Το Κέντρο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΚΕΕ) που ιδρύεται σε κάθε πανεπιστήμιο και μέσω του οποίου οργανώνονται τα διετή προγράμματα, αποτελεί μια αυτόνομη ακαδημαϊκή μονάδα πολύ υψηλού ακαδημαϊκού κύρους. Πρόεδρος του Συμβουλίου του ΚΕΕ είναι ένας Αντιπρύτανης, με μέλη τρεις Καθηγητές του εκάστοτε πανεπιστημίου καθώς και τον Διευθυντή του κάθε διετούς προγράμματος που είναι επίσης Καθηγητής του Ιδρύματος, και οι οποίοι επιλέγονται από τη Σύγκλητο.
Τα Ιδρύματα υπέβαλαν πλήρεις και τεκμηριωμένες προτάσεις, μέσω αποφάσεων των Συγκλήτων τους, για την ίδρυση διετών προγραμμάτων σε διεπιστημονικές-διαθεματικές και επιστημονικά απαιτητικές ειδικότητες. Οι υποβληθείσες προτάσεις των διετών προγραμμάτων διαθέτουν επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση και υψηλή ακαδημαϊκή ποιότητα, καθώς αυτές έχουν συνταχθεί από καθηγητές του Ιδρύματος με συναφές γνωστικό αντικείμενο με την ειδικότητα του διετούς προγράμματος και οι όποιοι έχουν επιλεγεί από τη Σύγκλητο ως Διευθυντές των διετών προγραμμάτων. Η οργάνωση των διετών προγραμμάτων έγινε με σχεδιασμό, μεθοδικότητα, δημιουργική και αδιάλειπτη συνεργασία με τα πανεπιστήμια, γεγονός που μπορούν να βεβαιώσουν οι Πρυτανικές Αρχές των Ιδρυμάτων. Σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και τους παραγωγικούς φορείς. Ο θεσμός των διετών προγραμμάτων εφαρμόζεται επιτυχώς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, κτλ).
Στους αποφοίτους των προγραμμάτων του Κέντρου Επαγγελματικής Εκπαίδευσης του κάθε πανεπιστημίου απονέμεται Δίπλωμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης της αντίστοιχης ειδικότητας, επιπέδου 5 του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων. ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ περαιτέρω εξετάσεις Πιστοποίησης Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης, από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ), όπως προβλέπεται για τους αποφοίτους των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) και των Σχολών Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ). Η πιστοποίηση των προσόντων των αποφοίτων των διετών προγραμμάτων είναι αυτόματη και διασφαλίζεται από το αδιαμφισβήτητο κύρος της υψηλής επιστημονικής επάρκειας, της ακαδημαϊκότητας και της διαφάνειας που απολαμβάνουν τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα από την πολιτεία και την κοινωνία. Το δίπλωμα αποτελεί το επίσημο έγγραφο απόδειξης περάτωσης και πιστοποίησης του προγράμματος. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του διετούς προγράμματος με βάση όσα ορίζονται στον κανονισμό του ΚΕΕ και τον οδηγό σπουδών εκάστου προγράμματος. Όπως ακριβώς συμβαίνει με την απονομή των πτυχίων και των διπλωμάτων από τα πανεπιστήμια.
Τα διετή έχουν μια ξεκάθαρη εφαρμοσμένη-τεχνολογική-επαγγελματική κατεύθυνση, χωρίς όμως αυτά να απολέσουν το βασικό θεωρητικό επιστημονικό υπόβαθρο των ειδικοτήτων. Σε συνεργασία με τα Ιδρύματα έγινε προσπάθεια να βρεθεί το σωστό μείγμα μεταξύ των θεωρητικών γνώσεων (μαθημάτων) και της τεχνικής-πρακτικής εφαρμογής στην ειδικότητα (εργαστήρια-ασκήσεις πεδίου στο χώρο της πραγματικής εργασίας). Για παράδειγμα στο σύνολο των 1200 ωρών ενός διετούς τα αμιγώς θεωρητικά μαθήματα να καλύπτουν περίπου το 30-40%, ενώ τα μαθήματα εφαρμογής-εργαστήρια το 60-70% των συνολικών ωρών. Επιπλέον υπάρχει και η πρακτική άσκηση συνολικής διάρκειας 960 ωρών, η οποία μπορεί να πραγματοποιείται παράλληλα με τη φοίτηση, μετά την ολοκλήρωση του δεύτερου εξαμήνου, σε φυσικά πρόσωπα, Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ. και δημόσιες υπηρεσίες, μπορεί να είναι συνεχιζόμενη ή τμηματική και να χρηματοδοτείται από εθνικούς ή/και κοινοτικούς πόρους.
