Alfavita Newsroom Τoν Ιούνη, οι εκπαιδευτικοί των δημόσιων σχολείων θα βρεθούμε σε μια πρωτόγνωρη διαδικασία, σε παρουσιάσεις υποψηφίων και ειδικές συνελεύσεις των συλλόγων διδασκόντων, όπου η ψήφος μας θα επηρεάσει την ανάδειξη των διευθυντών. Κάθε καλόπιστος προοδευτικός άνθρωπος αναγνωρίζει την δημοκρατικότητα του μέτρου, τη δυνατότητα που δίνεται στον «διοικούμενο» να εκφράσει μέσω της ψήφου του την προτίμησή του, αφού βέβαια σταθμίσει εκείνους τους παράγοντες που θα οδηγήσουν στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για όλη τη σχολική κοινότητα. Έχει λοιπόν μια σημειολογία σημαντική, να ανιχνεύσουμε κάποιες «κοινές παραδοχές», ένα σύνολο χαρακτηριστικών που θα πρέπει να πληρεί ο «εκλεκτός» μας.
Πριν ξεκινήσουμε την καταγραφή να εκφράσω την άποψή μου ότι τα στοιχεία της προσωπικότητας κάποιου, που τον κάνουν ικανό να διοικήσει ένα σχολείο, δύσκολα γίνονται διακριτά το ένα από το άλλο. Συνήθως συνθέτουν έναν ενιαίο ιστό αρκετά συνεκτικό, ώστε να μπορείς να πεις ότι αυτός ή αυτή κάνει γι αυτή τη δουλειά. Να λοιπόν τι θέλουμε, τι ζητάμε:
Να έχει τη στόφα του ηγέτη, του πρώτου ανάμεσα σε ίσους. Έναν άνθρωπο που θα τον τιμάς όχι λόγω της θέσης του, αλλά λόγω της γενικότερης συγκρότησής του και του χαρακτήρα του, που θα εμπνέει και δεν θα επιβάλλει σεβασμό. Έναν διευθυντή δίκαιο απέναντι σε παιδιά και δασκάλους, ειλικρινή στις σχέσεις του, που θα μιλάει στα ίσια, χωρίς υποκρισίες, μπροστά σε όλους, και πιο ιδιωτικά όπου κρίνει ότι χρειάζεται. Έναν διευθυντή ανεπιφύλακτα καλό και σεμνό άνθρωπο.
Να είναι δημοκρατικός, να ακούει τις απόψεις των άλλων πριν αποφασίσει, συνεργάσιμος με όλους, που θα επιδιώκει να δίνει «χώρο» σε άλλους, που δεν θα τον ενδιαφέρει να βρίσκεται στο επίκεντρο αλλά τουναντίον προτεραιότητά του θα είναι η ενεργοποίηση και αξιοποίηση όλου του δυναμικού του σχολείου. Να μην είναι συγκεντρωτικός αλλά αντίθετα να έχει πίστη στην αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα του συνόλου ως όλον και του κάθε μέλους του ως αδιαίρετου τμήματός του.
Να είναι εργατικός, δουλευτάρης και ακούραστος άνθρωπος, που μέσω και της δικής του εργασίας θα αποτελεί υπόδειγμα για τους άλλους. Ικανός για τις σημερινές απαιτήσεις μιας δουλειάς γραφείου με πολλαπλή απεύθυνση, με γνώση της νομοθεσίας και των βασικών κανόνων λειτουργίας των σχολείων, με δυνατότητα καλού χειρισμού της τεχνολογίας ιδιαίτερα στις εφαρμογές της που είναι απαραίτητες στην ολοκλήρωση των καθημερινών απαιτήσεων του γραφείου. Οργανωτικός στα διάφορα κομμάτια της δουλειάς, καλός και δίκαιος «μοιρασιάρης».
Να ενθαρρύνει την ανεμπόδιστη εφαρμογή και άσκηση των δικαιωμάτων όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, από το πιο απλό π.χ την ελεύθερη έκφραση άποψης μέχρι πιο σύνθετων, όπως για παράδειγμα η ανίχνευση και καταπολέμηση φαινομένων bulling, ή η κατά το δυνατόν ικανοποίηση των αναγκών των α.μ.ε.α. Ταυτόχρονα να είναι απαιτητικός όσον αφορά την τήρηση των κανόνων, συμφωνημένων και άγραφων, εφόσον ο δημόσιος και όχι μόνο χώρος είναι ένα εκκρεμές όχι μόνο δικαιωμάτων αλλά και υποχρεώσεων.
