγορά εργασίας και στην ενίσχυση της εξωστρέφειας της διοίκησης των ΑΕΙ, τηρώντας τις εγγυήσεις της διαφάνειας και της λογοδοσίας των αρμόδιων οργάνων διοίκησης.
Η ενισχυμένη Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) διασφαλίζει την υψηλή ποιότητα, μέσα από την αξιολόγηση και πιστοποίηση της λειτουργίας των ΑΕΙ και εισηγείται τον στρατηγικό σχεδιασμό της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης. Τα ελληνικά πανεπιστήμια καταρτίζουν σε τακτική βάση στρατηγικό σχεδιασμό για την ανάπτυξή τους και προγραμματικές συμφωνίες για τη χρηματοδότησή τους ενώ διεκδικούν επιπλέον χρηματοδότηση βάσει της επίτευξης των στόχων που τα ίδια θέτουν.
Προτεραιότητα δίνεται στην εξωστρέφεια και διεθνοποίηση των Πανεπιστημίων, καθώς εισάγεται μια ολοκληρωμένη στρατηγική παροχής κινήτρων για την αριστεία στην έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία, για τη βελτίωση της θέσης των ελληνικών πανεπιστημίων στις ευρωπαϊκές και διεθνείς κατατάξεις. Δρομολογείται επίσης η σύνδεση των ιδρυμάτων με την αγορά εργασίας και με ενίσχυση του τεχνολογικού τομέα στην ανώτατη εκπαίδευση, μεταρρυθμιστική παρέμβαση η οποία αποσκοπεί στην αντιστροφή του φαινομένου φυγής νέων στο εξωτερικό και στην βελτίωση των προοπτικών επαγγελματικής τους αποκατάστασης στην εγχώρια αγορά εργασίας.
Για την υλοποίηση των παραπάνω μεταρρυθμιστικών εγχειρημάτων, το σχέδιο δράσης του ΥΠΑΙΘ προβλέπει διακριτά έργα και προγράμματα.
Στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, επεκτείνονται οι πιλοτικές δράσεις για τα εμβληματικά έργα «εργαστήρια δεξιοτήτων» και «αγγλικά στο νηπιαγωγείο», ενώ η διασύνδεση με την αγορά εργασίας ενισχύεται μέσω προγράμματος σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού.
Προωθείται ένα συμπεριληπτικό εκπαιδευτικό μοντέλο και ενισχύονται οι σχολικές κοινότητες με την ένταξη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Ειδικότερα, στην κατεύθυνση της ισότιμης πρόσβασης των μαθητών με αναπηρία στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου δράσης για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, επιχειρείται η εδραίωση της ενταξιακής εκπαίδευσης, η αναθεώρηση του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου και η διάθεση πόρων για τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών, προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού, καθώς και για την ενδυνάμωση των τμημάτων ένταξης και παράλληλης στήριξης.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη συστηματική, διαρκή και συντονισμένη επιμόρφωση του εκπαιδευτικού δυναμικού από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Εκτός από την εισαγωγική επιμόρφωση των νεοδιόριστων, έχουν ήδη δρομολογηθεί επιμορφώσεις στις ψηφιακές δεξιότητες, στα νέα προγράμματα σπουδών, στους βασικούς γραμματισμούς, σε θέματα σχολικής βίας, ενώ ξεκινά, για πρώτη φορά για το σύνολο των 160.000 εκπαιδευτικών, πρόγραμμα ταχύρρυθμης επιμόρφωσης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Δια Βίου Μάθηση εμβληματικό έργο για το 2021 αποτελεί η δημιουργία νέων δομών διακυβέρνησης του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΣΕΕΚ). Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο διασύνδεσης της ΕΕΚ με την παραγωγή και την αγορά εργασίας, δημιουργούνται κεντρικό και περιφερειακά συμβούλια με την ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων.
Φυσικά, και στο επίπεδο αυτό, προκρίνονται η διάχυση καλών πρακτικών και η καινοτομία μέσα από την ίδρυση Προτύπων ΕΠΑΛ αλλά και Πειραματικών ΙΕΚ και Θεματικών ΙΕΚ. Εμβληματικά έργα αποτελούν και η επικαιροποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων και των οδηγών κατάρτισης, καθώς και η αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας επαγγελματικών σχολών μαθητείας (ρόλος ΟΑΕΔ).
Η σύσταση περιφερειακών συμβουλίων στην ΕΕΚ αποσκοπεί στην ουσιαστική αποκέντρωση του συστήματος, ενώ η αξιολόγηση θα γίνεται με κύριους δείκτες τον αριθμό των αποφοίτων, το βαθμό επιτυχίας των αποφοίτων και την απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας.
