Νίκος Μάστορας Του Νίκου Μάστορα
Μετά απο την απόφαση του Ευρωπαϊκου Δικαστηρίου που έκρινε ότι το κράτος δεν έχει δικαίωμα να ρωτάει τους γονείς αν το παιδί τους είναι η όχι χριστιανός ορθόδοξος για να το απαλλάξει, θα έλεγε κανείς ότι τουλάχιστον το πρώτο ζήτημα λύθηκε.
Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι όσο απλά φαίνονται, καθώς το θέμα των Θρησκευτικών στα σχολεία έχει πολλές πτυχές, που δεν εχουν οριστικά τακτοποιηθεί. Ας δούμε τις τελευταίες εξελίξεις και εκκρεμότητες:
Οπως είναι γνωστό, χθες Πέμπτη 31 Οκτωβρίου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έκρινε, ομόφωνα, ότι έχει παραβιαστεί το άρθρο 2 του Πρωτοκόλλου αρ. 1 (δικαίωμα στην εκπαίδευση) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ερμηνευόμενο υπό το φως του άρθρου 9 (ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκειας).
Το Δικαστήριο δηλαδή έκρινε ότι οι αρχές -σε κανέναν κράτος της ΕΕ- δεν έχουν δικαίωμα να υποχρεώνουν άτομα να αποκαλύπτουν τις πεποιθήσεις τους. Ωστόσο, το ισχύον σύστημα στην Ελλάδα για την απαλλαγή των παιδιών από το μάθημα των θρησκευτικών επιβάλλει στους γονείς να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση λέγοντας ότι τα παιδιά τους δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Αυτή η προϋπόθεση επιβάλλει ένα απαράδεκτο βάρος στους γονείς, να αποκαλύψουν πληροφορίες, από τις οποίες θα μπορούσε να προκύπτει ότι οι ίδιοι και τα παιδιά τους έχουν ή δεν έχουν συγκεκριμένη θρησκευτική πεποίθηση.
Οπως αναφέρει το ΕΔΔΑ, «στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 η τότε Αναπληρώτρια Υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε την πρόθεσή της για απλοποίηση της διαδικασίας απαλλαγής, με την προσθήκη ότι οι γονείς μπορούν απλά να ζητούν τα παιδιά τους να μην παρακολουθούν το μάθημα των θρησκευτικών, χωρίς – θετική ή αρνητική – αναφορά στο θρήσκεμά τους. Όμως, ύστερα από την αντίδραση του Αρχιεπισκόπου της Ελλάδας, η Αναπληρώτρια Υπουργός άλλαξε την θέση της. Η ανωτέρω διαδικασια απαλλαγής παρέμεινε σε ισχύ με το άθρο 25 παρ. 3 μιας απόφασης του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της 23ης Ιανουαρίου 2018.»
Πρόκειται για απόφαση του Κώστα Γαβρόγλου, η οποία μεταξύ άλλων αναφερόταν και στο ζήτημα του τρόπου απαλλαγής μαθητών από τα Θρησκευτικά. Υπενθύμιζε ότι η δυνατότητα απαλλαγής των μαθητών/τριών από το μάθημα των Θρησκευτικών ορίζονται με εγκύκλιο, με ημερομηνία 23 Ιανουαρίου 2015 (επι Α.Λοβέρδου), που το υπουργείο Παιδείας απέστειλε σε όλες τις αρμόδιες Διευθύνσεις.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, η απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών χορηγείται ύστερα από Υπεύθυνη Δήλωση του ν.1599/1986, του ίδιου του μαθητή (αν είναι ενήλικος) ή και των δύο γονέων του (αν είναι ανήλικος), στην οποία θα αναφέρεται ότι ο μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος και εξ αυτού επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει, εκτός αν το επιθυμεί.
Ειδικότερα η εγκύκλιος ορίζει τα εξής: Το μάθημα των Θρησκευτικών είναι υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές (άρ.16, παρ.2 του Συντάγματος) και διδάσκεται στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τα επίσημα υποχρεωτικά αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα, ακολουθεί τους γενικούς σκοπούς της εκπαίδευσης και απευθύνεται σε όλους τους μαθητές.
Ωστόσο, παρέχεται η δυνατότητα σε μη Χριστιανούς Ορθόδοξους μαθητές, δηλαδή αλλόθρησκους ή ετερόδοξους ή άθρησκους, που επικαλούνται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, να απαλλαγούν από την παρακολούθησή του. Συνεπώς, η απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών παρέχεται νόμιμα, αποκλειστικά και μόνο για την προάσπιση της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα και περιγράφεται στους οικείους νόμους και στις αποφάσεις των διεθνών και ελληνικών δικαστηρίων.