Να αγαπάει τα παιδιά, να ακούει τα παράπονά τους αλλά και τα καλά τους λόγια, να ανταποκρίνεται στα αιτήματα που είναι δίκαια, να τα συμβουλεύει εκεί που κρίνει ότι είναι απαραίτητο. Η επικοινωνία να γίνεται με κάθε παιδί και με τη μαθητική κοινότητα, ανάλογα με τη φύση του θέματος που κάθε φορά προκύπτει. Να συνεργάζεται με τους γονείς, είτε ατομικά είτε με το σύλλογο γονέων, να μην φοβάται να ακούσει τυχόν παράπονα, προσπαθώντας με τις κατάλληλες κινήσεις και συνεργασίες να προσφέρει λύσεις. Να μην ενδίδει σε κρίσεις κακόβουλες με κουτσομπολίστικη χροιά, αντίθετα να είναι πολέμιος τέτοιων μικροτήτων επαναφέροντας στην τάξη τους μοχλεύσαντες. Να προβαίνει, σε συνεργασία με το σύλλογο, σε διοργάνωση εκδηλώσεων που θα βοηθούν στην επίλυση προβλημάτων αξιοποιώντας ποικίλες εκπαιδευτικές, πολιτειακές και δημοτικές δομές, ανοίγοντας το σχολείο στην κοινωνία.
Αν τα παραπάνω αποτελούν τα θεμελιώδη, τι περισσότερο θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε από έναν διευθυντή σχολείου, τι πρότυπο θα μπορούσαμε να φανταστούμε και να οραματιστούμε;
Να είναι γνώστης και να φροντίζει συνεχώς να ανανεώνει τις γνώσεις του σχετικά με θέματα της εκπαίδευσης που σχετίζονται με τους σκοπούς και τη λειτουργία της, με τα εναλλακτικά μοντέλα που προτείνονται είτε διεθνώς είτε στην επικράτειά μας. Έτσι θα μπορεί να γίνεται αρωγός πρακτικών, οδηγώντας το σχολείο βήματα μπροστά. Ως εκπαιδευτικός πρέπει να ανανεώνει το οπλοστάσιο του σχετικά με τις κατακτήσεις του επιστημονικού του τομέα αλλά και ευρύτερα της όλης επιστήμης, να παρακολουθεί τα σύγχρονα επιτεύγματα της διδακτικής και στις λίγες ώρες διδασκαλίας που θα κάνει να εφαρμόζει ένα μέρος τους. Να ενδιαφέρεται για τα παραδοσιακά και μοντέρνα ρεύματα της παιδαγωγικής αντιλαμβανόμενος πως όσο είναι αλήθεια ότι η προσέγγιση των παιδιών απαιτεί πρώτα από όλα την αγάπη για αυτά, άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι αυτή η προσέγγιση είναι πιο αποτελεσματική όταν στηρίζεται σε ένα επιστημονικό υπόβαθρο.
Να φροντίζει μέσα από την προσωπική του διαδρομή αλλά και μέσα από συλλογικές προσπάθειες και αγώνες για την ύπαρξη ενός δημόσιου σχολείου που θα ικανοποιεί τις ανάγκες και τις επιθυμίες της κοινωνικής πλειοψηφίας. Να μην είναι απλά ένας πειθήνιος διεκπεραιωτής εντολών, ένας «δημόσιος υπαλληλίσκος» χωρίς άποψη, ένας ακόμα φοβισμένος νομοταγής πολίτης. Να συνειδητοποιεί ότι όσο είναι απαραίτητο σε μια κοινωνία δικαίου η τήρηση και εφαρμογή των νόμων, εξίσου αναγκαίο είναι η συμμετοχή σε συλλογικούς αγώνες για την κατάργηση νόμων και διατάξεων που είναι προδήλως αντιδημοκρατικοί, όπως π.χ οι αγώνες που δόθηκαν για τη κατάργηση του συγκεκριμένου τύπου αξιολόγησης της εκπαιδευτικής μονάδας και του εκπαιδευτικού. Να πιστεύει στη γνώμη του συλλόγου διδασκόντων, ότι οι συλλογικότητες δεν είναι διακοσμητικά στοιχεία που νομιμοποιούν με τις τυπικές συνεδριάσεις τους την αυθεντία του διευθυντή, αλλά όργανα άμεσης δημοκρατίας, όπου κατατίθενται και ενίοτε εναντιώνονται απόψεις με διαφορετικές αφετηρίες και στοχεύσεις, με σκοπό να φθάσουμε σε μια προωθητική σύνθεση ή όπου δεν είναι δυνατόν στην κατίσχυση της πλειοψηφούσας άποψης.
