Σίγουρα αυτή την περίοδο όλος ο κόσμος ζει πρωτόγνωρες καταστάσεις. Κανείς δεν μπορεί εκ των προτέρων να ξέρει τί είναι σωστό και τι λάθος, ούτε να κρίνει εκ του ασφαλούς. Δυστυχώς στο θέμα των υποδομών η χώρα μας βρίσκεται διαλυμένη μέσα σε αυτή τη λαίλαπα, καθώς κανείς μας νομίζω δεν ξεχνά την επίθεση που δέχθηκαν στα χρόνια των μνημονίων η δημόσια υγεία και η δημόσια εκπαίδευση.
Προφανώς το θέμα της αντιμετώπισης του κοροναϊού δεν είναι μόνο θέμα των πολιτών. Το κράτος οφείλει εκτός από τις απαγορεύσεις να θωρακίσει το σύστημα υγείας, προσλαμβάνοντας ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, προμηθεύοντας τα νοσοκομεία, προνοώντας για κλίνες. Δυστυχώς αυτά δεν υλοποιούνται σε ένα βράδυ και υπάρχει τεράστια πολιτική ευθύνη μέσα στα προηγούμενα χρόνια.
Στο κομμάτι της εκπαίδευσης, καλώς έκλεισαν προφανώς οι σχολικές μονάδες λόγω των έκτακτων μέτρων πρόληψης. Σε δεύτερη φάση, το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε σε εξαγγελίες και αποστολή εγκυκλίων σχετικά με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Η τελευταία αυτή κίνηση είναι άριστη επικοινωνιακά και δείχνει ένα Υπουργείο που νοιάζεται και δρα. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Η απλά έχει πετάξει το μπαλάκι στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, αφήνοντάς τους να βγάλουν το φίδι από την τρύπα;
Θα εκφράσω κάποιες σκέψεις ως εκπαιδευτικός, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί νομίζω σε πολλούς γονείς και εκπαιδευτικούς. Αρχικά, δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε απλά με την αποστολή μερικών εγκυκλίων να μεταμορφώσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε μια νύχτα σε εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει αρχικά:
- Υποδομές από όλες τις πλευρές (υπολογιστές, περιφερειακά, δίκτυο, κάμερες, μικρόφωνα, servers, κτλ) για τα οποία δεν έχει προφανώς υπάρξει πρότερη κρατική μέριμνα. Απλά υποθέτουμε σήμερα ότι υπάρχουν παντού; Διακρίνουμε τρεις παραμέτρους στο θέμα των υποδομών:
- Το κράτος, όπου το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (ΠΣΔ) με ευθύνη των κυβερνήσεων των προηγούμενων χρόνων παραπαίει, έχοντας πεπαλαιωμένο εξοπλισμό και ελάχιστη υποστήριξη. Είναι κι ο κύριος λόγος που «σέρνονται» οι συνδέσεις και οι ηλεκτρονικές τάξεις. Προφανώς, όπως σε ένα βράδυ δεν γίνεται να εμφανιστούν κρεβάτια ΜΕΘ που δεν υπάρχουν, έτσι και σε ένα βράδυ δεν γίνεται να έχουμε νέο, λειτουργικό κι αξιόπιστο ΠΣΔ.
- Τα νοικοκυριά, σε πολλά από τα οποία δεν υπάρχουν υπολογιστές ή σύνδεση στο διαδίκτυο ώστε να ολοκληρωθεί ομαλά η διαδικασία αυτή. Δυστυχώς σε πολλά σπίτια οι μαθητές έχουν μόνο το κινητό τους, μετρώντας τα GB που καταναλώνουν μπαίνοντας στο διαδίκτυο κάθε μήνα, τα οποία προφανώς πληρώνουν με τον έναν ή άλλο τρόπο.
- Τους εκπαιδευτικούς, για τους οποίους όλοι θεωρούν ότι έχουν σπίτι τους υπολογιστή, γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο κι εξοπλισμό για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
- Ψηφιακή ευχέρεια από όλες τις πλευρές. Για να προχωρήσει ομαλά η διαδικασία θα πρέπει να υπάρχει εξοικείωση και ευχέρεια από όλες τις πλευρές. Δυστυχώς, ούτε αυτή μπορεί να υπάρξει μέσα σε ένα βράδυ. Αν μη τι άλλο, θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για κάποιας μορφή εκπαίδευση/επιμόρφωση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων/μαθητών. Υπάρχουν λύσεις και για αυτό, αλλά θα πρέπει επίσης να οργανωθούν κεντρικά από το Υπουργείο και τις δομές του, όπως είναι τα ΠΕΚΕΣ και οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου (πρώην Σχολικοί Σύμβουλοι).