Μάλιστα οι αποφάσεις (τόσο του Α.Λοβέρδου όσο και του Κ.Γαβρόγλου) διαπίστωναν ότι σε πολλές περιπτώσεις γινόταν «κατάχρηση του δικαιώματος απαλλαγής από τα Θρησκευτικά για λόγους που δεν συνδέονται με την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης», και μετέτρεπε τους διευθυντές των σχολείεων σε...ντετέκτιβ πίστης!
«Εφιστάται η προσοχή στους Διευθυντές των σχολικών μονάδων να ελέγχουν την τεκμηρίωση των προβαλλόμενων λόγων, επισημαίνοντας σε κάθε ενδιαφερόμενο τη σοβαρότητα των σχετικών Υπεύθυνων Δηλώσεων και κατόπιν να προβαίνουν στη χορήγηση νόμιμης απαλλαγής του μαθητή, πάντοτε εντός των προβλεπόμενων χρονικών ορίων», ανέφεραν. Με αυτό τον τρόπο όμως προέκυψαν νέες αναστατώσεις, όπως λχ στο Λύκειο Γέρακα όπου ο διευθυντής απέρριψε αίτηση γονέων μαθητή της Α Λυκείου να μην παρακολουθεί το μάθημα, επειδή στην αίτηση δεν είχαν αναγράψει αν είναι η όχι χριστιανός ορθόδοξος.
Αλλά και πριν από την απόφαση του ΕΔΔΑ, η H Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, μετά από καταγγελίες της Ένωσης Αθέων, εξέδωσε απόφασή της υπ᾽ αριθμό 28/2019 με την οποία έκρινε ότι:
α) η αναγραφή του θρησκεύματος και της ιθαγένειας στα στοιχεία που τηρούνται στο σχολείο, στους τίτλους και πιστοποιητικά σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στο πληροφοριακό σύστημα «myschool» καθώς και η ύπαρξη αντίστοιχων πεδίων στα σχετικά έντυπα, ανεξαρτήτως αν είναι προαιρετική η συμπλήρωσή τους και
β) η δήλωση ότι ο μαθητής δεν είναι χριστιανός ορθόδοξος και εξ αυτού επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης για την απαλλαγή του από το μάθημα των θρησκευτικών, δεν είναι νόμιμες.
Η Νίκη Κεραμέως απάντησε ότι έλαβε στις 5 Σεπτεμβρίου 2019 την απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα την οποία απόφαση θα μελετήσει αναλυτικά, αλλά πρόσθεσε: «Υπενθυμίζεται ότι αναμένονται και δύο αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφορικά με συναφές ζήτημα αναγραφής του θρησκεύματος στα απολυτήρια. Αυτονοήτως το Υπουργείο θα συμμορφώνει την πολιτική του με τις αποφάσεις των Ανεξάρτητων Αρχών και της Δικαιοσύνης»
Το ΣτΕ, αξίζει να σημειωθεί ότι έχει αναβάλει 8 φορές εως τώρα την εκδίκαση της υπόθεσης για τη δήλωση θρησκεύματος στα σχολεία, αλλά πρόσφατα εξέδωσε μια άλλη απόφαση για την οποία πανηγύρισαν εκκλησιαστικοί κύκλοι, σύμφωνα με την οποία τα θρησκευτικά πρέπει να «αποβλέπουν στην ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των ορθόδοξων μαθητών» και συνεπώς είναι αντισυνταγματικές και αντίθετες στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου οι αποφάσεις του τέως υπουργού Παιδείας, Κώστα Γαβρόγλου, με τις οποίες καθορίσθηκαν τα νέα προγράμματα σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών στο δημοτικό, το γυμνάσιο και το λύκειο. Το ΣτΕ έκρινε σε αυτή την υπόθεση ότι η υπουργική απόφαση προσκρούει στο Άρθρο 16, παρ. 2 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο η παιδεία ως βασική αποστολή του κράτους αποσκοπεί «στην ανάπτυξη την εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των Ελλήνων» και λαμβάνοντας υπόψη την αναγνώριση από τον συνταγματικό νομοθέτη ως επικρατούσας θρησκείας αυτής της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας θεωρεί ότι η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης αναφέρεται πρωτίστως σε αυτήν.