Πρέπει λοιπόν να έχουμε και να διαμορφώνουμε άποψη για τον διευθυντή και γενικότερα τη διεύθυνση ενός σχολείου. Είναι προοδευτικό και άκρως δημοκρατικό μέτρο η συμμετοχή μέσω ψηφοφορίας των εκπαιδευτικών στην εκλογή διευθυντών. Είναι τελείως λανθασμένη η κριτική που υποβαθμίζει το συγκεκριμένο μέτρο είτε τάχα γιατί είναι ανούσιο μπροστά στα άλλα πράγματι μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εκπαίδευση είτε γιατί (sic) ένα προοδευτικό κίνημα δεν μπορεί να νομιμοποιεί και να αναπαράγει με τη συμμετοχή του αυταρχικές δομές εξουσίας. Η δημόσια εκπαίδευση των ονείρων και των επιθυμιών μας δεν κτίζεται δια μιας και εν μια νυκτί, αλλά άλλοτε μέσω κάποιων μέτρων που προσπαθούν να διερευνήσουν και να δοκιμάσουν εναλλακτικά μοντέλα και άλλοτε μέσω ριζικών αλλαγών, αφού βέβαια έχουν προηγηθεί οι κατάλληλες διαδικασίες διαλόγου και υπάρχουν οι κατάλληλοι πολιτικοί υποδοχείς.
Υπάρχουν κίνδυνοι που πρέπει να αποφύγουμε σε αυτή την «προεκλογική περίοδο»; Επισημαίνω κάποιους ορατούς διά γυμνού οφθαλμού και άλλους υπόγειους, υπόκωφους και ενίοτε πιο σοβαρούς.
Αντί η όλη συζήτηση να επικεντρωθεί σε μια δέσμη κάποιων κριτηρίων και παραδοχών που πρέπει να τηρεί ο υποψήφιος διευθυντής και μέσω αυτών να αποφασίσουμε, υπάρχει κίνδυνος να αρχίσει να παίρνει μια κακόβουλη, επιθετική, εκφυλιστική μορφή τείνοντας στο λεγόμενο «ξεκατίνιασμα», όπου ο καθένας παίρνει το φτυάρι του και επιτελεί το θεάρεστο έργο του νεκροθάφτη ψυχών ανάλογα με τις προτιμήσεις του βέβαια. Άλλωστε, ας παραδεχθούμε ότι ως κοινωνία δεν διακρινόμαστε ιδιαίτερα στην αποδοχή των πραγματικά άξιων ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει γιατί η υπόθεση ότι ο κόσμος γυρίζει γύρω από το εγώ μας είναι δυστυχώς πολλή ισχυρή για αρκετούς. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι με τους ίδιους ανθρώπους θα πορευτούμε και τις επόμενες μέρες, θα συνυπάρχουμε πιθανότατα για πολλά χρόνια και θα προσπαθούμε να υπηρετούμε τον ίδιο σκοπό. Ας μην τραυματίσουμε λοιπόν με μικροπρέπειες και καφενεδιακού τύπου κρίσεις για κάποιους υποψήφιους ανεπανόρθωτα τις σχέσεις μας.