- Υλικό. Ξαφνικά υποθέτουμε ότι οι εκπαιδευτικοί θα φτιάξουν σε ένα βράδυ ηλεκτρονικά το υλικό των εξ αποστάσεως μαθημάτων, θα σχεδιάσουν ασύγχρονες και σύγχρονες δραστηριότητες και θα ανταπεξέλθουν επιτυχώς στη νέα αυτή πρόκληση. Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική, καθώς δεν είναι αυτονόητο ότι όλοι έχουν την ευχέρεια να το κάνουν, ότι θα είναι το ίδιο καλοί στη δημιουργία υλικού όσο και στη διδασκαλία, ενώ αποτελεί κατασπατάληση πόρων το να προσπαθήσουν όλοι οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων να φτιάξουν παρόμοιο υλικό σε ίδια μαθήματα, υπό συνθήκες πίεσης κι άγχους.
Οι λύσεις που αυτή τη στιγμή φαίνονται υλοποιήσιμες, τουλάχιστον με την ματιά ενός απλού εκπαιδευτικού είναι οι παρακάτω:
- Αναβάθμιση και υποστήριξη του ΠΣΔ. Οι ανάγκες είναι καταγεγραμμένες από τους ιθύνοντες, χρειάζονται χρήματα και πολιτική βούληση.
- Δημιουργία σεμιναρίων και σύντομων επιμορφώσεων, τις οποίες άριστα μπορεί να υποστηρίξει το ΠΣΔ, ακολουθώντας το επιτυχημένο παράδειγμα επιμορφωτικών δράσεων προηγούμενων χρόνων. Κάποια από αυτά θα απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς, κάποια σε διαχειριστές ανάλογα τις πλατφόρμες που θα χρησιμοποιηθούν, και κάποια άλλα στους τελικούς χρήστες, γονείς ή μαθητές/καταρτιζόμενους/φοιτητές. Υπάρχουν πολύ δραστήριοι σχολικοί σύμβουλοι που έχουν να επιδείξουν σωρεία εξ αποστάσεως επιμορφωτικών δράσεων, οι οποίοι μπορούν να συντονίσουν τις νέες δράσεις.
- Δημιουργία νέου υλικού προσαρμοσμένου στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Το να αφήσει κανείς στα τυφλά όλους τους εκπαιδευτικούς της χώρας να δουλεύουν τα ίδια μαθήματα προσωπικά ο καθένας, εκτός από κατασπατάληση πόρων είναι κι ανεδαφικό, δημιουργώντας επιπρόσθετο άγχος και φόρτο χωρίς ουσία. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι να γίνουν θεματικές ομάδες ανά τάξη, με μια σύντομη πρόσκληση και συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων εκπαιδευτικών, με στόχο σύντομα, π.χ. μετά τις διακοπές του Πάσχα, να υπάρχει σιγά σιγά έτοιμο υλικό. Προφανώς θα χρησιμοποιηθεί και προϋπάρχον υλικό εκπαιδευτικών, το οποίο θα έχει σαφείς αναφορές στους δημιουργούς του, και θα είναι διαθέσιμο σε όλους τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές στην Ελλάδα μέσα από ανοιχτά μαθήματα.