Στα διετή προγράμματα μπορούν να διδάξουν πολλές κατηγορίες ατόμων. Καθηγητές και άλλοι διδάσκοντες του Ιδρύματος, νέοι επιστήμονες, μεταδιδάκτορες, διδάκτορες, μεταπτυχιακοί, πτυχιούχοι, εμπειροτέχνες. Προς ενίσχυση της τεχνολογικής-επαγγελματικής κατεύθυνσης, προτρέπονται τα Ιδρύματα να δώσουν έμφαση στην πρόσληψη ειδικών λειτουργικών επιστημόνων με εμπειρία στο σχεδιασμό και την εφαρμογή επιστημονικών και τεχνολογικών προγραμμάτων και έργων, νέων επιστημόνων, αλλά και εμπειρογνωμόνων με γνώση και πρακτική εμπειρία στην ειδικότητα τους από την αγορά και την οικονομία. Για τα μέλη ΔΕΠ προβλέπεται ότι μπορούν να διδάσκουν μόνο έως το 25% (300 ώρες), ενώ το υπόλοιπο 75% (900 ώρες) επί του συνόλου των ωρών διδασκαλίας (1200 ώρες) θα καλύπτεται από τις λοιπές κατηγορίες διδασκόντων. Οι διδάσκοντες θα προσλαμβάνονται με βάση ακαδημαϊκά, επαγγελματικά και κοινωνικά κριτήρια ύστερα από δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος του κάθε Ιδρύματος.
Τα μαθήματα των διετών προγραμμάτων θα διεξάγονται σε απογευματινές μόνο ώρες, χωρίς να παρακωλύονται τα μαθήματα των φοιτητών του πανεπιστημίου, στις κτιριακές εγκαταστάσεις των πανεπιστημίων ή άλλα κτίρια που πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις και παραχωρούνται για το σκοπό αυτό στο Ίδρυμα.
Η συμμετοχή των πανεπιστήμιων στο νέο θεσμό των διετών προγραμμάτων ήταν σε εθελοντική βάση, ωστόσο η ανταπόκριση τους δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητη. Σε αυτή την πρώτη φάση υλοποίησης των διετών προγραμμάτων συμμετείχαν με διάθεση τα μισά πανεπιστήμια της χώρας. Από τα 24 συνολικά πανεπιστήμια της χώρας, τα 12 ίδρυσαν ΚΕΕ, ενώ τα 11 από τα 12 οργάνωσαν 70 περίπου διετή προγράμματα σε αντίστοιχες ειδικότητες στις 13 Περιφέρειες της χώρας. Οι πρυτανικές αρχές των υπόλοιπων 12 πανεπιστημίων για τους δικούς τους λόγους, οι οποίοι είναι σεβαστοί, αποφάσισαν με ειλικρίνεια να μη συμμετάσχουν στο εγχείρημα των διετών προγραμμάτων, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση.
Τα διετή προγράμματα αποτελούν μια αναπτυξιακή δράση για τα πανεπιστήμια καθώς αυτά ενισχύονται με οικονομικούς πόρους και ανθρώπινο δυναμικό. Όχι βέβαια για να καλύψουν τη διαχρονική και αδιαμφισβήτητη υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση τους, όπως πράγματι συμβαίνει. Αλλά για να επεκτείνουν τον τομέα της ακαδημαϊκής και της κοινωνικής τους ευθύνης προς τους πολίτες ενισχύοντας τον κοινωνικό τους ρόλο. Να αλληλεπιδράσουν και να γειωθούν περισσότερο με τους πολίτες, αλλά και σε μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας. Τα πανεπιστήμια χρηματοδοτούνται από την πολιτεία, τόσο από τις οικογένειες που έχουν παιδιά που φοιτούν στα πανεπιστήμια, όσο και από τις οικογένειες που δεν έχουν παιδιά στα πανεπιστήμια. Τόσο από τις οικογένειες που έχουν παιδιά στα ΓΕΛ και θα περάσουν σε κάποιο Τμήμα, όσο και από τις οικογένειας που έχουν παιδιά στα ΕΠΑΛ που δεν έχουν πρόσβαση στα πανεπιστημιακά Τμήματα. Τα πανεπιστήμια πρέπει να επιστρέψουν κάτι και σε αυτά τα παιδιά των ΕΠΑΛ και στις οικογένειές τους. Ίσως η οργάνωση των διετών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης εντός των Ιδρυμάτων να αποτελεί μια τέτοια ακαδημαϊκή και κοινωνική προσφορά.
Σε αυτή την αρχική φάση, τα διετή προγράμματα απευθύνονται μόνο σε αποφοίτους των ΕΠΑΛ και όχι σε αποφοίτους των ΓΕΛ για τους εξής κυρίως λόγους. Οι μαθητές που έχουν επιλέξει τα ΕΠΑΛ διαθέτουν εξ ορισμού υπόβαθρο επαγγελματικής εκπαίδευσης το οποίο αποκτούν κατά τη διάρκεια της 3χρονης φοίτησής τους στα ΕΠΑΛ. Το γνωστικό αντικείμενο των ειδικοτήτων των διετών προγραμμάτων συνδέεται με έναν ή περισσότερους από τους 9 τομείς που προσφέρονται στα ΕΠΑΛ. Υπό αυτή την έννοια τα διετή προγράμματα μπορούν να θεωρηθούν ότι αποτελούν για τους αποφοίτους των ΕΠΑΛ μια αναμενόμενη επιστημονική/επαγγελματική συνέχεια για περισσότερη εξειδίκευση σε διεπιστημονικές-διαθεματικές ειδικότητες που δεν προσφέρουν τα ίδια τα ΕΠΑΛ ή τα ΙΕΚ. Επιπλέον, οι μαθητές των ΕΠΑΛ, σε σχέση με τους αποφοίτους των ΓΕΛ οι οποίοι μπορούν να επιλέξουν από ένα πλήθος Σχολών και Τμημάτων, έχουν λιγότερες ευκαιρίες και διεξόδους για περαιτέρω σπουδές μετά την αποφοίτησή τους από τα ΕΠΑΛ.
Αρχικός σκοπός των διετών προγραμμάτων υψηλής εξειδίκευσης είναι να προετοιμάσουν εξειδικευμένα στελέχη για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, κι όχι αυτά να αποτελέσουν ενδιάμεσο σταθμό για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Ακούγεται τουλάχιστον παράδοξο ότι ένα από τα επιχειρήματα για την αναστολή της έναρξης των διετών είναι να εξεταστεί η δυνατότητα των αποφοίτων των διετών να συνεχίσουν τις σπουδές τους για την απόκτηση προσόντων ανώτερων επιπέδων, όταν την ίδια στιγμή καταργείται η δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης μόνο με το απολυτήριο λυκείου σε τμήματα μειωμένης ζήτησης και παράλληλα ανακοινώνεται η επαναφορά της «βάσης του 10» για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια.
Μετά από απόφαση των ίδιων των πανεπιστημίων και σχετικό αίτημά τους προς το υπουργείο, μπορεί να αποσπώνται στο ΚΕΕ εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι έχουν διατελέσει Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης, Διευθυντές Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και Συντονιστές Εκπαίδευσης Εξωτερικού ως Οργανωτικοί Συντονιστές των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης. Για την επιλογή των Οργανωτικών Συντονιστών, συνεκτιμάται η εμπειρία στην επαγγελματική εκπαίδευση ή στη διοίκηση και εποπτεία της. Οι Οργανωτικοί Συντονιστές ασκούν καθήκοντα συντονισμού των προγραμμάτων και μεριμνούν για τη διασύνδεσή τους με τη Δευτεροβάθμια και, ιδίως, την Δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση, καθώς και με τις τοπικές και περιφερειακές αναπτυξιακές ανάγκες, την οικονομία και την αγορά εργασίας. Η εμπειρία των ΠΔΕ είναι χρήσιμη, καθώς συμμετείχαν στην υλοποίηση της τάξης μαθητείας των ΕΠΑΛ στην Περιφέρεια ευθύνης τους.
Σχόλια διευθυντών ΙΕΚ και διδασκόντων στα ΙΕΚ διακατέχονται σε κάποιο βαθμό και από συντεχνιακή προσέγγιση και φόβο για απώλεια κεκτημένων. Ωστόσο, κάθε κοινωνική ομάδα έχει το δικαίωμα να επιχειρηματολογήσει υπέρ αυτού που θεωρεί ως δίκαιο και να διεκδικήσει αυτά που θεωρεί ότι βελτιώνουν την επαγγελματική ζωή των μελών της. Στην επαγγελματική εκπαίδευση υπάρχουν τρεις δομές που απονέμουν πιστοποιητικά επαγγελματικών προσόντων επιπέδου πέντε (5) του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων. Αυτές είναι τα ΕΠΑΛ με το μεταλυκειακό έτος-τάξη μαθητείας, τα ΙΕΚ, και τα διετή προγράμματα στα πανεπιστήμια. Είναι σημαντικό να σχεδιαστεί μια εθνική στρατηγική ακαδημαϊκής αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης με συντονισμό, διασύνδεση και επιμερισμό των ακαδημαϊκών στόχων ανάμεσα στις τρεις αυτές δομές. Το πρόγραμμα «Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ» και τα διετή προγράμματα στα πανεπιστήμια είναι προς αυτή την κατεύθυνση αναβάθμισης.
*Ο Αντώνης Κυπάρος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ και πρώην συντονιστής του ΥΠΠΕΘ για τα διετή προγράμματα σπουδών στα ΑΕΙ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 11/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