Πρέπει με κάθε τρόπο και όσο το δυνατόν πιο θαρρετά, φωνακτά και δημοσίως να καταδικάσουμε φαινόμενα «μαυρογυαλουρισμού», του στυλ ψήφισέ με γιατί σε εξυπηρέτησα, σε εξυπηρετώ, θα σε εξυπηρετώ, αλήθεια σε βάρος ποιων, των υπολοίπων μήπως; Να εντοπίζουμε φαινόμενα κολακείας και υποκριτικής συμπεριφοράς που αποσκοπούν μόνο στην αλίευση ψήφων, αποθεώνοντας εγωισμούς και μύχιες ματαιοδοξίες του στυλ «είσαι από τις μεγάλες κολώνες του σχολείου». Οι άξιοι άνθρωποι διακρίνονται για την σεμνότητά τους, γνωρίζουν ότι ο δρόμος της πραγματικής αξιοσύνης είναι μακρύς και με συνεχώς απομακρυνόμενο ορίζοντα. Άλλωστε οι υπάρχοντες διευθυντές, στο βαθμό που εξυπηρέτησαν την εκπαίδευση με τον τρόπο που προσπάθησα να περιγράψω, έχουν βέβαιη την επανεκλογή τους, δεν χρειάζεται να παρουσιάσουν κάτι, είναι βέβαιο ότι θα εκτιμηθεί το έργο τους, αν πράγματι θεωρείται έργο.
Συνήθως, αυτοί που ομνύουν, καταδικάζουν και καταγγέλλουν τον κομματισμό είναι οι πιο συνεπείς εκφραστές του, οι διαχρονικοί στυλοβάτες του. Πρόσφατες σχετικά είναι οι βαθμολογίες στις λεγόμενες συνεντεύξεις κατά τις προηγούμενες κρίσεις διευθυντών, όπου ο κομματισμός και ο δικομματισμός της τότε εποχής οργίασαν, θριάμβευσαν, ενώ ταυτόχρονα διατυμπάνιζαν την ανεξαρτησία και ευθυκρισία τους, ακόμα και σε περιπτώσεις που έβγαζαν μάτια. Τον τελευταίο καιρό σε διάφορα σχολεία έχουν κατατεθεί υποψηφιότητες, από το πουθενά, με αβέβαιη στόχευση αλλά καθαρή κομματική και παραταξιακή καταγωγή. Θα είναι κρίμα να υποκύψουμε σε τέτοιους ανελέητους υπολογισμούς, που στοχεύουν σε μια κατάληψη του «κράτους», καταγγέλλοντας την κιόλας ότι δήθεν γίνεται από άλλους.
Θα ολοκληρώσω καταθέτοντας την εξής τελευταία σκέψη. Πολλά από τα μέτρα που έχουν νομοθετηθεί το τελευταίο διάστημα για την εκπαίδευση, αν μη τι άλλο, δείχνουν μια συνεπή προσπάθεια να αναδειχθεί στο προσκήνιο ο εκπαιδευτικός σεβόμενα τον ρόλο και τη θέση του. Αναδεικνύουν την βαθειά πεποίθηση ότι χωρίς την ενεργό συμμετοχή του εκπαιδευτικού δεν μπορεί να ευδοκιμήσει ο στόχος μιας πλήρους αλλαγής της δημόσιας εκπαίδευσης, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες και τα οράματα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Μπορεί να μην συνιστούν ακόμα μια ολοκληρωμένη πολιτική, κάποια να έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, αλλά δείχνουν μια κατεύθυνση, ένα στίγμα, ένα πιστεύω. Την πολιτική για την παιδεία, πρέπει και θα την γράψουμε και εμείς, διεκδικώντας και προτείνοντας από τη μια διαδικασίες συμμετοχικές ώστε να παίρνονται υπόψη οι απόψεις μας και από την άλλη συνεχίζοντας το δρόμο του αγώνα. Όσον αφορά τη διοίκηση του σχολείου και γενικότερα της εκπαίδευσης επείγει μια σε βάθος συζήτηση για το πώς θα γίνει πιο συλλογική, δημοκρατική και αποτελεσματική. Θα παρακαλούσα κάθε συνάδελφο μέσα από τη στάση του να επικυρώσει την ωριμότητα του κλάδου και όπου αυτό δεν είναι από την αρχή διαφαινόμενο να συμβάλλει στην βίαιη ωρίμανση του.
Καλό βόλι!
Δελημπαλταδάκης Μηνάς
Φυσικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
