Λεωνίδας Βουρλιώτης Σε μια χώρα που συχνά πρωτοπορεί σε ζητήματα περιβαλλοντικής πολιτικής, η Ελβετία εξετάζει ένα ασυνήθιστο αλλά ριζοσπαστικό μέτρο: την εισαγωγή σοκαριστικών προειδοποιήσεων στις συσκευασίες κρέατος. Εικόνες όπως λιωμένοι παγετώνες, πυρκαγιές στον Αμαζόνιο και υποσιτισμένα ζώα θα μπορούσαν σύντομα να κοσμούν τα ράφια των ελβετικών σούπερ μάρκετ, συνοδευόμενες από μηνύματα που ενοχοποιούν την κατανάλωση κρέατος για την κλιματική κρίση.
Το σχέδιο, που αντλεί έμπνευση από τις αντικαπνιστικές εκστρατείες, στοχεύει να ευαισθητοποιήσει το κοινό γύρω από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της βιομηχανικής κτηνοτροφίας. Αντί για αριθμούς και διαγράμματα, οι καταναλωτές μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με εικόνες και σλόγκαν που δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας. «Η μπριζόλα σας λιώνει τους παγετώνες» – μια φράση που δεν αποσκοπεί να κατηγορήσει, αλλά να αφυπνίσει.
Εμπνευσμένο από την επιστήμη, εστιασμένο στο συναίσθημα
Η πρόταση βασίζεται σε στοιχεία της IPCC, σύμφωνα με τα οποία η κτηνοτροφία είναι υπεύθυνη για σχεδόν το 15% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Από την παραγωγή μεθανίου μέχρι την αποψίλωση των δασών, η διατροφική μας αλυσίδα έχει άμεση επίπτωση στο περιβάλλον.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι η γνώση δεν αρκεί· η εικόνα, όμως, μένει. Η στρατηγική αυτή έχει λειτουργήσει στο παρελθόν. Τα γραφικά πακέτα τσιγάρων με ασθενείς και κατεστραμμένους πνεύμονες έχουν συμβάλει σημαντικά στη μείωση του καπνίσματος σε πολλές χώρες.
Κρέας με... ψυχολογικό κόστος
Η διαφορά αυτής της επισήμανσης με τις συνηθισμένες βρίσκεται στο συναισθηματικό της φορτίο. Το αποτύπωμα άνθρακα μεταφράζεται πλέον σε ορατή και απτή συνέπεια. Η πρωτοβουλία επιχειρεί να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε το φαγητό μας – όχι ως ουδέτερο αγαθό, αλλά ως περιβαλλοντική απόφαση.
Αντιδράσεις από τον αγροτικό κόσμο
Αναμενόμενα, οι αντιδράσεις δεν άργησαν να έρθουν. Οι παραγωγοί κάνουν λόγο για στιγματισμό. Η Ελβετική Ένωση Αγροτών επισημαίνει ότι τέτοιες πρακτικές αδικούν τη μικρής κλίμακας παραγωγή και δεν διαχωρίζουν τη βιομηχανική εκτροφή από την παραδοσιακή. «Δεν χρειαζόμαστε τρομοκρατία στο πιάτο μας», δήλωσε χαρακτηριστικά εκπρόσωπος του κλάδου.
Το κοινό διχάζεται
Πρόσφατη έρευνα της περιβαλλοντικής οργάνωσης Klimaverdacht δείχνει ότι παρότι οι περισσότεροι Ελβετοί τάσσονται υπέρ της περιβαλλοντικής διαφάνειας στις ετικέτες τροφίμων, λιγότεροι συμφωνούν με τις «εικόνες σοκ». Η αποδοχή είναι σαφώς μεγαλύτερη μεταξύ των νέων και των κατοίκων αστικών κέντρων.
Αλλάζουν οι ετικέτες, αλλάζει και η συνείδηση;
Το ερώτημα παραμένει: μπορούν τέτοιες ετικέτες να φέρουν πραγματική αλλαγή; Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι, όπως και με το κάπνισμα, δεν φτάνει μόνο η προειδοποίηση. Απαιτείται ολοκληρωμένη στρατηγική: οικονομικά κίνητρα για φυτικά προϊόντα, εκπαιδευτικές καμπάνιες και θεσμική ενίσχυση των βιώσιμων επιλογών.
Κι όμως, ακόμη και μικρές παρεμβάσεις έχουν αντίκτυπο. Μελέτη του Nature Food διαπίστωσε πως όταν παρουσιάστηκαν ετικέτες με κλιματική ενημέρωση σε μενού, οι επιλογές κρέατος μειώθηκαν κατά 25%. Η ψυχολογία λειτουργεί – ιδίως όταν η συνείδηση προηγείται της απόλαυσης.
Μια ετικέτα, ένα στοίχημα
Αν η Ελβετία προχωρήσει με το σχέδιο, θα είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως που μεταφέρει τη λογική της αντικαπνιστικής πολιτικής στον τομέα της διατροφής. Προς το παρόν, ένα πιλοτικό πρόγραμμα βρίσκεται υπό εξέταση. Το αν τελικά αυτές οι ετικέτες θα αλλάξουν τις διατροφικές μας συνήθειες –ή απλώς θα τις προκαλέσουν– μένει να φανεί.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