Στα Πανεπιστήμια, σε συνέχεια θεσμικών παρεμβάσεων που ενισχύουν τις δυνατότητες εξωστρέφειάς τους, σχεδιάζονται δράσεις ενδυνάμωσης των διεθνών συνεργασιών. Ενδεικτικά, αναφέρεται η υλοποίηση του εμβληματικού έργου συνεργασίας με το Institute of International Education – IIE, που αποσκοπεί στην καλλιέργεια συνεργασιών μεταξύ των Ελληνικών ΑΕΙ και κορυφαίων πανεπιστημίων των ΗΠΑ.
Δράσεις δημιουργίας/βελτίωσης υποδομών για φοιτητικές εστίες, εξορθολογισμού σίτισης, αναμόρφωσης του καθεστώτος συγγραμμάτων, καθώς επίσης παρεμβάσεις κοινωνικής μέριμνας, αναμένεται να μειώσουν τις κοινωνικές ανισότητες και να διευρύνουν τις ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση.
Στο πλαίσιο διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, δημιουργούνται προγράμματα σπουδών τριετούς διάρκειας, με προσανατολισμό στις εφαρμογές των επιστημών και της τεχνολογίας και στην ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης.
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση ενισχύεται η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα, με την εισαγωγή κινήτρων και διευκολύνσεων για τα μέλη ΔΕΠ και τους ερευνητές. Υποστηρίζεται η καινοτομική ικανότητα της ακαδημαϊκής κοινότητας και δρομολογείται το εμβληματικό έργο δημιουργίας γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας, με στόχο τόσο την κατοχύρωση και προστασία των ερευνητικών αποτελεσμάτων, όσο και την εμπορική αξιοποίηση αυτών.
Συμπληρωματικά στις ανωτέρω μεταρρυθμίσεις και προς επίρρωση των αποτελεσμάτων αυτών, εισάγονται δράσεις για τη μετάβαση του συνόλου του εκπαιδευτικού συστήματος στην ψηφιακή εποχή. Χτίζοντας στο κεκτημένο της τηλεκπαίδευσης και της βιωματικής εξοικείωσης της εκπαιδευτικής κοινότητας με τις νέες τεχνολογίες, ενισχύονται σημαντικά οι επενδύσεις σε δίκτυα και υποδομές, τεχνολογικό εξοπλισμό, ψηφιακό περιεχόμενο και επιμορφώσεις/δεξιότητες, στοχεύοντας σε έναν οριζόντιο ψηφιακό μετασχηματισμό από την προσχολική εκπαίδευση έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση.
Σε επίπεδο ρυθμιστικού προγραμματισμού, το 2021 περιλαμβάνει, στις αρχές του, την κατάθεση και ψήφιση νομοσχεδίου για το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και την ενίσχυση της ασφάλειας και της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Το σχέδιο νόμου για την αυτονομία των σχολικών μονάδων, την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και το νέο σύστημα επιλογής στελεχών εκπαίδευσης, αναμένεται το α’ τρίμηνο του 2021.
Ο νέος νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ, με ρυθμίσεις και για την αναγνώριση πτυχίων του εξωτερικού, προγραμματίζεται για τον Μάρτιο. Εντός του 2021 αναμένονται ακόμη δύο νομοσχέδια, για την ειδική αγωγή και εκπαίδευση καθώς και για τα νέα κριτήρια επιλογής εκπαιδευτικών.
Για την αποτίμηση της επιτυχίας του προγραμματισμού, έχουν προκριθεί μια σειρά από δείκτες που, όσον αφορά την σχολική εκπαίδευση, περιλαμβάνουν την εξασφάλιση μιας συσκευής (tablet/laptop) ανά τμήμα σε όλα τα σχολεία της Επικράτειας (90.000 συσκευές, 1ο εξάμηνο 2020) και την εκπόνηση 453 νέων προγραμμάτων σπουδών (1ο εξάμηνο 2021).
Στην ΕΕΚ προσδοκάται αύξηση των μαθητών, καταρτιζόμενων και μαθητευόμενων κατά 4% έως το τέλος του 2021 καθώς και η βελτίωση της θέσης της χώρας στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Δεξιοτήτων του CEDEFOP, στην 29η θέση (από 30η).
Περαιτέρω δείκτης αποτίμησης είναι και ο βαθμός επίτευξης προγραμματικών συμφωνιών μεταξύ ΥΠΑΙΘ και καθενός ΑΕΙ. Τέλος, στην δια βίου μάθηση, επιδιώκεται η βελτίωση του ποσοστού συμμετοχής των ενηλίκων σε αντίστοιχα προγράμματα με αναβάθμιση της διεθνούς κατάταξης της χώρας κατά μια θέση (25η , από 26η).
Για το 2021, ο προϋπολογισμός του ΥΠΑΙΘ ανέρχεται σε 5,6 δισ. ευρώ περίπου, εκ των οποίων 4.895 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στον τακτικό προϋπολογισμό και 710 εκατ. ευρώ στο ΠΔΕ.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