Η Νίκη Κεραμέως τόνισε αμέσως ότι «το υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων θα μελετήσει τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας προκειμένου ακολούθως να επανεξετάσει εξ’ αρχής το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο, προβαίνοντας στις ενδεδειγμένες ενέργειες για την αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών και για την τροποποίηση της δήλωσης απαλλαγής από αυτό. Γνώμονάς μας, να διασφαλιστεί η συμβατότητα των σχετικών ρυθμίσεων με τις συνταγματικές επιταγές», ενώ ο Κώστας Γαβρόγλου, ανέφερε ότι η απόφαση του ΣτΕ καταργεί τη συνειδητή προσπάθεια χιλιάδων Θεολόγων να κατακτήσουν στη συνείδηση των συναδέλφων τους αλλά και των μαθητών όπως και στην καθημερινή παιδαγωγική πράξη την πραγματική επιστημονική και παιδαγωγική ισοτιμία του μαθήματος των Θρησκευτικών με τα άλλα μαθήματα του ωρολογίου προγράμματος και ότι το μάθημα των Θρησκευτικών με τον τρόπο αυτον επιστρέφει στη μορφή της κατήχησης.
Αντίθετα, η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων ζήτησε «την άμεση απόσυρση των παράνομων-αντισυνταγματικών, αντιπαιδαγωγικών και αντιχριστιανικών Θρησκευτικών (Προγραμμάτων Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών και των βιβλίων-φακέλων του μαθήματος) που εισήγαγε η προηγούμενη πολιτική ηγεσία (Φίλης-Γαβρόγλου) στα σχολεία με σκοπό την πνευματική διάβρωση και προσηλυτισμό των ορθόδοξων μαθητών στην πολυθρησκεία. Η επιστροφή του σχολείου στην ορθόδοξη κανονικότητα μετά και τις αποφάσεις του ΣτΕ είναι πλέον μονόδρομος για το υπουργείο Παιδείας και νομίζω και παλλαϊκή απαίτηση. Το υπουργείο Παιδείας, όπως έσπευσε άμεσα να εφαρμόσει την απόφαση της Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την αναγραφή του θρησκεύματος και της ιθαγένειας στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οφείλει το ίδιο να πράξει για την απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου της χώρας του ΣτΕ για το μάθημα των Θρησκευτικών.
Συμβαίνει δηλαδή το εξής παράδοξο: από τη μια πλευρά το ανώτατο ελληνικό Συνταγματικό δικαστήριο έκρινε ότι τα Θρησκευτικά πρέπει να αναπτύσσουν την εθνική και θρησκευτική συνείδηση των Ελλήνων, από την άλλη το ίδιο δικαστήριο σύμφωνα με τους κανόνες της λογικής, θα πρέπει να εκδώσει απόφαση ανάλογη του ΕΔΔΑ και να αποφασίσει ότι όποιος δε θέλει να διδαχθεί Θρησκευτικά, θα μπορεί να το κάνει με απλή δήλωση. Εκτός κι αν το μάθημα γίνει προαιρετικό, όπως έχουν ζητήσει αρκετοί βουλευτές ιδίως του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αντιδρούν έντονα, όπως είναι επόμενο, εκκλησία και ορισμένοι θεολόγοι.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η υπόθεση δεν έχει ακόμα τελειώσει, εφόσον αναμένονται τόσο οι αποφάσεις του ΣτΕ για το θέμα της δήλωσης απαλλαγής στα σχολεία, αλλά και τρέχει προθεσμία 3 μηνών για να εναντιωθεί η χώρα μας στην απόφαση του ΕΔΔΑ και να ζητήσει, εαν το επιθυμεί, την παραπομπή της στο Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως. Εάν υποβληθεί τέτοια αίτηση, μια σύνθεση από πέντε δικαστές θα αποφασίσει εάν η υπόθεση θα πρέπει να παραπεμφθεί για περαιτέρω εξέταση. Σε αυτή την περίπτωση, η υπόθεση θα δικαστεί με ακροαματική διαδικασία στο Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως και θα εκδοθεί τελική απόφαση. Εάν απορριφθεί το αίτημα, η απόφαση του Τμήματος θα κηρυχθεί τελική την ίδια ημέρα. Όταν μια απόφαση καθίσταται τελική, διαβιβάζεται στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλιου της Ευρώπης για την εποπτεία της εκτέλεσής της.
Στον χάρτη που ακολουθεί (στοιχεία 2009) φαίνεται σε ποιά Ευρωπαϊκά κράτη το μάθημα των Θρησκευτικών έχει ομολογιακό χαρακτήρα και που όχι
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