- Τι γίνεται όμως με εκπαιδευτικούς ή νοικοκυριά που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο ή ψηφιακά μέσα; Μήπως θα πρέπει να υπάρξει κάποια μέριμνα ώστε να μην δημιουργήσουμε μεγαλύτερες αντιθέσεις; Κι αν δεν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή όλων εξομαλύνει λίγο το πρόβλημα, τι γίνεται όμως στην περίπτωση που θέλουν μαθητές να συμμετέχουν αλλά δεν έχουν τα μέσα;
Το καίριο ζήτημα κατά τη γνώμη μου δεν είναι να αναγγείλουμε αύριο το πρωί ότι έχουμε εξ αποστάσεως εκπαίδευση επειδή δημιουργήθηκαν μερικές χιλιάδες κωδικοί μαθητών στο ΠΣΔ. Το κύριο ζήτημα είναι αν μπορούμε να δεσμευτούμε ότι σε ένα μήνα θα έχουμε ξανά ποιοτική εκπαίδευση, υπό τις τρέχουσες συνθήκες, είτε σύγχρονη είτε ασύγχρονη;
Κλείνοντας τη σύντομη αυτή παρέμβασή μου, θα ήθελα να αναφερθώ και σε ένα ιδιαίτερο κομμάτι, την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Ένα μέρος της στην Ελλάδα αποτελούν τα ΙΕΚ και η Επαγγελματική Κατάρτιση που προσφέρουν. Στα ΙΕΚ φοιτούν ενήλικες και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας με πολλές εργασιακές και οικογενειακές υποχρεώσεις. Δυστυχώς στον κανονισμό λειτουργίας των ΙΕΚ δεν υπάρχει εφαρμογή των αρχών της Εκπαίδευσης Ενηλίκων, αρχές που πρωτίστως σέβονται τον ιδιαίτερο χρόνο μάθησης των καταρτιζόμενων λόγω των πολυποίκιλων αναγκών τους κι αξιοποιούν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Έτσι, τουλάχιστον στα Δημόσια ΙΕΚ, οι καταρτιζόμενοι μένουν από απουσίες μέσα στο εξάμηνο, ακόμα και σε θεωρητικά μαθήματα, καθώς ο κανονισμός επιβάλλει αυστηρά τη φυσική τους παρουσία μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας. (Θα άξιζε κάποια στιγμή να ερευνηθεί πόσοι καταρτιζόμενοι μένουν αντίστοιχα από απουσίες ή βαθμούς στα Ιδιωτικά ΙΕΚ, αλλά αυτό ξεφεύγει από την παρούσα παρέμβαση).
Προσαρμοζόμενη στις πρόσφατες οδηγίες περί εξ αποστάσεως εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, η Διεύθυνση Δια Βίου Μάθησης παρότρυνε τα ΙΕΚ να προχωρήσουν σε ανάρτηση υλικού σε εκπαιδευτικές πλατφόρμες. Αρχικά να πούμε ότι τα περισσότερα Δημόσια ΙΕΚ εδώ και χρόνια χρησιμοποιούν αντίστοιχες πλατφόρμες για την ασύγχρονη εκπαίδευση, καθώς εν μέσω κρίσης απαγορεύτηκε να δίνουν έντυπο υλικό στους καταρτιζόμενους για να γίνεται οικονομία στο χαρτί και τις εκτυπώσεις, και είχε δοθεί η οδηγία να δίνεται μόνο ηλεκτρονικά το υλικό αυτό. Το υλικό φτιάχνεται με ευθύνη των εκπαιδευτών κάθε εξάμηνο, αλλά ποτέ δεν συγκεντρώνεται κεντρικά στο Υπουργείο ώστε να αξιοποιηθεί ξανά τα επόμενα χρόνια.
Με τις σημερινές συνθήκες και οδηγίες για εξ αποστάσεως εκπαίδευση λοιπόν, έχουμε το οξύμωρο να αναρτάται υλικό, να προτρέπουμε την επικοινωνία εκπαιδευτών και καταρτιζομένων, χωρίς όμως να προσμετρώνται ώρες κατάρτισης. Κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστεί όλες αυτές οι ώρες να αναπληρωθούν δια ζώσης με τη λήξη των έκτακτων μέτρων, με ότι αυτό συνεπάγεται για τις ήδη αυξημένες υποχρεώσεις όλων. Η σκέψη μου είναι απλή: από τη στιγμή που θα εμπλακούν όλοι στην εκπαιδευτική διαδικασία με τον τρόπο αυτό, ο οποίος μπορεί να περιέχει και σύγχρονες συναντήσεις, δεν θα πρέπει να προσαρμοστεί επιτέλους και ο κανονισμός των ΙΕΚ και να αναγνωρίσει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως μέρος της διαδικασίας, εξυπηρετώντας και τις αρχές της Εκπαίδευσης Ενηλίκων;
Μήπως τελικά, έστω και με τον άσχημο τρόπο μιας πανδημίας, θα πρέπει να δούμε επιτέλους σοβαρά κάποια θέματα στην εκπαιδευτική διαδικασία;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη