Νίκος Μακρής Ένα από τα πιο ασυνήθιστα και εντυπωσιακά πειράματα στην ιστορία της επιστήμης απέδειξε κάτι που έμοιαζε αδύνατο: ένας βάτραχος μπορεί να αιωρηθεί — όχι με μαγεία, αλλά με τη δύναμη του μαγνητισμού.
Το 1997, ο φυσικός Άντρε Γκάιμ και η ερευνητική του ομάδα κατάφεραν το ακατόρθωτο: έκαναν έναν ζωντανό βάτραχο να αιωρηθεί μέσα σε ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Το πρωτότυπο πείραμα τους χάρισε το βραβείο Ig Nobel — το χιουμοριστικό "Νόμπελ" που απονέμεται σε επιστημονικές μελέτες που, σύμφωνα με τη φράση, «πρώτα σε κάνουν να γελάσεις και μετά να σκεφτείς». Μερικά χρόνια αργότερα, ο ίδιος ο Γκάιμ θα κέρδιζε το κανονικό Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη του γραφενίου, αποδεικνύοντας ότι ακόμη και οι πιο περίεργες ιδέες μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.
Πώς αιωρείται ένας βάτραχος;
Η απάντηση βρίσκεται στο φαινόμενο του διαμαγνητισμού. Όλα τα υλικά —είτε είναι άψυχα είτε ζωντανοί οργανισμοί— διαθέτουν ένα μικρό μαγνητικό πεδίο. Όταν αυτά εκτεθούν σε ένα υπερβολικά ισχυρό μαγνητικό πεδίο, μπορεί να προκληθεί απωθητική δύναμη που «σπρώχνει» το αντικείμενο μακριά.
Στην περίπτωση του βατράχου, το σώμα του είναι γεμάτο νερό, το οποίο περιέχει οξυγόνο — ένα στοιχείο με διαμαγνητικές ιδιότητες. Όταν τοποθετήθηκε στο κέντρο του μαγνήτη, το σώμα του άρχισε να απωθείται από το πεδίο και έτσι άρχισε να αιωρείται, θυμίζοντας έναν πράσινο αστροναύτη σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας.
Η απρόσμενη φήμη και οι παράξενες προτάσεις
Το πείραμα έγινε γρήγορα παγκόσμια γνωστό και, όπως ήταν φυσικό, συνοδεύτηκε από απρόβλεπτες αντιδράσεις. Ομάδα επιστημόνων ανέφερε ότι δέχτηκε περίεργες προτάσεις, μεταξύ των οποίων και μια προσφορά 1 εκατομμυρίου λιρών από έναν Άγγλο θρησκευτικό ηγέτη, ο οποίος ήθελε να αιωρηθεί μπροστά στους πιστούς του!
Οι επιστήμονες αρνήθηκαν ευγενικά, αλλά η δημοσιότητα του πειράματος είχε ήδη απογειωθεί. Για την ιστορία, κανένα από τα ζώα δεν τραυματίστηκε — οι βάτραχοι και τα έντομα που χρησιμοποιήθηκαν επέστρεψαν υγιή στα ενυδρεία τους.
Από τη διασκέδαση στην επιστημονική πρόοδο
Μπορεί η εικόνα ενός αιωρούμενου βατράχου να μοιάζει με κόλπο για τηλεοπτική εκπομπή, όμως η τεχνική της διαμαγνητικής αιώρησης έχει πραγματικές και πολύτιμες εφαρμογές. Συγκεκριμένα:
Επιτρέπει στους επιστήμονες να μελετήσουν πώς συμπεριφέρονται ζωντανοί οργανισμοί σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, χωρίς την ανάγκη αποστολής τους στο διάστημα.
Χρησιμοποιείται για να εξεταστεί η επίδραση φαρμάκων σε κύτταρα σε μηδενική βαρύτητα.
Ανοίγει νέες δυνατότητες σε τομείς όπως η βιοτεχνολογία και η ανάπτυξη νέων υλικών υψηλής ακρίβειας.
Μπορεί να αιωρηθεί και άνθρωπος;
Θεωρητικά, ναι. Όμως, η μαγνητική δύναμη που απαιτείται είναι τεράστια και ξεπερνά τις δυνατότητες των υπαρχόντων μαγνητών. Όπως εξηγούν φυσικοί από το SciShow, ο μαγνήτης που θα μπορούσε να αιωρήσει άνθρωπο θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερος από το ίδιο το ανθρώπινο σώμα.
Για την ώρα, τα πειράματα διαμαγνητικής αιώρησης περιορίζονται σε μικρά αντικείμενα, με μέγεθος περίπου όσο ένα bagel.
Ένα “αστείο” πείραμα που οδήγησε σε μεγάλες ιδέες
Όπως απέδειξε ο Γκάιμ, η επιστήμη δεν χρειάζεται πάντα να ξεκινά σοβαρά για να οδηγήσει σε κάτι σπουδαίο. Ακόμα και το πιο παράδοξο πείραμα μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους γνώσης.
Μέχρι να βρούμε πώς να αιωρήσουμε ανθρώπους, ίσως αρκεστούμε στα hoverboards και τα ιπτάμενα αυτοκίνητα. Ή… απλώς να χαμογελάσουμε, βλέποντας έναν βάτραχο να «πετάει» χωρίς φτερά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 22/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
